تشخیص و درمان حاملگی مولار
بارداری مولار عارضۀ شایعی نیست و نباید بی‌دلیل شما را نگران کند، اما شاید بهتر باشد کمی نسبت به آن آگاهی داشته باشید. در این مطلب با انواع حاملگی مولار، تشخیص و درمان آن آشنا خواهید شد.
بارداری مولار
حاملگی مولار زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور به جای یک جنین به توده‌ای گوشتی به نام مول (Mole) تبدیل شود. علائم بارداری مولار در ابتدا شبیه به یک بارداری معمولی است، اما در ادامه علائمی مانند خونریزی و سایر علائم هشداردهنده‌ای نیز خواهد داشت. بارداری مولار در صورت تشخیص به موقع و درمان درست مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما در غیر این صورت ممکن است خطرهایی برای مادر باردار داشته باشد.
انواع حاملگی مولار
هنگامی که مشکلات کروموزومی خاصی هنگام لقاح و تشکیل تخم بارور وجود داشته باشد، بارداری مولار اتفاق می‌افتد. بارداری مولار ممکن است به صورت کامل یا جزئی باشد. در بیشتر موارد حاملگی مولار کامل، تخمک بارور، دو نسخه از کروموزوم‌های پدر را داراست و هیچ کروموزومی از مادر را ندارد. در این حالت، جنین، ساک حاملگی و جفت طبیعی تشکیل نمی‌شود بلکه جفت، توده‌ای از کیست‌هایی است که شبیه به یک خوشۀ انگور هستند.
در حاملگی مولار جزئی، معمولاً تخمک بارور، دو نسخه از کپی کورموزم‌های پدر و یک نسخه از کروموزوم‌های مادر را دارد. در این حالت، مقداری بافت سالم جفت وجود خواهد داشت، ساک حاملگی تشکیل می‌شود و ممکن است جنین یا بخشی از بافت جنین نیز تشکیل شود، اما در بیشتر موارد به قدری غیرطبیعی است که امکان ادامۀ حیات و رشد را نخواهد داشت.
تشخیص حاملگی مولار
حاملگی مولار، ابتدا علائم اولیۀ بارداری را خواهد داشت اما ممکن است در ادامه، لکه‌بینی یا خونریزی شدید وجود داشته باشد. این می‌تواند شامل ترشحات قرمز یا قهوه‌ای به صورت ادامه‌دار یا منقطع و با شدت زیاد یا کم باشد. این خونریزی ممکن است از هفتۀ ششم شروع شود و تا هفتۀ ۱۲ ادامه داشته باشد. علاوه بر این ممکن است علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ شدید، گرفتگی شدید شکم یا ورم شکم نیز داشته باشید. در صورت تشخیص ندادن به موقع حاملگی مولار، ممکن است پیش از اواسط بارداری، فرد دچار پره‌اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی شود.
اگرچه امروزه با وجود امکانات تشخیصی و درمانی مناسب، حاملگی مولار خیلی زود تشخیص داده می‌شود و با درمان به موقع آن، امکان بروز عوارض مرتبط با آن بسیار کاهش پیدا کرده است. برای داشتن یک بارداری سالم بهتر است در صورت وجود هر نوع لکه‌بینی یا خونریزی در دوران بارداری یا سایر علائم هشداردهنده، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. اگرچه خونریزی یا لکه‌بینی، لزوماً به معنی حاملگی مولار نیست اما در صورت مراجعه به پزشک، او می‌تواند با سونوگرافی و آزمایش خون و بررسی دقیق سطح هورمون hcg، علت خونریزی یا سایر علائم شما را بررسی کند.
روش درمان حاملگی مولار
در صورت تشخیص بارداری مولار، بافت باید سریع‌تر خارج شود. برای خارج کردن بافت غیرطبیعی نیاز به انجام عمل کورتاژ (d&c) است. این عمل ممکن است با بیهوشی عمومی، بی‌حسی موضعی یا تزریق وریدی آرام‌بخش انجام شود. در عمل کورتاژ، پزشک بعد از ضدعفونی کردن دهانۀ رحم و واژن، دهانۀ رحم را به کمک ابزار باز می‌کند و سپس با وارد کردن لولۀ پلاستیکی ساکشن یا مکنده به داخل رحم، بافت غیرطبیعی را از رحم خارج می‌کند. همچنین با استفاده از ابزاری به نام کورِت (curette)، باقی‌مانده بافت را از روی دیوارۀ رحم می‌تراشد و خارج می‌کند.
در برخی موارد نادر، ممکن است سلول‌های غیرطبیعی بافت مولار در بدن پخش شده باشند. در چنین حالتی احتمال درگیر شدن ریه‌ها بیشتر از سایر اندام‌ها خواهد بود. به همین دلیل، پزشک ممکن است با تصویربرداری از قفسۀ سینه توسط اشعۀ ایکس، از انتشار پیدا نکردن سلول‌ها اطمینان پیدا کند. پزشک معمولاً پس از آن، هر هفته سطح هورمون hcg را در شما بررسی می‌کند تا از کاهش آن اطمینان پیدا کند که این امر به معنای باقی نماندن هیچ بافتی از مولار در بدن شماست. پس از چند هفته، سطح این هورمون به صفر خواهد رسید.
بعد از آن نیز برای کنترل خطر بازگشت احتمالی سلول‌های مولار، ممکن است تا یک سال، هر ماه یا هر دو ماه نیاز به بررسی مجدد سطح هورمون hcg باشد. از آنجا که زنان بالای ۴۰ سال که بارداری مولار کامل دارند، بیشتر در معرض خطر بازگشت سلول‌های مولار هستند، اگر قصد بارداری مجدد نداشته باشند، پزشک عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی (hysterectomy) را به جای کورتاژ توصیه می‌کند. با انجام عمل هیسترکتومی خطر بازگشت سلول‌ها بسیار کم می‌شود.
اقدام برای بارداری مجدد بعد از بارداری مولار
زمان قطعی انتظار برای بارداری مجدد با تشخیص پزشک است، اما در صورت درمان بارداری مولار، برای بارداری مجدد باید مدت‌زمانی نزدیک به یک سال صبر کنید تا سطح هورمون hcg در شما به صفر برسد. اگر پیش از این زمان دوباره باردار شوید، سطح هورمون بالا می‌رود و تشخیص بازگشت یا بازنگشتن بافت غیرطبیعی مولار برای پزشک غیرممکن می‌شود.
خوشبختانه داشتن یک بارداری مولار بر روی باروری یا باردار شدن به صورت طبیعی تأثیر منفی نخواهد داشت و احتمال عارضه‌هایی مانند مرده به دنیا آمدن نوزاد، نقص‌های مادرزادی، زایمان زودرس یا سایر عوارض بارداری را افزایش نمی‌دهد. در ضمن احتمال داشتن یک بارداری مولار دیگر فقط یک یا ۲ درصد است و در بارداری‌های آینده، این مسئله با انجام سونوگرافی در سه ماهۀ اول بارداری بررسی خواهد شد.
