درمان سندرم توره: چه نکاتی را باید بدانید
قبل از هر چیز باید بدانید که کودکان مبتلا به سندرم توره در محدوده‌ٔ هوشی مشابه سایر کودکان هستند. اما مشکلات مربوط به تیک، که اغلب با کمبود توجه و سایر مشکلات یادگیری همراه است، می‌تواند به معنای نیازمندی این کودکان به ابزارها و کمک‌‌‌های آموزشی ویژه باشد. اما درمان سندرم توره یا TS چطور آغاز می‌شود؟ چه چیزهایی باید بدانید و از کجا شروع کنید؟ در این مطلب با روند درمانی سندرم توره آشنا شوید.
درمان‌های سندرم توره
اگرچه درمانی مشخص برای سندرم توره وجود ندارد، اما روش‌هایی درمانی برای کمک به کنترل تیک‌های ناشی از سندرم توره وجود دارد. بسیاری از افراد مبتلا به سندرم توره تیک‌هایی دارند که مانعی در زندگی روزمره‌ٔ آنها ایجاد نمی‌کند و بنابراین نیازی به هیچ درمانی ندارند. با این حال، با این حال، اگر تیک‌ها باعث درد یا جراحتی شوند یا در مدرسه، کار یا زندگی اجتماعی اختلال ایجاد کنند یا باعث استرس شوند، داروها و درمان‌های رفتاری در دسترس هستند. یک روش درمانی رفتاری که اخیراً ایجاد شده، مداخلات رفتاری جامع تیک یا به اختصار، CBIT است.
آموزش جامعه‌ٔ اطراف، به عنوان مثال، همسالان، مربیان و همکاران در مورد سندرم توره می‌تواند باعث افزایش درک علائم، کاهش تمسخر و کاهش استرس افراد مبتلا به این سندرم شود. افراد مبتلا به سندرم توره نمی‌توانند جلوی تیک را بگیرند و به عمد مخل و برهم‌زننده‌ٔ نظم نیستند. وقتی دیگران این واقعیت‌ها را درک می‌کنند، افراد مبتلا حمایت بیشتری دریافت می‌کنند، که به نوبه‌ٔ خود می‌تواند به کاهش برخی از علائم تیک کمک کند.
معمول است که افراد دچار سندرم توره مبتلا به بیماری‌های دیگری، به ویژه اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی، اضطراب و وسواس فکری-عملی نیز باشند. مبتلایان به بیماری‌های اضافی بر اساس علائمشان به درمان‌های مختلفی نیاز دارند. گاهی اوقات درمان این عارضه‌های دیگر می‌تواند به کاهش تیک‌ها کمک کند. برای تهیه‌ٔ یک برنامه‌ٔ درمانی صحیح، افراد مبتلا به تیک، والدین و متخصصان می‌توانند با هم همکاری کنند و معلمان، مراقبان کودک، مربیان، درمانگران و سایر اعضای خانواده را در درمان بگنجانند. بهره بردن از تمام منابع موجود به موفقیت درمان کمک می‌کند. پس اولین قدم این است که ببینیم چه منابعی وجود دارد و از کجا شروع کنیم.
داروهای سندرم توره
از داروها می‌توان برای کاهش تیک مخل یا شدیدی که ممکن است در گذشته به مشکلاتی با خانواده و دوستان، دانش‌آموزان دیگر یا همکاران منجر شده باشد، استفاده کرد. همچنین می‌توان از داروها برای کاهش علائم بیماری‌های مرتبط مانند کم‌توجهی-بیش‌فعالی یا وسواس فکری-عملی استفاده کرد.
این داروها تیک‌ها را به طور کامل از بین نمی‌برند اما می‌توانند در زندگی روزمره به برخی افراد مبتلا به سندرم توره کمک کنند. هیچ دارویی وجود ندارد که برای همه‌ٔ افراد بهترین گزینه باشد. بیشتر داروهایی که برای این سندرم تجویز می‌شوند توسط سازمان غذا و داروی FDA برای درمان تیک تأیید نشده‌اند.
داروها روی هر شخص به شکل متفاوتی تأثیر می‌گذارند. ممکن است یک نفر از یک دارو خوب نتیجه بگیرد، اما فرد دیگر نتیجه‌ای نگیرد. هنگام تصمیم‌گیری در مورد بهترین روش درمانی، پزشک ممکن است داروها و دزهای مختلفی را امتحان کند و یافتن برنامه‌ٔ درمانی که بهترین نتیجه را دارد ممکن است زمان ببرد. پزشک می‌خواهد دارو و دزی را پیدا کند که بهترین نتیجه و کمترین عوارض جانبی را داشته باشد. پزشکان اغلب با دزهای کم شروع می‌کنند و در صورت لزوم آن را به تدریج افزایش می‌دهند.
همانند سایر داروها، آنهایی که برای درمان تیک استفاده می‌شوند می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. عوارض جانبی می‌تواند شامل افزایش وزن، سفتی عضلات، خستگی، بی قراری و کناره‌گیری اجتماعی باشد. هنگام تصمیم گیری در مورد استفاده یا استفاده نکردن از دارویی برای درمان تیک، عوارض جانبی باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. در برخی موارد، عوارض جانبی می‌تواند از تیک‌ها بدتر باشد.
اگرچه اغلب از داروها برای درمان علائم سندرم توره استفاده می‌شود، اما ممکن است برای همه مفید نباشد. دو دلیل رایج عدم استفاده از دارو برای درمان این سندرم، عوارض جانبی ناخوشایند و نداشتن اثر مورد انتظار است.
رفتاردرمانی برای سندرم توره
رفتاردرمانی درمانی است که روش‌های کنترل تیک را به افراد مبتلا به سندرم توره می‌آموزد. رفتاردرمانی علاج تیک نیست ولی با این حال، می‌تواند به کاهش تعداد تیک‌ها، شدت تیک‌ها، تأثیر تیک‌ها یا ترکیبی از همه‌ٔ اینها کمک کند.
درک این نکته مهم است که اگرچه درمان‌های رفتاری ممکن است به کاهش شدت تیک کمک کنند، اما این بدان معنا نیست که تیک‌ها فقط روان‌شناختی هستند یا کسی که تیک دارد باید بتواند آنها را کنترل کند.
وارونه‌سازی عادت‌ها
وارونه‌سازی یا برگشت عادت یکی از مداخلات رفتاری در افراد مبتلا به تیک است که بیشترین مطالعه روی آن انجام شده است. این مداخله دو بخش اصلی دارد:
آموزش آگاهی: در قسمت آموزش آگاهی، افراد، هر تیک را با صدای بلند شناسایی می‌کنند.
آموزش ایجاد پاسخ مخالف: در قسمت ایجاد پاسخ مخالف، افراد یاد می‌گیرند رفتار جدیدی را انجام دهند که نمی‌تواند همزمان با تیک اتفاق بیفتد. به عنوان مثال، اگر فرد مبتلا به سندرم توره، تیکی داشته باشد که شامل مالیدن سر باشد، رفتار جدیدی برای آن فرد می‌تواند این باشد که دست خود را روی زانویش بگذارد یا دستان خود را به شکل صلیبی؟ رو هم بگذارد تا مالش سر نتواند اتفاق بیفتد.
مداخله‌ٔ رفتاری جامع تیک
«مداخله‌ٔ رفتاری جامع تیک» (Comprehensive Behavioral Intervention for Tics) یا به اختصار، CBIT، نوعی رفتاردرمانی مبتنی بر شواهد برای بهبود سندرم توره و اختلالات تیک مزمن است. این مداخله علاوه بر استراتژی و راهکارهای دیگری مثل آموزش در مورد تیک‌ها و تکنیک‌های آرام‌سازی، شامل وارونه‌سازی عادت نیز هست. تحقیقات نشان داده است که مداخله‌ٔ رفتاری جامع تیک در کاهش علائم تیک و لطمه‌های مربوط به تیک در کودکان و بزرگسالان مؤثر است.
در این مداخله، یک درمانگر با کودک و والدین او یا فرد بزرگسال مبتلا به سندرم توره کار خواهد کرد تا انواع تیک‌های شخص را و موقعیت‌هایی را که تیک در آنها شدیدتر است شناسایی کند. در صورت امکان ممکن است در محیط اطراف تغییراتی ایجاد می‌شود و بیمار نیز یاد می‌گیرد که به جای تیک رفتارهای جدیدی انجام دهد که به آن وارونه‌سازی عادت می‌گویند.
به عنوان مثال، اگر کودک مبتلا به سندرم توره در کلاس ریاضی غالباً تیک خاصی دارد، معلم ریاضی می‌تواند در مورد این سندرم آموزش ببیند و شاید بتوان صندلی کودک را تغییر داد تا تیک‌ها زیاد دیده نشوند. علاوه بر این، کودک می‌تواند تکنیک‌های تغییر عادت را با کمک روان‌شناس بیاموزد. این کار کمک می‌کند تا با انجام یک رفتار جدید، مثلاً قرار دادن دست‌ها روی زانوی هنگام تمایل به انجام تیک، دفعات بروز تیک کاهش یابد. مهارت‌های مداخله‌ٔ رفتاری جامع تیک را می‌توان با تمرین، با کمک یک درمانگر مجرب و با حمایت و تشویق نزدیکان فرد مبتلا به سندرم توره یاد گرفت.
در سال‌های اخیر، تعداد بیشتری از متخصصان متوجه شده‌اند که رفتاردرمانی می‌تواند در مدیریت علائم سندرم توره بسیار مؤثر و کارآمد باشد. تاکنون تعداد کمی از پزشکان آموزش لازم برای استفاده از این نوع درمان‌ها برای سندرم توره و اختلالات تیک را دیده‌اند.
حمایت از کودکان و خانواده‌ها
آموزش والدین
کودکان مبتلا به سندرم توره و عارضه‌های مرتبط و خانواده‌های آنها نیز می‌توانند از راهکار آموزش والدین سود ببرند؛ تحققیان نشان داده آموزش والدین برای کودکان مبتلا به سندرم توره و سایر رفتارهای مخل موفق است.
همچنین تحقیقات نشان داده است که آموزش والدین برای کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی مفید است. آموزش والدین به آنها کمک می‌کند تا مسائل رفتاری کودک خود را بهتر درک کنند و مهارت‌های فرزندپروری خاص این مشکلات را بیاموزند. این آموزش می‌تواند شامل یادگیری استفاده‌ٔ مؤثر از تکنیک تقویت مثبت و شیوه‌های تربیتی متناسب با کودکشان باشد.
آموزش دیگران
یکی از راه‌های کمک به فرد مبتلا به سندرم توره در مدرسه، محل کار و سایر فعالیت‌ها اطلاع‌رسانی در مورد این سندرم است. وقتی افراد بیشتری در مورد این اختلال بدانند، ممکن است درک و کمک بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال، کارفرما ممکن است مایل باشد برای ایجاد حریم خصوصی بیشتر، چیدمان میز و صندلی‌ها را تغییر دهد، یا مربی یک تیم ورزشی ممکن است هم‌تیمی‌ها را تشویق کند که به جای مسخره کردن کودک، تیک‌های او را نادیده بگیرند.
همکاری مدرسه
سندرم توره می‌تواند تجربه‌ٔ کودک از مدرسه را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، برخی از تیک‌ها خواندن یا نوشتن را دشوار می‌کنند یا ممکن است کودک به خاطر تیک یا به این علت که سعی می‌کند تیک نزند، حواسش از درس پرت شود. به علاوه، از آنجا که بسیاری از افراد سندرم توره را نمی‌شناسند، کودکان مبتلا گاهی توسط سایر کودکان مورد تمسخر یا آزار قرار می‌گیرند یا از سوی آنها طرد می‌شوند. با این حال، با برنامه‌ریزی، کودکان مبتلا به این اختلال می‌توانند تجربه‌ٔ مثبت و موفقیت‌آمیزی در مدرسه داشته باشند.
به‌طورکلی، کودکان مبتلا به این سندرم در محدوده‌ٔ هوشی مشابه سایر کودکان هستند. اما مشکلات مربوط به تیک، که اغلب با کمبود توجه و سایر مشکلات یادگیری همراه است، می‌تواند به معنای نیازمندی این کودکان به ابزارها و کمک‌‌‌های آموزشی ویژه باشد. نمونه‌هایی از این نوع کمک می‌تواند شامل ترتیب نشستن متفاوت، زمان اضافی برای پاسخ به سؤالات امتحان یا امکانات رایانه‌ای برای کودکانی باشد که با نوشتن مشکل دارند.
اگر والدین کودکی مبتلا به سندرم توره هستید، می‌توانید با مدرسهٔ فرزندتان در ایجاد یک طرح یا درخواست کمک با مدرسهٔ فرزندتان همکاری کنید؛ البته اگر مدارس ما امکانش را داشته باشند.
