واکنش کودکان و نوجوانان به تروما از پنج تا ۱۷ سالگی
واکنش کودکان و حتی بزرگسالان به تروما میتواند فوری یا با تأخیر باشد. واکنشها ممکن است از نظر شدت متفاوت باشند و میتوانند طیف وسیعی از رفتارها و پاسخها را در بر بگیرند که گاهی تحت تأثیر فرهنگ جامعهای است که فرد آسیبدیده در آن زندگی میکند. اما برای تشخیص واکنش کودک و نوجوان دچار تروما به چه علائمی باید توجه کرد و چطور به کودکان و نوجوانان برای مقابله با بلایا و سایر رویدادهای آسیبزا کمک کنیم؟ در این مطلب با واکنش بچهها به تروما و راههای کمک به آنها آشنا شوید.
واکنش کودکان به تروما
واکنشهای شایع به تروما در میان کودکان پنج سال
کودکان پنج ساله و کمتر ممکن است:
- به والدین یا مراقبان خود بچسبید.
- گریه کنند و بغض داشته باشند.
- المشنگه به پا کنند و تحریکپذیر باشند.
- از مشکلات جسمانی مانند معدهدرد یا سردرد شکایت کنند.
- به طور ناگهانی به رفتارهایی مانند خیس کردن رختخواب و مکیدن انگشت شست بازگشت کنند.
- ترسوتر شوند. مثلاً از تاریکی، هیولاها یا تنها بودن بترسند.
- جنبههایی از رویداد آسیبزا را در بازی تخیلی بگنجانند.
در مورد تروما در کودکان و ترسهای شبانه در کودک بدانید.
واکنشهای شایع به تروما در میان کودکان شش تا ۱۱ سال
کودکان شش تا 11 ساله ممکن است:
- در مدرسه مشکل پیدا کنند.
- خود را از خانواده و دوستان دور کنند و منزوی شوند.
- کابوس ببینند، از رفتن به رختخواب خودداری کنند، یا مشکلات خواب دیگری را تجربه کنند.
- تحریکپذیر یا عصبانی شوند یا نظم را مختل کنند.
- قادر به تمرکز نباشند.
- از مشکلات جسمانی مانند معدهدرد و سردرد شکایت کنند.
- ترسهای بیاساسی پیدا کنند.
- علاقه به فعالیتهای تفریحی را از دست بدهند.
واکنشهای شایع به تروما در میان نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال
نوجوانان 12 تا 17 ساله ممکن است:
- کابوس ببینند یا سایر مشکلات خواب را تجربه کنند.
- از چیزهایی که یادآور رویداد تروماتیک است، اجتناب کنند.
- از مواد مخدر، الکل، یا سیگار و تنباکو استفاده کنند.
- مخل نظم باشند، بیاحترامی کنند یا رفتار خرابکارانه داشته باشند.
- از مشکلات جسمانی مانند معدهدرد و سردرد شکایت کنند.
- بین دوستان و خانواده منزوی شوند.
- عصبانی یا کینهتوز باشند.
- علاقه به فعالیتهای سرگرمکننده را از دست بدهند.
علاوه بر این، کودکان و نوجوانان ممکن است به دلیل جلوگیری نکردن از آن رویداد یا مرگ احساس گناه کنند. آنها همچنین ممکن است افکار انتقامجویانهای در سر داشته باشند. همچنین بسیاری از اینها پاسخهای اولیۀ طبیعی و مورد انتظاری هستند که برای بیشتر افراد با گذشت زمان کاهش مییابد. اما اگر بیش از یک ماه طول بکشند، باید با یک متخصص بهداشت روان کودکان تماس بگیرید.
در مورد اختلال سلوک در کودکان بدانید.
کمک به بچههای در معرض تروما
والدین برای کمک به کودکان و نوجوانان چه کاری میتوانند انجام دهند؟ پس از یک رویداد آسیبزا، والدین و اعضای خانواده باید احساسات خود را شناسایی و به آنها رسیدگی کنند. این کار باعث میشود توان کمک به دیگران را پیدا کنند. برای بچهها توضیح دهید که چه اتفاقی افتاده است و به آنها نکات و باید و نبایدهای زیر را در نظر بگیرید:
- بگویید چقدر دوستشان دارید.
- مطمئنشان کنید که این رویداد تقصیر آنها نبوده است.
- به آنها بگویید که تمام تلاش خود را برای مراقبت از آنها انجام خواهید داد.
- بگویید اشکالی ندارد که احساس ناراحتی کنند.
- در صورت امکان با اجازه دادن به بچهها برای تصمیمگیری، با انتخاب وعدههای غذایی یا انتخاب لباس به آنها احساس کنترل بدهید.
- انتظار نداشته باشید که فرزندتان شجاع یا سرسخت باشند.
- بچهها را وادار نکنید قبل از اینکه آماده باشند در مورد آن رویداد صحبت کنند.
- اگر کودکان احساسات شدیدی نشان میدهند، عصبانی نشوید.
- اگر شروع به خیس کردن رختخواب، بدرفتاری، یا مکیدن شست کردند، بدون ناراحتی و واکنش هیجانی شرایط را مدیریت کنید.
- هنگام نظارت بر رفع مشکل به یاد داشته باشید که بهبود زمان میبرد.
- به تغییرات ناگهانی در رفتار، گفتار، استفاده از کلمات ناراحتکننده یا احساسات شدید نیز توجه کنید.
- واکنشهای شدید را هم نادیده نگیرید.
واکنشهای کودکان به تروما به شدت تحت تأثیر واکنش بزرگسالان به تروماست. والدین میتوانند با حمایتگری، حفظ آرامش تا حد امکان و با کاهش سایر عوامل استرسزا به بچهها کمک کنند. برخی از راههای کاهش سایر عوامل استرسزا اجتناب از موارد زیر است:
- جابهجایی یا تغییر مکرر محل سکونت
- دوری طولانی از خانواده و دوستان
- فشار آوردن به کودک برای داشتن عملکرد خوب در مدرسه
- دعوا در خانواده
نحوهٔ صحبت با کودکان در مورد جابهجایی محل زندگی را ببینید.
زمان تماس با پزشک برای ترومای کودک
اگر پس از یک ماه قرار گرفتن در یک محیط امن، کودکان قادر به انجام کارهای معمول خود نیستند، با یک متخصص بهداشت روان تماس بگیرید. همچنین در صورت بروز مشکلات رفتاری یا عاطفی جدید، به خصوص اگر این علائم بیش از چند هفته ادامه داشت، با یک متخصص بهداشت روان تماس بگیرید:
- فلاشبک زدن کودک به واقعه. در فلاشبک، ذهن آن رویداد را مرور میکند یا به عبارتی زنده میکند.
- تپش قلب و عرق کردن
- به راحتی از جا پریدن و ترسیدن
- از نظر عاطفی بیحس بودن
- بسیار غمگین یا افسرده بودن