دیلاتاسیون و کورتاژ یا D&C
دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) چیست و چرا انجام می‌شود؟ دیلاتاسیون و کورتاژ برای تشخیص یا درمان یک بیماری رحمی استفاده می‌شود. در این مطلب با کورتاژ و دیلاتاسیون آشنا شوید.
دیلاتاسیون و کورتاژ
دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C) روشی برای برداشتن بافت از داخل رحم است. این روش را «دی اند سی» نیز می‌نامند و پزشک از آن برای تشخیص و درمان برخی بیماری‌های رحمی مانند خونریزی شدید یا پاکسازی پوشش رحم پس از سقط جنین ناخواسته یا خودخواسته استفاده می‌کند.
در دیلاتاسیون و کورتاژ، پزشک از ابزارهای کوچک یا دارو برای باز کردن (دیلاتاسیون) قسمت باریک و تحتانی رحم (دهانهٔ رحم) استفاده می‌کند. سپس از یک ابزار جراحی به نام کورت برای خارج کردن بافت رحم استفاده می‌کند. کورت می‌تواند یک ابزار یا یک دستگاه مکش باشد.
علل انجام دیلاتاسیون کورتاژ
برای تشخیص یک بیماری
قبل از انجام دیلاتاسیون و کورتاژ، پزشک ممکن است روشی به نام بیوپسی یا نمونه‌برداری آندومتر را برای تشخیص بیماری توصیه کند. نمونه‌برداری از آندومتر می‌تواند در موارد زیر انجام شود:
- خونریزی غیرعادی رحمی
- خونریزی بعد از یائسگی
- وجود سلول‌های آندومتر غیرعادی که طی یک آزمایش روتین برای سرطان دهانهٔ رحم کشف شده‌اند.
برای انجام آزمایش، پزشک یک نمونه بافت از پوشش داخلی رحم (آندومتر) را جمع‌آوری می‌کند و نمونه را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. آزمایش می‌تواند موارد زیر را بررسی کند:
- هیپرپلازی داخل اپیتلیالی آندومتر؛ یک وضعیت پیش‌سرطانی که در آن پوشش رحم بیش از حد ضخیم می‌شود.
- پولیپ رحم
- سرطان رحم
در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، پزشک ممکن است دی اند سی را توصیه کند که معمولاً در اتاق عمل انجام می‌شود.
در مورد یائسگی بدانید.
برای درمان یک بیماری
هنگام انجام دیلاتاسیون و کورتاژ برای درمان یک بیماری، پزشک محتویات داخل رحم را خارج می‌کند، نه فقط یک نمونه بافت کوچک را. این کار ممکن است با اهداف زیر انجام شود:
- جلوگیری از عفونت یا خونریزی شدید با پاکسازی بافت‌هایی که پس از سقط جنین ناخواسته یا خودخواسته در رحم باقی می‌مانند.
- برداشتن توموری که به جای یک بارداری معمولی ایجاد می‌شود و بارداری مولار نام دارد.
- درمان خونریزی بیش از حد پس از زایمان با پاکسازی جفت باقی‌مانده در رحم
- برداشتن پولیپ‌های دهانهٔ رحم یا رحم که معمولاً غیرسرطانی یا خوش‌خیم هستند.
دی اند سی ممکن است با روش دیگری به نام هیستروسکوپی ترکیب شود. در طول هیستروسکوپی، پزشک یک ابزار باریک شامل یک لامپ و دوربین را وارد واژن، دهانهٔ رحم و سپس داخل رحم می‌کند. سپس پوشش داخلی رحم را روی یک نمایشگر می‌بیند و به دنبال مناطقی با ظاهر غیرعادی می‌گردد. پزشک همچنین پولیپ‌ها را بررسی می‌کند و در صورت نیاز از بافت نمونه‌برداری می‌کند. در طول هیستروسکوپی، امکان برداشتن پولیپ‌های رحم و تومورهای فیبروم نیز وجود دارد.
گاهی اوقات، ممکن است قبل از انجام یک پروسه کامل دی اند سی، هیستروسکوپی همراه با نمونه‌برداری آندومتر انجام شود.
ریسک و عوارض کورتاژ کردن
عوارض ناشی از دیلاتاسیون و کورتاژ نادر است. با این حال، خطرهایی وجود دارد، از جمله:
سوراخ شدن رحم
این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که ابزار جراحی سوراخی در رحم ایجاد می‌کند. این بیشتر در زنانی که اخیراً باردار بوده‌اند و در زنانی که یائسه شده‌اند اتفاق می‌افتد. بیشتر سوراخ‌ها به خودی خود بهبود می‌یابند. با این حال، اگر یک رگ خونی یا اندام دیگر آسیب دیده باشد، ممکن است برای ترمیم آن به یک جراحی دوم نیاز باشد.
آسیب به دهانهٔ رحم
اگر دهانهٔ رحم در حین دی اند سی پاره شود، پزشک می‌تواند با اعمال فشار یا دارو خونریزی را متوقف کند یا می‌تواند زخم را با بخیه ببندد. اگر دهانهٔ رحم قبل از دی اند سی با دارو نرم شود، ممکن است از پارگی دهانهٔ رحم جلوگیری شود.
شکل‌گیری بافت اسکار روی دیوارهٔ رحم
در موارد نادر، دی اند سی منجر به ایجاد بافت اسکار در رحم می‌شود؛ این وضعیت را به عنوان سندرم آشرمن می‌شناسند. سندرم آشرمن اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که دی اند سی پس از سقط جنین یا زایمان انجام شود.
این وضعیت می‌تواند به چرخه‌های قاعدگی غیرعادی، جا افتادن پریود یا دردناک بودن آن، سقط جنین در آینده و ناباروری منجر شود. سندرم آشرمن اغلب با جراحی قابل درمان است.
عفونت
عفونت بعد از دی اند سی نادر است. اما اگر بعد از دی اند سی علائم زیر را دارید با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی به اندازه‌ای شدید که باید هر یک ساعت نوار بهداشتی را تعویض کنید.
- سرگیجه یا احساس سبکی سر به شکل ادامه‌دار
- تب
- انقباضات شکمی یا دل‌پیچه بیش از 48 ساعت طول بکشد.
- دردی که به جای بهتر شدن بدتر می‌شود.
- ترشحات بدبو از واژن
آماده شدن برای دیلاتاسیون و کورتاژ
دی اند سی را می‌توان در بیمارستان، کلینیک یا مطب پزشک انجام داد و معمولاً به عنوان یک عمل سرپایی انجام می‌شود. قبل از عمل به موارد زیر دقت کنید:
- دستورالعمل‌های پزشک خود را در مورد محدود کردن غذا و نوشیدنی دنبال کنید.
- ترتیبی دهید که شخصی شما را به خانه برساند، زیرا ممکن است بعد از به هوش آمدن خواب‌آلوده باشید.
- برای عمل و چند ساعت استراحت پس از آن زمان بگذارید.
در برخی موارد، پزشک ممکن است چند ساعت یا حتی یک روز قبل از عمل شروع به گشاد کردن (دیلاتاسیون) دهانهٔ رحم کند. این کار به باز شدن تدریجی دهانهٔ رحم کمک می‌کند و معمولاً زمانی انجام می‌شود که دهانهٔ رحم بیشتر از یک دی اند سی استاندارد به گشاد شدن نیاز دارد، مثلاً در موارد ختم بارداری یا برای انواع خاصی از هیستروسکوپی.
برای تشویق گشاد شدن رحم، ممکن است پزشک از دارویی به نام میزوپروستول (Cytotec) استفاده کند. این دارو به دو صورت خوراکی و واژینال در دسترس است و برای نرم کردن دهانهٔ رحم استفاده می‌شود. یکی از دیگر روش‌های دیلاتاسیون، قرار دادن یک میلهٔ باریک از جنس لامیناریا در دهانهٔ رحم است. لامیناریا با جذب مایعات در دهانهٔ رحم به تدریج منبسط و باعث باز شدن دهانهٔ رحم می‌شود.
نحوهٔ انجام دیلاتاسیون و کورتاژ
برای دی اند سی، شما بیهوش خواهید شد. انتخاب داروی بیهوشی به علت انجام دی اند سی و سابقهٔ پزشکی شما ارتباط دارد. پروسهٔ انجام کورتاژ به شکل زیر است:
- به پشت روی میز معاینه دراز می‌کشید و پاشنه‌‌های کف پای شما در تکیه‌گاه‌هایی به نام رکاب قرار می‌گیرد.
- پزشک ابزاری به نام اسپکولوم را وارد واژن می‌کند، مثل شروع شبیه تست پاپ اسمیر، تا دهانهٔ رحم را ببیند.
- پزشک یک سری میله را که به تدریج ضخیم می‌شوند وارد دهانهٔ رحم می‌کند تا به آرامی آن را باز کند.
- پس از باز شدن کافی رحم، پزشک میله‌های دیلاتاسیون را خارج می‌کند و یک ابزار قاشقی‌شکل یا یک دستگاه مکش وارد رحم خواهد کرد و شروع به خارج کردن بافت می‌کند.
از آنجا که در حین دی اند سی یا بیهوش هستید یا داروی آرام‌بخش دریافت کرده‌اید، نباید احساس ناراحتی کنید.
بعد از انجام کورتاژ
احتمالاً چند ساعت بعد از دی اند سی را در اتاق ریکاوری سپری خواهید کرد تا بتوانید از نظر خونریزی شدید یا سایر عوارض تحت نظر باشید. این فرصت همچنین به شما زمان می‌دهد تا از اثرات بیهوشی خلاص شوید. عوارض جانبی معمول دیلاتاسیون و کورتاژ ممکن است چند روز طول بکشد و شامل موارد زیر است:
- انقباضات شکمی خفیف
- لکه‌بینی یا خونریزی خفیف
برای ناراحتی ناشی از انقباضات شکمی، پزشک ممکن است مصرف مسکن را پیشنهاد کند. شما باید بتوانید طی یک یا دو روز فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. برای جلوگیری از عفونت، تا زمانی که پزشک بگوید چیزی را وارد واژن خود نکنید. از پزشک بپرسید چه زمانی می‌توانید از تامپون استفاده کنید و فعالیت جنسی را از سر بگیرید.
رحم باید بعد از دیلاتاسیون و کورتاژ یک پوشش جدید بسازد، بنابراین قاعدگی بعدی شما ممکن است زود یا دیرتر شروع شود. اگر به دلیل سقط جنین، دی اند سی داشته‌اید و می‌خواهید دوباره باردار شوید، با پزشک خود در مورد این‌که چه زمانی برای شروع مجدد و اقدام به بارداری بی‌خطر است صحبت کنید.
پزشک شما نتایج انجام دیلاتاسیون و کورتاژ را را پس از انجام آن یا در ویزیت بعدی با شما در میان می‌گذارد.
