اختلالات رفتاری تخریبی یا DBD: اختلالات رفتاری تخریبی در کودکان چیست؟
اختلالات رفتاری تخریبی چیست و چه موقع باید برای اختلالات رفتار تخریبی کمک بگیرید؟ در این مطلب با علائم اختلال نافرمانی مقابلهجویانه و اختلال سلوک که زیرمجموعهٔ اختلالات رفتاری تخریبی در بچهها هستند آشنا شوید.
اختلالات رفتاری تخریبی چیست؟
اختلالات رفتاری تخریبی (DBD) که اختلالات رفتاری مخرب یا ایذایی نیز نامیده میشوند میتوانند زندگی روزمرهٔ کودکان را تحت تأثیر جدی قرار دهند. بچههای مبتلا به اختلالات رفتاری تخریبی، الگوی مداومی از رفتارهای سرپیچیگرانه، ناسازگاری و همکاری نکردن را نشان میدهند.
متداولترین انواع اختلالات رفتاری تخریبی شامل اختلالی به نام «اختلال رفتاری تخریبی که تحت عنوان بیماری دیگری تشخیص داده نشده» (DBD NOS)، اختلال سرکشی مقابلهجویانه (ODD) و اختلال سلوک (CD) است.
بچههای مبتلا به این اختلالات رفتاری میتوانند لجوج، بدقلق، نافرمان و تحریکپذیر باشند. پاسخ آنها به مقامات مسئول و اشخاص اختیاردار از بیتفاوتی تا خصومت متغیر است. رفتار آنها اغلب روی اطرافیان از جمله معلمان، همسالان و اعضای خانواده تأثیر میگذارد. بچههای مبتلا به اختلال سلوک همان پاسخها را میدهند، اما علاوه بر این، به پرخاشگری فیزیکی تمایل دارند و هم فعالانه و هم به عمد حقوق دیگران را نقض میکنند.
تفاوت اصلی بین این اختلالات، شدت و عامدانه بودن رفتاری است که کودک از خود نشان میدهد.
اختلال نافرمانی مقابلهجویانه یا ODD: والدین باید به دنبال چه علائمی باشند؟
بچههای مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهجویانه، غالباً کنترل خود را از دست میدهند و از کوره درمیروند. آنها خیلی سریع شروع به مشاجره با بزرگسالان درمورد قوانین یا درخواستهای آنها میکنند. رفتارهای زیر در این بچهها محتمل است:
- همکاری نکردن
- مشاجره کردن، حتی در مورد چیزهای کوچک و بیاهمیت
- خودداری از پیروی از قوانین
- آزار عمدی دیگران و به راحتی از دیگران آزرده شدن
- سرزنش کردن دیگران به خاطر اشتباهات یا رفتارهای نادرست خودشان
- رفتار کردن به شکلی عصبانی، با غیظ و دلخوری، کینهتوزی و انتقامجویی
هر کسی میتواند این رفتارها را نشان دهد. اما بچههای مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهجویانه، آنها را بیشتر از دیگر همسالان خود نشان میدهند. آنها احتمالاً به کرات با همسالان خود تعارض و کشمکش پیدا میکنند و اغلب در مدرسه با تنبیه و توبیخ روبهرو میشوند.
اختلال سلوک یا CD: والدین باید به دنبال چه علائمی باشند؟
بچهها و نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک احتمال رفتارهای زیر را دارند:
- احترام یا ملاحظهای نسبت به دیگران نشان ندهند.
- نسبت به دیگران و حیوانات پرخاشگر باشند.
- نسبت به دیگران قلدری کنند یا آنها را بترسانند و وحشتزده کنند.
- اموال دیگران را به عمد تخریب کنند.
- سرقت کنند و دروغ بگویند، بدون اینکه احساس بدی در موردش داشته باشند.
- مرتباً از مدرسه فرار کنند.
- از خانه فرار کنند.
در مورد جوانان مبتلا به اختلال سلوک معمولاً هیچ چیز آسانگیرانه و مثبتی وجود ندارد. آنها معمولاً و اصطلاحاً بدقلق و منفی هستند و معمولاً به حقوق یا احساسات دیگران اعتنایی ندارند.
چه عواملی باعث اختلالات رفتار تخریبی میشود؟
دلایل اختلالات رفتاری تخریبی ناشناخته است. اما تصور میشود که این اختلالات ناشی از عوامل مختلفی است که به صورت مشترک در آن نقش دارند:
وراثت
بچههای مبتلا به اختلالات رفتاری تخریبی یا مختلکننده، اغلب دارای والدینی هستند که اختلالات سلامت روانی مثل موارد زیر دارند:
- سوءمصرف مواد
- اختلال کمتوجهی-بیشفعالی
- یک اختلال خلقی
- روانگسیختگی یا اسکیزوفرنی
- اختلال شخصیت ضداجتماعی
با این حال، بچههای مبتلایی نیز وجود دارند که از خانوادههای سالم و دارای عملکرد خوب میآیند.
محیط
ریسک ابتلا به اختلالات رفتاری تخریبی در میان بچههایی که شرایط زیر را دارند بیشتر است:
- در شیرخوارگی توسط مادرانشان رد شدهاند.
- از والدین خود جدا شدهاند.
- در شرایط سرپرستی دیگران مثل پرورشگاه، تحت مراقبت ضعیف بودهاند.
- مورد آزار فیزیکی، عاطفی یا جنسی قرار گرفته یا مورد غفلت قرار گرفتهاند.
علاوه بر این، بچههایی که در فقر زندگی کردهاند، یا شاهد خشونت خانگی یا سوءمصرف مواد بودهاند، در معرض ریسک بیشتری برای ابتلا به این اختلالات هستند.
فیزیکی و جسمی
ریسک بالاتری برای ابتلا به اختلالات رفتاری تخریبی در بچههایی با شرایط زیر وجود دارد:
- وزن پایین هنگام تولد
- آسیب عصبشناحتی
روانشناسی
بچههایی که از اختلال کمتوجهی-بیشفعالی رنج میبرند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات رفتاری تخریبی هستند. تقریباً یک سوم تا نیمی از بچههای مبتلا به اختلال کمتوجهی-بیشفعالی ممکن است همزمان اختلال نافرمانی مقابلهجویانه داشته باشند. اختلال سلوک میتواند در ۲۵ درصد بچهها و ۴۵ درصد نوجوانان مبتلا به اختلال کمتوجهی-بیشفعالی بروز کند.
اختلالات رفتار تخریبی چطور تشخیص داده میشوند؟
تشخیص اختلالات رفتاری تخریبی دشوار است. دلیلش این است که بچهها و نوجوانان مبتلا به اضطراب، افسردگی، استرس مزمن و سایر بیماریها ممکن است به شیوهای مشابه اختلال رفتاری تخریبی برونریزی کنند. این رفتارها ممکن است با بیماری دیگری ارتباط داده شود. پزشک علائم کودک را به طور کامل مرور خواهد کرد تا تشخیص خود را تعیین کند.
اختلالات رفتار تخریبی چگونه درمان میشوند؟
برخی تکنیکهای خاص رفتاری اغلب برای بچههای مبتلا به اختلالات رفتاری تخریبی مفید است. این تکنیکها را میتوان هم در خانه و هم مدرسه اجرا کرد. رویکردهای درمانی معمولاً شامل روشهای زیر است:
- مداخلاتی برای موفقیت بیشتر والدین در زمینهٔ کمک به مدیریت رفتارهای کودک خود؛ و بسیار اثربخش برای بچهها کوچکتر زیر ۹ سال
- آموزش به بچهها برای آگاهی بیشتر از نشانههای عصبانیت خود
- استفاده از نشانههای عصبانیت به عنوان سیگنالها یا علامتهایی برای شروع راهکارهای مقابلهای مختلف
- ارائهٔ تقویت مثبت برای بهبود خودکنترلی
زندگی با بچههای مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهجویانه یا اختلال سلوک چالشبرانگیز است. والدین باید بدانند که مجبور نیستند به تنهایی با اختلال کودک خود روبهرو شوند. مداخلاتی مانند آموزش والدین در خانه و حمایت رفتاری در مدرسه میتواند اثربخش باشد. والدین نباید در درخواست کمک از متخصصان بهداشت روان تردید کنند.
