کمکهای اولیه در زمان خفگی کودکان بالای یک سال
امیدواریم که هیچکدام از ما در موقعیتی قرار نگیریم که لازم باشد جان یک کودک را نجات دهیم، اما آیا تنها با آرزو کردن چنین چیزی ممکن است؟ اطلاع درست از کمکهای اولیه برای برخورد با موقعیت قرارگیری کودک در حالت خفگی و احیای قلبی تنفسی یا CPR کودک بالای یک سال از موارد مهمی است که آموختنش برای پدر و مادر و اطرافیان هر کودکی لازم و ضروری است. در این مطلب میتوانید با نحوهٔ آموزش و راهنمای گام به گام و اصول پایهٔ کمکهای اولیه برای رفع خفگی در کودکان بالای یک سال آشنا شوید، اما لطفاً به آن به عنوان تنها منبع اطلاعات خود اتکا نکنید و برای یادگیری و تمرین تکنیکها و گذراندن دورهٔ کمکهای اولیه برای کودکان نزد یک فرد آموزشدیده وقت بگذارید. همچنین به خاطر داشته باشید که این تکنیکها با توجه به سن کودک متفاوت است و انجام نادرست آنها، به ویژه برای نوزادان و شیرخواران زیر یک سال میتواند بسیار خطرساز و زیانآور باشد.
بررسی و ارزیابی اولیه
بچهها همیشه محدودیتهای فیزیکی خود را امتحان میکنند که گاهی باعث ایجاد موقعیتهای خطرساز میشود. آنها با به دهان گذاشتن غذاها یا وسایل ریز کوچکی هم ممکن است دچار حالت خفگی شوند یا ممکن است ناگهان زیر یک وان پر از آب فرو بروند یا در یک استخر آب بیفتند. اما اگر چنین موقعیتی پیش آمد، باید چطور برخورد کنید؟ راهنماییهای زیر؛ در دو مرحلهٔ بررسی اولیه و روش عملی، میتواند در مدیریت چنین موقعیتهایی برای نجات یک کودک از حالت خفگی به شما کمک کند. مرحلهٔ اول که در واقع ارزیابی و تمرینی برای مدیریت و آگاهی یکی از این وضعیتهای بحرانی است، به ترتیب زیر خواهد بود:
- وضعیت را به سرعت ارزیابی کنید.
- اگر ناگهان دیدید که یک کودک به طور ناگهانی نمیتواند گریه کند، سرفه کند یا صحبت کند، احتمالاً چیزی مجاری هوایی گلوی او را مسدود کرده است.
- کودک ممکن است هنگام باز کردن دهان خود صداهای غیرعادی ایجاد کند یا اصلاً صدایی تولید نکند. پوست او میتواند به رنگ قرمز روشن یا کبود دربیاید.
- اگر کودک سرفه میکند یا عق میزند، به معنای آن است که راههای هوایی او فقط تا حدی مسدود شده است که اگر اینطور است، بگذارید به سرفه ادامه دهد، چون سرفه مؤثرترین راه برای خارج کردن علت انسداد است.
- اگر کودک قادر به سرفه کردن جسم به بیرون نیست، همزمان که شروع به ضربه زدن به پشت او و کشش شکمی یا همان مانور هایملیک میکنید، از کسی بخواهید با شماره ۱۱۵ یا شمارهٔ اورژانس منطقهٔ شما تماس بگیرد.
- اگر با کودک تنها هستید، خیلی همزمان هم با ۱۱۵ تماس بگیرید و هم رسیدگی به کودک را شروع کنید. اما اگر احیای کودک را بلد نیستید، فقط سریع با اورژانس تماس بگیرید.
- اگر گمان میکنید مجاری هوایی کودک بسته است چون گلوی او حالا به هر دلیلی تا حد بسته شدن متورم شده، باز هم سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. (برای مثال، کودک ممکن است دچار یک واکنش آلرژیک به غذا یا نیش حشرات شود یا اصلاً ممکن است بیماریای مثل خروسک داشته باشد.)
- اگر کودک ریسک بالایی برای مشکلات قلبی دارد یا اگر شاهد غش کردن ناگهانی کودک بودید هم فوراً با ۱۱۵ تماس بگیرید.
یادتان باشد که احیای کودکان کاری نیست که از روی کاغذ و با خواندن یاد بگیرید، این کار نیاز به آموزش عملی زیر نظر افراد متخصص دارد، پس سعی کنید در کلاسهای کمکهای اولیه برای نجات کودکان شرکت کنید و شکل درست CPR کودکان را بیاموزید.
روش عملی نجات از خفگی در کودک بزرگتر از یک سال
بعد از اینکه مطمئن شدید که اورژانس در راه است یا مسئول کمکرسانی به شما پشت خط تلفن همراه شماست، میتوانید ضربه به پشت و سپس مانور هایملیک را انجام دهید. سعی کنید مراحل زیر را چند بار نزد یک فرد آموزشدیده یا در کلاسهای آموزشی انجام دهید تا در چنین مواقعی با آگاهی کامل رفتار و عمل کنید:
ضربه به پشت کودک
ابتدا ضربه به پشت کودک را که شامل مراحل زیر است یاد بگیرید:
- اگر کودک هوشیار است، اما نمیتواند سرفه کند، صحبت کند یا نفس بکشد، یا پوستش شروع به کبود شدن کرده است، پشت سر او بایستید یا زانو بزنید.
- سپس کف یک دست خود را به طور مورب روی قفسهٔ سینهٔ کودک قرار دهید و او را به آن تکیه دهید و به جلو خم کنید.
- پاشنه یا کف دست دیگرتان را محکم به فاصلهٔ بین تیغههای پشت شانهٔ کودک بکوبید.
- هر ضربه به پشت باید تلاشی جداگانه و حسابشده برای خارج کردن انسداد باشد.
- پنج بار این ضربهها را تکرار کنید.
- سپس مانور هایملیخ را به شکل زیر شروع کنید.
مانور هایملیک
به دنبال روش بالا لازم است کشش شکمی را که مانور هایملیک نام دارد به شکل زیر انجام دهید:
- با قرار دادن یک پا در مقابل پای دیگرتان پشت کودک بایستید یا زانو بزنید.
- دستهایتان را دور کمر کودک بپیچید، مثل اینکه بخواهید از پشت بغلش کنید.
- دست دیگر خود را مشت کنید و سمت شستتان را در وسط شکم کودک، بالاتر از ناف و کاملاً زیر لبهٔ پایینی استخوان سینهٔ او قرار دهید.
- با دست دیگر، دست مشتکردهٔ خود را بگیرید و پنج ضربهٔ سریع، کوتاه و رو به بالا به شکم وارد کنید.
- هر فشار شکمی باید تلاشی جداگانه و حسابشده برای رفع انسداد باشد.
پنج ضربهٔ پشت که در بالا گفته شد و پنج کشش شکمی مانور هایملیخ را به طور متناوب ادامه دهید تا جسم خارجی به بیرون پرتاب شود یا کودک شروع به سرفههای شدید، صحبت کردن، گریه کردن و نفس کشیدن کند. اگر کودک شروع به سرفه کرد، او را تشویق کنید تا جسم خارجی را به بیرون سرفه کند.
احیای قلبی تنفسی کودک بالای یک سال
اما اگر کودک دچار حالتی است که وضعیت غیرپاسخگو نام دارد، یعنی هیچکدام از حالتهای سرفه و گریه را ندارد، باید چه کار کرد؟ اگر کودک به خاطر وجود یک جسم خارجی در گلویش دچار حالت خفگی شد و حالا در وضعیتی به نام غیرپاسخگو قرار دارد، لازم است احیای قلبی تنفسی را که شامل ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی است شروع کنید. احیای قلبی ریوی CPR، یک اقدام نجاتدهنده است که شما میتوانید برای نجات جان شخصی که هیچ علائمی از زندگی نشان نمیدهد، یعنی بیهوش است و نفس نمیکشد انجام دهید. احیای کودک دو مرحله دارد که به ترتیب زیر است:
۳۰ فشار قفسه سینه یا ماساژ قلبی
برای ماساژ قلبی کودک بالای یک سال به شکل زیر عمل کنید:
- کودک را به پشت روی یک سطح محکم و صاف قرار دهید.
- کنار ناحیهٔ فوقانی قفسهٔ سینه او زانو بزنید.
- پاشنه یا کف یک دست را در مرکز قفسهٔ سینه کودک قرار دهید؛ برای یک کودک خردسال همین یک دست که تکنیک احیای قلبی تنفسی یکدستی نام دارد کافی است.
- برای کودکان بزرگتر میتوانید دست دیگر خود را مثل شکل زیر مستقیماً روی دست اول قرار دهید.
- استخوان سینهٔ کودک را به اندازهٔ حدوداً ۵ سانتیمتر به پایین فشار دهید.
- این کار را که ماساژ قلبی نامیده میشود، ۳۰ بار انجام دهید.
- با توجه به سن کودک، محکم و سریع فشار دهید؛ فشارها باید یکنواخت باشند و تند، ناگهانی و پراکنده نباشد.
- هر کدام از ۳۰ بار فشار قفسهٔ سینه را با فاصله و سرعت دو فشار در ثانیه انجام دهید، یعنی قبل از شروع فشار بعدی اجازه دهید سینه به وضعیت طبیعی خود بازگردد.
- با صدای بلند بشمارید: «یک وَ دو وَ سه وَ ...» و در حینی که عدد را میگویید به پایین فشار دهید و وقتی که «وَ» را میگویید دستتان را بالا بیاورید.
- دهان کودک را باز کنید و به دنبال انسداد بگردید.
- هرگز انگشت خود را در دهان او نگذارید، مگر اینکه جسم مسدودکننده را واقعاً واضح ببینید.
- اگر نتوانید آن را ببینید و انگشتتان را در دهان او قرار دهید، ممکن است به طور تصادفی جسم را به قسمت عمیقتری از گلوی کودک هل دهید.
- اگر چیزی دیدید، آن را با انگشتان خود بردارید.
- اگر نمیتوانید جسم خارجی را بیرون بیاورید و کودک همچنان غیرپاسخگو باشد، به او دو تنفس مصنوعی بدهید.
دو تنفس مصنوعی
بعد از ۳۰ فشار که در بالا توضیح دادیم و همچنان بیهوش بودن کودک، دو تنفس مصنوعی را به این شکل انجام دهید:
- سر کودک را با یک دست به عقب خم کنید و با دست دیگر چانهٔ او را کمی بالا بیاورید؛ این کار راه مجاری هوایی او را باز میکند.
- بینی کودک را ببندید، دهان خود را مثل شکل زیر روی دهان او قرار دهید و تا وقتی ببینید قفسهٔ سینهاش بالا آمده است در ریههای او بدمید.
- اگر بالا رفتن قفسهٔ سینه را نمیبینید، دوباره روش و چرخهٔ ۳۰ بار فشار قفسهٔ سینه، بررسی جسم خارجی و سپس تلاش برای دو تنفس مصنوعی را تکرار کنید.
- این کار را تا زمانی که جسم خارج شود و کودک شروع به نفس کشیدن واقعی کند یا کمک برسد ادامه دهید.
برای اطلاع از چگونگی انجام دقیقتر احیای قلبی تنفسی شیرخوار زیر یک سال، مطلب ما در این رابطه را ببینید. همینطور برای احیای قلبی تنفسی CPR کودک بالای یک سال میتوانید مطلب مادرشو در این مورد را مطالعه کنید.
مراجعه به پزشک یا مرکز اورژانس
یادتان باشد که حتی اگر کودک در زمان رسیدن کمک خوب به نظر برسد، باز هم پزشک باید او را معاینه کند تا مطمئن شود که جاری و راههای هوایی او کاملاً باز است و کودک دچار هیچگونه جراحت داخلی نشده است و شما هم از مرتب و بیخطر بودن همه چیز مطمئن شوید.
یادمان باشد یادگیری و بدون نقص اجرا کردن تمام این آموزشها نیاز به وقت گذاشتن، مطالعه و تمرینهای بیخطر زیادی نزد یک فرد آموزشدیده دارد، پس اگر گیج شدهاید و فکر میکنید این کاری است که از عهدهٔ شما برنمیآید، بیشتر مطلالعه کنید و همراه همسرتان بارها و بارها این موارد را بررسی کنید و در صورت لزوم عکسها و ویدیوهایی از تنفس مصنوعی به کودکان و احیای قلبی ریوی یا CPR ببینید.