درمان و بهبود سلامت روان کودکان: رفتاردرمانی و درمان شناختی-رفتاری
اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری در دوران کودکی میتواند باعث مشکلات درازمدتی شود که ممکن است روی سلامت کودکان، خانوادهها و جوامع تأثیر بگذارد. درمان هرچه سریعتر مشکلات سلامت روان کودکان میتواند به کاهش مشکلات آنها در خانه، در مدرسه و در برقراری روابط دوستی کمک کند. درمان همچنین میتواند در تبدیل شدن به یک بزرگسال سالم کمک کند. رویکرد بخش سلامت عمومی به مسئلهٔ سلامت روان کودکان شامل تقویت و ارتقای سلامت روان برای همهٔ کودکان، ارائهٔ مداخلات پیشگیرانه برای کودکان در معرض خطر و ارائهٔ درمان برای کودکان مبتلا به اختلالات شناساییشده است. درمان روانشناختی یا همان رواندرمانی مولفهٔ کلیدی بهبود سلامت روان است. با توجه به نوع و شدت مشکلات، ممکن است از رواندرمانی کودکان در ترکیب با دارو استفاده شود. در این مطلب با رفتاردرمانی و درمان شناختی رفتاری یا رفتاردرمانی شناختی آشنا شوید.
مروری کوتاه بر رواندرمانی کودک
هدف از رواندرمانی این است که یک عارضهٔ سلامت روان را درمان یا به کودک کمک کند علائم خود را مدیریت کند تا بتواند در خانه، مدرسه و جامعهٔ اطراف خود عملکرد خوبی داشته باشد.
وقتی کودکان خردسال هستند، معمولاً والدین در درمان گنجانده میشوند و گاهی اوقات درمانگران فقط با والدین کار میکنند. کودکان بزرگتر ممکن است به تنهایی با درمانگر ملاقات کنند. برخی از انواع رواندرمانی نیز شامل کار با کل خانواده یا سایر بزرگسالان مهم حاضر در زندگی کودک مثلاَ یک معلم است.
رویکردهای متمرکز بر والدین معمولاً به این معناست که والدین با درمانگر دربارهٔ رفتار و احساسات کودک صحبت میکنند. رواندرمانی کودکان میتواند شامل گفتوگو، بازی یا فعالیتهای دیگر برای کمک به کودک در بیان احساسات و افکار باشد. درمانگران همچنین ممکن است والدین و فرزندان را با هم زیر نظر بگیرند و سپس پیشنهادهایی برای یافتن روشهای مختلف واکنش نشان دادن ارائه دهند.
رواندرمانی کودکان میتواند به صورت انفرادی یا گروهی انجام شود. گاهی اوقات، ترکیبی از روشهای درمانی برای کمک به کودک مؤثرتر است.
انواع درمان برای اختلالات روانی در کودک
رفتاردرمانی
رفتاردرمانی به کودکان و خانوادههای آنها میآموزد که چگونه رفتارهای مثبت کودک را تقویت و رفتارهای نامطلوب یا مشکلساز را حذف کنند یا کاهش دهند. نوعی از رفتاردرمانی آموزش والدین در مدیریت رفتار است. درمانگر با والدین کار میکنند تا مهارتهای مدیریت رفتار کودک خود را یاد بگیرند یا بهبود بخشند. والدین تشویق میشوند که مهارتها را با کودک خود، در طول جلسهٔ درمان یا در خانه تمرین کنند. همچنین معلمان میتوانند در زمینهٔ مدیریت رفتار آموزش ببینند تا به کودک در مهدکودک یا مدرسهاش کمک کنند.
در مورد بچههای بزرگتر یا نوجوانان، درمانگر معمولاً به طور مستقیم با کودک کار میکند تا به او بیاموزد که چگونه رفتارهای مثبت را انتخاب کند. والدین میتوانند برای حمایت و تقویت مهارتهایی که فرزندشان یاد میگیرد در درمان گنجانده شوند.
درمان شناختی رفتاری یا رفتاردرمانی شناختی
درمان شناختی رفتاری یا CBT، روی تغییر افکار و احساساتی که میتواند در رفتار کودک تأثیر منفی بگذارد متمرکز است. درمانگر به کودک کمک میکند تا از افکار و احساسات خود آگاه شود. او همچنین به کودک کمک میکند تا بفهمد آیا ممکن است احساسات یا افکارش تحریف شده یا غیرمنطقی باشد یا نه و سپس در فرایند تغییر افکار و همچنین واکنشهای عاطفی و رفتاری که همراه آنهاست، به او کمک خواهد کرد.
درمان شناختی رفتاری اغلب مستقیماً با کودک کار میکند، اما میتواند والدین را نیز شامل شود. برای شایعترین عارضههای کودکی، مانند اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، اختلالات رفتاری، اختلال اضطراب یا افسردگی، رویکردهایی که شامل رفتاردرمانی و درمان شناختی رفتاری است احتمال بیشتری برای کاهش علائم دارند.
کدام درمان برای اختلالات روحی و روانی کودک بهتر است؟
شاید شما هم از خودتان بپرسید که چه نوع درمانی برای اختلالات روحی و روانی در کودکتان بهتر و کارآمدتر است؟ هرچند در این مورد که دقیقاً چه نوع درمانی برای هر یک از اختلالات روانی دوران کودکی بهتر است، در حال حاضر اطلاعات محدودی وجود دارد اما بر اساس شواهد علمی موجود، به نظر میرسد روشهای درمانی مختلف برای انواع متفاوتی از مشکلات بهتر عمل میکنند:
آموزش والدین در زمینهٔ مدیریت رفتار برای این موارد خوب عمل میکند:
رفتاردرمانی کودک برای این موارد خوب عمل میکند:
- اختلال کمتوجهی-بیشفعالی
- اختلالات رفتاری مخرب یا مختلکننده
درمان شناختی رفتاری برای این موارد خوب عمل میکند:
- اختلال رفتاری مخرب یا مختلکننده
- افسردگی
- اضطراب
- اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD
انواع دیگری از درمان میتواند برای بزرگسالان مؤثر باشد. نوجوانان مبتلا به اختلال رفتاری مخرب یا مختلکننده (DBD) ممکن است به خوبی به خانوادهدرمانی پاسخ دهند. خانوادهدرمانی رویکردی شامل چندین نفر از اعضای خانواده است و روی یادگیری مهارتهای ارتباطی بهتر و راههای بهتر حل و فصل تعارضارت تمرکز دارد. نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است به رواندرمانی بینفردی خوب پاسخ دهند. رواندرمانی بینفردی رویکردی است که در آن درمانگران به نوجوانان کمک میکنند راههای مدیریت مشکلات در روابط را بیاموزند.
سایر رویکردهای درمانی نیز ممکن است مؤثر باشند اما به اندازهٔ کافی مورد مطالعه قرار نگرفتهاند تا محققان دریابند که نتیجهٔ خوبی دارند یا نه. اطلاعات ما در این مورد که کدام روش برای کدام خانواده بهتر خواهد بود همچنان محدود است.
پیدا کردن روش درمانی مناسب برای کودک
زمانی درمان مفیدتر و کارآمدتر است که متناسب با نیازهای خاص کودک و خانوادهاش باشد. در اولین قدم میتوانید با پزشک کودک خود صحبت کنید. گاهی اوقات، مشکلات سلامت مانند خواب بد، تنفس نامناسب، ضعف بینایی، مشکل شنوایی یا مشکلات یادگیری میتوانند علائم رفتاری یا عاطفی ایجاد کنند یا باعث بدتر شدن آنها شوند. پزشک کودک شما ممکن است بخواهد قبل از ارجاع فرزندتان به درمانگر متوجه شود آیا کودک مشکل سلامت دارد یا نه.
قبل از شروع درمان، متخصص بهداشت روان معمولاً یک ارزیابی جامع از سلامت روان کودک شما انجام میدهد تا بفهمد چه نوع درمانی میتواند بهترین نتیجه را داشته باشد.