اختلال سلوک یا CD: اختلال سلوک در کودکان چیست؟
اختلال سلوک چیست و علل و عوامل بروز اختلال سلوک کدامند؟ در این مطلب با اختلال سلوک و علائم آن در بچهها و راهکارهای درمانی اختلال سلوک آشنا شوید.
اختلال سلوک
اختلال سلوک (Conduct disorder) یا به اختصار CD، به گروهی از مشکلات رفتاری و عاطفی مکرر و مداوم در بچهها اشاره دارد. بچهها و نوجوانان مبتلا به این اختلال در پیروی از قوانین، احترام به حقوق دیگران، نشان دادن همدلی و رفتار قابل قبول از نظر اجتماعی مشکل زیادی دارند.
و متأسفانه، سایر بچهها، بزرگسالان و اجتماع به این بچهها بیشتر به چشم «بد» یا بزهکار نگاه میکنند تا فردی مبتلا به بیماری یا با اختلالی مربوط به سلامت روان کودکان.
علل و عوامل بروز اختلال سلوک
عوامل بسیاری میتواند منجر به اختلال سلوک در بچهها شود که برخی از آنها به شکل زیر است:
- آسیب مغزی
- کودک آزاری
- بیتوجهی
- آسیبپذیری ژنتیکی
- موفق نبودن در مدرسه
- تجربههای آسیبزای زندگی
رفتارهای کودک دارای اختلال سلوک
کودکان یا نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک ممکن است برخی از رفتارهای زیر را نشان دهند:
پرخاشگری نسبت به مردم و حیوانات
- نسبت به دیگران زورگویی میکند، آنها را تهدید میکند یا میترساند.
- از بیرحمی و بدجنسی نسبت به دیگران لذت میبرد.
- دعوای فیزیکی را شروع میکند.
- از سلاحی، به عنوان مثال چماق، آجر، بطری شکسته، چاقو یا اسلحه استفاده کرده است که میتوانست صدمات فیزیکی جدی به دیگران وارد کند.
- نسب به مردم یا حیوانات بیرحمی فیزیکی نشان میدهد.
- درحالیکه به یک قربانی صدمه میزند از او سرقت میکند.
- شخصی را مجبور به فعالیت جنسی میکند.
- بعد از یک رفتار پرخاشگرانه هیچ احساسی از پشیمانی واقعی نشان نمیدهد.
تخریب اموال
- به قصد ایجاد خسارت عمداً اقدام به آتشسوزی کرده است.
- عمداً اموال دیگران را تخریب میکند.
فریب، دروغگویی یا دزدی
- بدون اجازه وارد ساختمان، خانه یا ماشین شخص دیگری شده است.
- برای به دست آوردن کالا، یا امتیاز یا پرهیز از تعهدات خود دروغ میگوید.
- وسایل را بدون رودررویی با قربانی، مثلاً با سرقت از مغازه، اما بدون ورود غیرقانونی میدزدد.
نقض جدی قوانین
- غالبا با وجود مخالفت والدین شبها بیرون میماند.
- از خانه فرار میکند.
- غالباً دوری میکند.
راهکارهای درمانی اختلال سلوک
بچههایی که این رفتارها را از خود نشان میدهند باید توسط یک متخصص مجرب در زمینهٔ سلامت روان مورد ارزیابی جامعی قرار بگیرند. بسیاری از بچههای مبتلا به اختلال سلوک ممکن است بیماریهای همزمانی مانند اختلالات خلقی، اضطراب، اختلال اضطراب پس از سانحه، سوءمصرف مواد، اختلال کمتوجهی-بیشفعالی، مشکلات یادگیری یا اختلالات فکری داشته باشند که باز هم قابل درمان هستند.
تحقیقات نشان میدهد که جوانان مبتلا به اختلال سلوک در صورت نبود درمان زودهنگام و جامع آنها و خانوادههایشان، احتمالاً با مشکل مداوم مواجه خواهند بود. بدون درمان، بسیاری از جوانان مبتلا به اختلال سلوک قادر به انطباق با نیازمندیها و مطالبات بزرگسالی نیستند و همچنان در روابط و حفظ شغل خود مشکل خواهند داشت.
درمان بچههای مبتلا به اختلال سلوک میتواند پیچیده و دشوار باشد. با توجه به شدت رفتارها، درمان میتواند در انواع مختلفی از محیطها ارائه شود. چیزی که چالشبرانگیز بودن درمان را بیشتر میکند، رویکرد عدم همکاری کودک و ترس و بیاعتمادی نسبت به بزرگسالان است. در تدوین یک برنامهٔ درمانی جامع، روانپزشک کودک و نوجوان ممکن است از اطلاعات کودک، خانواده، معلمان، جامعه از جمله سیستم حقوقی و سایر تخصصهای پزشکی برای درک علل این اختلال استفاده کند.
معمولاً رفتاردرمانی و رواندرمانی برای کمک به کودک در بیان و کنترل خشم به شکل مناسب، ضروری هستند. برای جوانان دارای اختلالات یادگیری ممکن است به «آموزش ویژه» نیاز باشد. والدین اغلب برای طرحریزی و اجرای برنامههای مدیریتی و آموزشی ویژه در خانه و مدرسه به کمک متخصص نیاز دارند. برنامههای درمانی مبتنی بر خانه مانند درمان چندسیستمی هم در کمک به کودک و هم در کمک به خانواده مؤثر هستند.
همچنین در برخی از بچههایی که در توجه کردن، مشکلات تکانهای یا افسردگی مشکل دارند، درمان ممکن است شامل مصرف دارو باشد.
هرچند درمان به ندرت کوتاهمدت است، زیرا ایجاد نگرشها و الگوهای رفتاری جدید به زمان نیاز دارد. با این حال، درمان زودهنگام فرصت بهتری برای پیشرفت قابل توجه و امید داشتن به آیندهای موفقتر به کودک میدهد.