با علت های بی نظمی قاعدگی آشنا شوید

دلایل زیادی، از بارداری و تغییرات هورمونی تا بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت کنترل نشده، عفونت‌ها، داروها و عوامل جدی‌تری همچون تومورها باعث اختلال در نظم چرخه قاعدگی می‌شوند.

در این مطلب می‌توانید برخی از مهم‌ترین و شایع‌ترین علت‌‌های قاعدگی نامنظم در زنان را بشناسید.

سیکل قاعدگی

سیکل قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات طبیعی در روند تولید هورمون‌ها، ساختار رحم و تخمدان است که بارداری را در هر ماه ممکن می‌سازد. نظم این چرخه که از روز اول قاعدگی تا زمان شروع قاعدگی بعدی محاسبه می‌شود از نشانه‌های سلامت در زنان است. سطح هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون معمولاً در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کنند و می‌توانند باعث بروز علائم قاعدگی شوند. چرخه‌های قاعدگی اغلب با بالا رفتن سن، دستخوش تغییراتی قرار می‌گیرند. یک چرخه طبیعی قاعدگی بین 21 تا 35 روز بوده و به‌طور میانگین 28 روز طول می‌کشد.

ویژگی های سیکل قاعدگی منظم

همانطور که اشاره شد، چرخه قاعدگی طبیعی به‌طور معمول 28 روز بوده که تعداد این روزها در هر زنی متفاوت است. اگر فاصله بین دو قاعدگی 21 تا 35 روز باشد، قاعدگی‌های شما هنوز هم منظم محسوب می‌شوند، به این معنی که مدت زمان اولین روز قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی حداقل 21 روز است، اما بیشتر از 35 روز هم نیست. قاعدگی� برخی از خانم‌ها آنقدر منظم است که می توانند روز و ساعت شروع قاعدگی خود را پیش‌بینی کنند. 

شرایطی که باعث برهم خوردن نظم قاعدگی می‌شوند

عوامل مختلفی می‌توانند باعث بی نظمی چرخه قاعدگی شوند. تغییرات در سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون، می‌تواند الگوی طبیعی قاعدگی را مختل کند؛ به‌همین‌دلیل، دختران جوانی که در سن بلوغ هستند و زنانی که به یائسگی نزدیک می‌شوند، معمولاً دوره‌های قاعدگی نامنظم دارند. سایر علل شایع بی‌ نظمی سیکل قاعدگی عبارتند از:

انواع اختلالات قاعدگی

شایع ترین اختلالات قاعدگی که خود منجر به برهم خوردن نظم سیکل قاعدگی یا قاعدگی نامنظم می شوند عبارتند از:

•  آمنوره: آمنوره توقف و قطع کامل قاعدگی برای حداقل 3 ماه متوالی است. فقدان پریود به مدت 90 روز یا بیشتر، غیرطبیعی تلقی می‌شود، مگر اینکه شخص در دوران بارداری، شیردهی یا سنین یائسگی باشد. سن یائسگی معمولاً بین 45 تا 55 سالگی است. پریود نشدن تا سن 15 یا 16 سالگی یا ظرف سه سال پس از ظاهر شدن علائم بلوغ از جمله بزرگ شدن پستان‌ها می تواند نشانه ای از آمنوره باشد.
• الیگومنوره: الیگومنوره پریودهایی است که به صورت نامتناوب اتفاق می‌افتند و ممکن است فاصله بین پریودها بیش از 35 روز باشد یا فرد در طی یک سال کمتر از 6 تا 8 بار پریود شود.

• دیسمنوره: دیسمنوره اصطلاحی است که برای پریودهای دردناک و دردهای شدید قاعدگی بکار می‌رود. با این حال، مقداری درد و ناراحتی در طول چرخه قاعدگی طبیعی است.
• خونریزی غیرطبیعی رحم: خونریزی در بین پریودها، خونریزی‌های طولانی‌مدت یا پریود بسیار سنگین  باعث بی نظمی پریود می شوند.

بیماری‌های مربوط به بی نظمی چرخه قاعدگی

برخی از بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند قاعدگی را متوقف یا نظم چرخه قاعدگی را بهم بریزند. شایع ترین دلایل پریود نامنظم عبارت‌اند از:

• آندومتریوز: آندومتریوز زمانی رخ می‌دهد که بافت آندومتر در خارج از رحم شروع به رشد می‌کند. این بافت، اغلب خود را به تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ می‌چسباند. این تغییرات ممکن است باعث خونریزی غیرطبیعی، انقباضات شکمی یا درد شدید قبل و در طول قاعدگی شود.
• بیماری التهابی لگن: بیماری التهابی لگن (PID) نوعی عفونت باکتریایی است که بر دستگاه تناسلی زنان تأثیر می‌گذارد. این بیماری معمولاً توسط یک عفونت مقاربتی درمان نشده (STI) ایجاد می‌شود. در این حالت، باکتری‌ها وارد واژن می‌شوند و به رحم و دستگاه تناسلی سرایت می‌کنند. علائم بیماری التهابی لگن شامل ترشحات شدید واژن با بوی نامطبوع، پریودهای نامنظم و درد لگن است.
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک: در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، تخمدان‌ها مقادیر زیادی آندروژن می‌سازند که نوعی هورمون مردانه است. این هورمون می‌تواند مانع تخمک‌گذاری شده یا آن را به تأخیر بیندازد و باعث نامنظم شدن قاعدگی ‌شود. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است علت پریود نامنظم یا قطع کامل قاعدگی باشد.
• نارسایی اولیه تخمدان: این وضعیت در زنان زیر 40 سال رخ می‌دهد که تخمدان‌های آن‌ها آن‌طور که باید عمل نمی‌کنند و باعث توقف پریود یا نامنظم شدن آن و بی‌نظمی در تولید تخمک می‌شوند. 
• اختلالات غده تیروئید یا هیپوفیز: کم‌کاری یا پرکاری تیروئید و سایر اختلالات تیروئید یا غده هیپوفیز بر هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند و باعث نامنظم شدن پریود می‌شوند.
• اختلالات خونی: در صورت ابتلا شخص به اختلالات خونی یا اختلال در لخته شدن خون، ممکن است خونریزی شدید قاعدگی اتفاق بیفتد.
• سرطان رحم یا سرطان تخمدان: برخی از سرطان‌ها می‌توانند بر پریود تأثیر بگذارند. تغییرات ممکن است شامل خونریزی شدیدتر از حد معمول یا عدم قاعدگی باشد.

تمامی این عوامل بر نظم چرخه قاعدگی تاثیر گذارند.

عوامل مربوط به سبک زندگی

تغییر در برنامه معمول و روزمره زندگی نیز می‌تواند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد. چند نمونه از تغییرات که بر چرخه قاعدگی نیز تأثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از:

• استرس
• افزایش یا کاهش قابل توجه وزن
• برنامه ورزشی که باعث می‌شود چربی بدن خیلی کم باشد (دوندگان مسافت طولانی، رقصنده‌ یا ژیمناست‌ها).

سایر علل بی نظمی پریود

برخی داروها، عوارض دوران بارداری یا شیردهی نیز ممکن است باعث نامنظم شدن پریود شوند. دیگر علل قاعدگی نامنظم عبارت‌اند از:

• قرص‌های ضدبارداری، بیشتر قرص‌های ضدبارداری حاوی ترکیبی از هورمون‌ها هستند. این قرص‌ها با جلوگیری از آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها مانع بارداری می‌شوند. شروع به مصرف یا قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری می‌تواند بر قاعدگی تأثیر بگذارد. ممکن است تا شش ماه پس از قطع این قرص‌ها، پریودها نامنظم شده یا پریود اتفاق نیفتد.
• داروها، ازجمله استروئید یا داروهای ضدانعقاد یا رقیق‌کننده‌های خون.
• سقط جنین یا بارداری خارج از رحم، زمانی که تخمک بارور شده در خارج از رحم لانه‌گزینی می‌کند.
• جراحی،ناشی از ایجاد اسکار یا انسداد در رحم، تخمدان‌ها یا لوله‌های فالوپ.

طبق آنچه گفته شد، هر زنی از زمان شروع اولین قاعدگی به‌طور متوسط هر  21 تا 35 روز یکبار پریود می‌شود و نظم چرخه قاعدگی نشان از سلامت زنان است. بهتر است تاریخ روزهای قاعدگی را همیشه یادداشت کنید تا در مواقع نیاز برای ارزیابی نظم سیکل قاعدگی بتوانید پزشک را در تشخیص کمک کنید. توجه داشته باشید که بی نظمی قاعدگی می‌تواند علت زمینه‌ای داشته باشد و نشان دهنده مشکلی در سلامت باشد.