انواع کیست تخمدان: چند نوع کیست تخمدان وجود دارد؟
آیا شما هم کیست تخمدان دارید؟ چقدر در مورد کیست تخمدان اطلاعات دارید؟ پزشک شما چه راه‌های درمانی را به شما معرفی کرده است؟ در این مطلب می‌توانید با انواع کیستهای تخمدان فانکشنال و پاتولوژیک آشنا شوید.
کیست تخمدان
کیست تخمدان یک کیسهٔ پر از مایع است که در داخل تخمدان یا چسبیده به آن ایجاد می‌شود. گاهی غیر از مایع، مواد دیگری هم در کیست تخمدان وجود دارد، مثل دیواره‌های ظریف یا ضخیم داخل کیست‌ها، خون تازه یا قدیمی، بافت‌های جامد که در این صورت به جای کیست تخمدان به آن تودهٔ تخمدان گفته می‌شود و می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد.
انواع کیست تخمدان عملکردی یا فانکشنال
کیستهای تخمدان فیزیولوژیک یا غیربیماری‌زا که همان کیستهای عملکردی یا فانکشنال (functional) است و نتیجهٔ عملکرد طبیعی تخمدان در روند تولید تخمک است، به دو دسته تقسیم می‌شود:
کیست فولیکولی یا Follicular cyst
به طور معمول هر ماه در تخمدان یک کیست کوچک که فولیکول نام دارد رشد می‌کند. این کیست حاوی سلول تخمک است که در حدود ۲ سانتی‌متر از جدار آن پاره و سلول تخمک آزاد می‌شود که آن را تخمکگذاری می‌نامند. اگر این پاره شدن اتفاق نیفتد، مایع فولیکولی در داخل فولیکول تجمع پیدا می‌کند و کیست تولید خواهد شد.
کیست لوتئال یا lutein cyst
کیست لوتئال یکی دیگر از انواع کیستهای عملکردی یا فانکشنال تخمدان است. به دنبال تخمکگذاری، فولیکول در تخمدان تبدیل به جسم زرد می‌شود که اگر در آن تجمع مایع اتفاق بیفتد، کیست لوتئال یا کیست جسم زرد به وجود می‌آید.
انواع کیست تخمدان پاتولوژیک
کیستهای پاتولوژیک (Pathological cysts) یا بیماری‌زا دو نوع خوش‌خیم و بدخیم دارند. کیستهای تخمدان پاتولوژیک و غیرعملکردی با درمان دارویی رفع نمی‌شوند. کیستهای تخمدان پاتولوژیک شامل موارد زیر است:
کیست درمویید یا Dermoid Cysts
این کیست‌ها معمولاً خوش‌خیم هستند و در واقع رشد کیسه‌مانند سلول‌های اولیهٔ جنینی است که از بدو تولد ما وجود دارد. این کیسه‌ها می‌تواند در داخل تخمدان هم تشکیل و منجر به ایجاد بافت‌های مختلفی مثل پوست، مو، استخوان، مواد استخوانی مانند دندان، ناخن، غضروف، عصب یا چربی شوند. این کیست‌ها اغلب با جراحی برداشته می‌شوند.
کیست آدنوما یا Adenoma Cyst
این کیست‌ها از سلول‌های بیرونی تخمدان که آن را احاطه کرده‌اند، تشکیل می‌شوند و بسیار شبیه کیست فولیکولار هستند. این کیست‌ها معمولاً به جای رشد درون تخمدان، به دیوارهٔ بیرونی تخمدان می‌چسبند. این کیست‌ها نیز خوش‌خیم هستند و به ندرت می‌تواند سرطان‌زا باشند و آنها هم با اغلب با جراحی برداشته می‌شوند.
عارضه‌های ناشی از کیست تخمدان
برخی عارضه‌هایی که در اثر وجود برخی کیستهای تخمدان به وجود می‌آیند و بین زنان شایع هستند نیز شامل موارد زیر است:
آندومتریوز
در طول یک دوره عادت ماهانۀ طبیعی، پوشش داخلی رحم به نام آندومتریوم به منظور آماده‌سازی برای بارداری شروع به ضخیم شدن می‌کند. اگر در آن ماه باردار نشوید، بدن شما در طول عادت ماهانه، لایۀ آندومتریوم را فرو می‌ریزد و بعد فرایند ضخیم شدن دوباره در دوره بعدی شروع می‌شود. در عارضۀ آندومتریوز به دلایلی که پزشکان به طور کامل نمی‌دانند، بافتی بسیار شبیه به آندومتریوم در خارج از رحم شروع به رشد می‌کند.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا Polycystic Ovaries
کیستهای متعدد نسبتاً خوش‌خیمی که درمان آنها در زنان مختلف بر اساس شرایط آنها کاملاً متفاوت است و به بررسی و آزمایشات دقیق نیاز دارد، اغلب باعث ایجاد عارضه‌ای به نام سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS می‌شود.
زنان در حالت عادی طی هر ماه، تخمکگذاری دارند و یک تخمک بالغ‌شده در فولیکول‌های تخمدان آزاد و وارد لوله‌های رحم می‌شود. در مورد زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، میزان بیش از حد هورمون‌های مردانه مانع از بلوغ تخمک و آزاد شدن آن می‌شود و تخمک در داخل فولیکول باقی می‌ماند و به شکل یک کیست می‌شود. بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، تخمدان‌های بزرگ‌شده‌ای دارند که حاوی خوشه‌هایی از این کیست‌هاست.
برای اطلاعات بیشتر از تشخیص و علائم سندرم PCOS یا درمان سندرم پلی‌کیستیک می‌توانید مطالب مادرشو در این مورد را ببینید.
