ترشحات واژن چیست و چه دلایلی دارند؟

یکی از مسائل مهمی که روزانه بسیاری از خانم‌ها به‌خاطر آن به پزشک مراجعه می‌کنند، ترشحات واژن است. ممکن است برای شما هم این سوال پیش بیاید که ترشحات واژن نشانه سلامت است یا بیماری! ترشحات در زنان در دوره‌های مختلف زندگی از نظر رنگ، حجم و قوام متفاوتند و نقش مهمی در عملکرد سیستم تولیدمثل دارند.

�بنابراین توجه به تغییرات در ترشحات واژن لازمۀ سلامت بانوان است. در این مطلب با انواع ترشحات واژن، ویژگی‌های ترشحات طبیعی، اهمیت آن بر سلامت زنان و تغییرات آن در دوره‌های مختلف آشنا می‌شوید.

ترشحات واژن چیست؟

ترشحات واژینال مایعی حاوی سلول‌های مردۀ پوست واژن، باکتری‌ها و ترشحات دهانهٔ رحم و واژن است. بدن با این کار به تمیز نگه داشتن این محیط و محافظت از ناحیهٔ تناسلی و مجاری ادراری در برابر عفونت کمک می‌کند. این ترشحات کاملاً طبیعی هستند، اما بافت، مقدار و رنگ ترشحات واژن با توجه به سن شما و این‌که در کجای چرخه قاعدگی خود هستید، می‌تواند متفاوت باشد.

انواع ترشحات واژن

علت بوی ترشحات واژن

ترشحات سالم واژن بوی خاصی دارند. این بو از ترکیب سلول‌ و ارگانیسم‌های موجود در آن می‌آید. البته، بوی عرق غدد کشالهٔ ران که در همسایگی واژن هستند نیز به آن اضافه می‌شود. همان‌طور که میزان ترشحات واژن به هورمون‌ها ارتباط دارد، بوی آنها نیز به هورمون‌ها وابسته است. به همین دلیل است که در طول ماه، متوجه تفاوت در بوی ترشحات خود می‌شوید.

به‌طورکلی، داشتن بوی معمول ترشحات دلیلی برای نگرانی نیست، مگر این‌که بو بیش از حد قوی یا ناخوشایند باشد بوده و مثل همیشه نباشد. اگر بوی ترشحات واژن، شما را آزار می‌دهد، اولین قدم، شستن اندام و ناحیهٔ تناسلی با آب ولرم و تعویض روزانهٔ لباس زیر است که می‌تواند آن را به حداقل برساند.

تغییرات ترشحات واژن در دوران های مختلف

ترشحات واژن در دوره‌های مختلف زندگی زنان و تغییرات فیزیولوژیک دستخوش تغییراتی می‌شود. علت این تغییرات می‌تواند تاثیر عوامل هورمونی باشد که در دوران‌های قبل از قاعدگی، دوران قاعدگی و پس از آن، مراحل مختلف چرخه قاعدگی، بارداری، یائسگی اتفاق می‌افتد. این تغییرات تا حد زیادی طبیعی است، با این حال همان‌طور که پیشتر اشاره شد، گاهی این تغییرات می‌تواند ناشی از عفونت‌ها، التهاب، عدم رعایت صحیح اصول بهداشتی و عوامل دیگر  باشد. توجه به این نکته مهم است که ترشحات واژن بسته به فرد و چرخه قاعدگی او می‌تواند از نظر رنگ، قوام و مقدار، متفاوت باشد. با این حال، اگر متوجه تغییرات قابل توجهی مانند بوی زیاد، رنگ غیرمعمول، خارش یا سوزش همراه با ترشحات واژن شدید، بهتر است برای ارزیابی و درمان بیشتر با یک پزشک مشورت کنید.

علت ترشحات غیرطبیعی واژن

واژن یک اندام خودتمیزکننده بوده و ترشحات آن یک عملکرد بدنی سالم و ناشی از تغییرات طبیعی در سطح استروژن است. میزان ترشحات واژن می‌تواند به دلایلی مانند تخمک‌گذاری، برانگیختگی جنسی، قرص‌های ضدبارداری و بارداری افزایش یابد. از سوی دیگر، تغییر در تعادل باکتریایی واژن نیز می‌تواند تأثیر نامطلوبی در رنگ، بو و بافت ترشحات ایجاد کند، زیرا با افزایش باکتری‌های مضر، احتمال عفونت واژن بیشتر می‌شود. برخی از مهم‌ترین عفونت‌های احتمالی و دیگر عللی که باید از آنها آگاه باشید در زیر توضیح داده شده است:

• واژینوز باکتریایی: یک عفونت باکتریایی شایع است که باعث افزایش در مقدار و بوی نامطبوع ترشحات می‌شود. ترشحاتی که تحت تاثیر این اختلال قرار می‌گیرند، معمولاً بوی تند و بدی دارند که گاهی اوقات شبیه بوی ماهی است.
• تریکومونیازیس: نوع دیگری از عفونت ناشی از انگل است. این عفونت معمولاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، اما می‌تواند با استفاده از حوله یا لباس‌ زیر نیز منتقل شود.
• عفونت قارچی: این عفونت با افزایش رشد مخمر در واژن ایجاد می‌شود. این وضعیت باعث تولید ترشحات غلیظ و سفیدرنگی شبیه پنیرمی‌شود که معمولاً بویی ندارند. 

• سوزاک و کلامیدیا: عفونت‌های آمیزشی هستند که به‌دلیل عفونی کردن دهانه رحم می‌توانند ترشحاتی غیرطبیعی ایجاد کنند. 

• بیماری التهابی لگن: بیماری التهابی لگن زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها به داخل واژن و سایر اندام‌های تولیدمثلی حرکت می‌کنند. این بیماری می‌تواند توسط بیماری‌های مقاربتی درمان‌نشده مانند کلامیدیا یا سوزاک ایجاد شود.

• باقی ماندن تامپون
• استفاده از دوش واژینال
• واکنش آلرژیک به صابون‌های معطر و…

تشخیص ترشحات غیر طبیعی واژن

برای تشخیص ترشحات غیرطبیعی واژن، پزشک معمولاً مراحل زیر را بررسی می‌کند:

• بررسی سوابق پزشکی: پزشک، کار خود را با گرفتن سابقه پزشکی و سوال پرسیدن در مورد علائم شما از جمله داشتن خارش، درد یا سوزش داخل و اطراف واژن شروع می‌کند.

• انجام معاینات: معاینات بالینی به منظور بررسی علائم عفونت یا سایر ناهنجاری‌ها در دیواره‌های واژن و دهانه رحم انجام می‌شود.
• نمونه‌برداری: پزشک ممکن است از ترشحات واژن نمونه‌برداری کند یا درخواست آزمایش پاپ اسمیر دهد. آزمایش نمونه برداشته شده، می‌تواند به شناسایی علت ترشحات غیرطبیعی واژن مانند عفونت باکتریایی یا قارچی کمک کند.

لازم به یادآوری است که اگر متوجه تغییراتی در ترشحات واژن خود شدید که با خارش، درد یا بوی شدید همراه است، توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق و درمان مناسب با پزشک مشورت کنید. درمان این ترشحات غیرطبیعی بر اساس علت تشخیص داده شده، متفاوت خواهد بود.

مراقبت‌های خانگی برای ترشحات واژن

از آنجا که ترشحات واژن، طبیعی است، نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. اما می‌توان اقداماتی را برای کاهش احتمال عفونت و ترشحات غیرطبیعی واژن انجام داد:

• ناحیهٔ واژن و اطراف آن را با ملایمت با آب بشویید.
• از استفاده از محصولات معطر و دوش‌های واژینال که ممکن است باعث تحریک شوند، اجتناب کنید.
• خشک کردن کامل ناحیهٔ و پوشیدن لباس زیر نخی و تنفس‌پذیر نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های آمیزشی، سعی کنید در طول فعالیت جنسی از کاندوم یا سایر روش‌های محافظتی فیزیکی استفاده کنید.
• هنگام پریود نیز تامپون و نوار بهداشتی را مرتب عوض کنید.
• اگر به عفونت قارچی مشکوک هستید، یک کرم ضدقارچ بدون نسخه را امتحان کنید. برای تسکین خارش، ورم یا ناراحتی فرج از نوعی کمپرس سرد، مانند حولهٔ سردشده یا کیسه‌یخ استفاده کنید. البته، اگر این اولین مورد عفونت قارچی شماست حتماً با پزشک مشورت کنید.
• اگر تحت درمان پزشکی قرار گرفتید، از همسر خود بخواهید تا یک هفته پس از شروع درمان از کاندوم استفاده کند یا برای رابطهٔ جنسی یک هفته صبر کند. اگر علائم شما بعد از یک هفته یا بیشتر از بین نرفت به پزشک مراجعه کنید.

درمان ترشحات غیرطبیعی واژن

همانطور که پیش از این گفته شد، تولید ترشحات واژن یکی از کارکردهای طبیعی بدن است که به تمیز کردن واژن کمک کرده و در عین حال با باکتری‌های مضر و عفونت مبارزه می‌کند. با این حال، تغییر در رنگ، بافت، بو یا مقدار این ترشحات ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا بیماری باشد. برای درمان ترشحات واژن می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• علت را شناسایی کنید: ترشحات واژن می‌توانند علل مختلفی از جمله عفونت قارچی، واژینوز باکتریایی، تریکومونیازیس یا تغییرات هورمونی داشته باشند. مهم است که برای تشخیص دقیق علت ترشحات غیرطبیعی خود با یک پزشک مشورت کنید.
• از پزشک‌تان مشورت بگیرید: اگر تغییراتی مانند تغییر در رنگ، قوام یا ترشحات واژن را تجربه کردید یا اگر اطراف واژن، خارش، سوزش، ورم یا درد دارید، توصیه می‌شود حتماً به پزشک مراجعه کنید. او می‌تواند مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را توصیه کند.
• درمان‌های دارویی را جدی بگیرید و تا زمانی که پزشک مشخص کرده درمان را ادامه دهید.
• بهداشت را رعایت کنید.

پروتکل درمان، بسته به علت زمینه‌ای، متفاوت است. آنچه که مهم است این است که در صورت داشتن ویژگی‌های غیرطبیعی در ترشحات که پیشتر اشاره شد، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا به طور کامل و طبق دستور داروها را مصرف و به اتمام برسانید. 

طبق آنچه که گفته شد توجه داشتن به ترشحات واژن می‌تواند کمک کند تا بفهمید چه چیزهایی برای بدن شما معمولی است و در سریع‌ترین زمان ممکن متوجه تغییرات مانند خارش، درد، بوی شدید و تغییر در رنگ ترشحات واژن شوید. هر چیز غیرعادی مستلزم صحبت با یک متخصص زنان است. به یاد داشته باشید که در مورد بیشتر عفونت‌ها، هرچه تشخیص و درمان سریع‌تر انجام شود، احتمال عوارض درازمدت کمتر خواهد بود. توجه داشته باشید که ترشحات واژن در دوره‌های مختلف زندگی و نسبت به افراد مختلف، متفاوت است.

مقاله مرتبط

دوش واژینال چیست؟

• 1401/10/14

بیماری التهابی لگن یا PID

• 1401/10/19

پردهٔ بکارت بسته یا مسدود

• 1401/11/16

کودک شیرخوار

• 1400/06/30