علائم ارتفاع‌زدگی یا بیماری ارتفاع در بچه‌ها چیست؟
ارتفاع‌زدگی یا بیماری ارتفاع در بچه‌ها چیست و چه علائمی دارد؟ در این مطلب با ارتفاع‌زدگی، تشخیص و درمان بیماری ارتفاع آشنا شوید.
ارتفاع‌زدگی
ارتفاع‌زدگی به ترکیبی از علائم اشاره دارد که می‌تواند هنگامی که بدن شما نسبت به حالت معمول خود اکسیژن کمتری دریافت می‌کند، ایجاد شود. این اتفاق وقتی به جایی مرتفع، مثلاً 24۰۰ کیلومتر یا بالاتر سفر می‌کنید، رخ می‌دهد.
معمولاً اعتقاد بر این است که هرچه بالاتر بروید اکسیژن کمتری در هوا وجود دارد، اما در حقیقت، غلظت اکسیژن هوا در قله‌ٔ یک کوه به همان اندازه‌ٔ ساحل دریاست، ولی فشار هوا در ارتفاع بسیار کمتر است.
هرچه فشار هوا پایین‌تر باشد، با هر نفس اکسیژن کمتری فرو می‌برید و اگر بدن شما به عملکرد با این مقدار اکسیژن عادت نکرده باشد، ممکن است دچار احساس تهوع شوید.
ارتفاع‌زدگی صرف‌نظر از سن یا میزان آمادگی بدنی، می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد و برخی افراد نسبت به دیگران بیشتر مستعد آن هستند. افرادی که در ارتفاعات بالاتر زندگی می‌کنند و کسانی که مدتی در آنجا می‌مانند، به دریافت اکسیژن پایین‌تر عادت می‌کنند و هیچ مشکلی ندارند. اما کسانی که به سرعت تغییر ارتفاع می‌دهند، به خصوص هنگامی که از نظر جسمی فعال هستند، اغلب دچار مشکل می‌شوند.
انواع ارتفاع‌زدگی
انواع مختلفی از ارتفاع‌زدگی وجود دارد:
کوه‌زدگی حاد یا بیماری حاد کوهستان (AMS) خفیف‌ترین و شایع‌ترین‌ترین نوع آن است. اشکال کمتر شایع و خیلی جدی‌تر این وضعیت با پیشرفت کوه‌زدگی رخ می‌دهد، یا هنگامی که فرد مبتلا به کوه‌زدگی به صعود در ارتفاع ادامه می‌دهد بدون این‌که به بدن خود فرصت تطبیق بدهد.
این عارضه‌ها باعث تجمع مایع در مغز که ورم مغزی ارتفاعات بالا (HACE) نامیده می‌شود، یا تجمع مایع در ریه‌ها، که ورم ریوی ارتفاعات بالا (HAPE) نامیده می‌شود، خواهد شد.
ارتفاع‌زدگی در بچه‌ها
در بیشتر مواقع، بعید است که فرزند شما دچار ارتفاع‌زدگی شود، اما اگر قصد سفر به ارتفاعات بالاتر را دارید، بهتر است این کار را آهسته و تدریجی انجام دهید. به عنوان مثال اگر با ماشین از منطقه‌ای در سطح دریا به سمت محلی با 1500 کیلومتر ارتفاع از سطح دریا می‌روید، احتمالاً فرزند شما هیچ مشکلی از لحاظ ارتفاع‌زدگی نخواهد داشت.
اما اگر قصد دارید با هواپیما از یک ارتفاع پایین به ارتفاعی 2400 کیلومتری از سطح دریا یا بالاتر بروید، شاید بهتر باشد رسیدن به آنجا را چند روز طول بدهید و یک یا دو شب را در منطقه‌ای با ارتفاعی متوسط بگذرانید. سپس به ازای هر 300 متری که از 2400 کیلومتر بالاتر می‌روید سفر را یک روز طول بدهید.
اما اگر کودک شما بیماری مزمن قلبی یا ریوی دارد، یا هر بیماری سیستمیکی که روی تنفس او تأثیر می‌گذارد، فکر خوبی است که قبل از بردن او به ارتفاعات، با پزشکش صحبت کنید. همچنین اگر سن کودک شما کمتر از شش هفته است با پزشک مشورت کنید، زیرا کودکان خیلی کم‌سن مستعد ابتلا به ارتفاع‌زدگی هستند.
تشخیص و علائم ارتفاع‌زدگی
چگونه می‌توانم بفهمم فرزندم دچار ارتفاع‌زدگی شده است؟ تشخیص ارتفاع‌زدگی آسان نیست، زیرا علائم در ابتدا خیلی غیراختصاصی هستند. آنها می‌توانند زودهنگام و از یک یا دو ساعت پس از رسیدن به ارتفاعات بالاتر بروز کنند، اما معمولاً هشت تا 36 ساعت پس از رسیدن ظاهر می‌شوند. ممکن است متوجه تغییری در رفتار عادی کودک خود شوید. به عنوان مثال:
- او ممکن است در غذا خوردن یا خوابیدن مشکل داشته باشد.
- ممکن است به شکل غیرمعمولی تحریک‌پذیر شود.
- می‌تواند دچار سردرد، سرگیجه یا خستگی شود.
- ممکن است وقتی برای کاری تقلا می‌کند در تنفس دچار مشکل شود.
- همچنین ممکن است حالت تهوع و استفراغ داشته باشد.
علائم شکل شدیدتر بیماری ارتفاع اینهاست:
- اگر فرزند شما دچار شکل شدیدتری از بیماری ارتفاع شود، ممکن است دچار سردرگمی شود و چهره‌ٔ او کمرنگ یا کبود باشد.
- ممکن است دچار سرفه شود.
- در راه رفتن مشکل داشته باشد.
- هنگام استراحت نیز تنگی نفس داشته باشد.
- اگر او استفراغ کرده باشد، ممکن است علائم کمبود آب بدن را نیز نشان دهد.
راهکارهای تسکین علائم ارتفاع‌زدگی
برای تسکین علائم فرزندم چه کاری می‌توانم انجام دهم؟ اگر فرزند شما فقط علائم جزئی کوه‌زدگی را نشان می‌دهد، می‌توانید او را به ارتفاعی پایین ببرید تا به شکلی تدریجی‌تر با آب و هوا خو بگیرد. علائم معمولاً طی چند روز فروکش می‌کند.
در این فاصله، مایعات زیادی برای هیدراته نگه داشتن بدنش به او بدهید. شما می‌توانید برای جلوگیری از کم‌آبی بدن و به خصوص اگر استفراغ می‌کند، به طور مکرر به او آب یا محلول جایگزینی الکترولیت بدهید.
اگر کودکتان سردرد دارد، می‌توانید پس از تأیید پزشک، دز مناسب استامینوفن یا اگر او شش ماهه یا بزرگ‌تر است، دز ایبوپروفن را به او بدهید. همچنین یادتان باشد قبل از دادن هر گونه دارویی، از جمله داروهای بدون نسخه، با پزشک فرزند خود مشورت کنید.
همچنین می‌توانید کودک خود را ترغیب کنید که عمیق‌تر و اندکی سریع‌تر از حد نرمال نفس بکشد تا اکسیژن بیشتری فرو ببرد.
زمان مراجعه به اورژانس برای ارتفاع‌زدگی
اما اگر علائم خیلی شدیدتر باشد، چه کار باید کرد؟ اگر فرزند شما در تنفس مشکل دارد یا پوستش کبود شده است، یا چیزی بیش از ناراحتی بسیار جزئی را نشان می‌دهد، او را به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس ببرید. در آنجا آنها می‌توانند اکسیژن موجود در خون او را اندازه‌گیری کنند و بفهمند که آیا از بیماری ارتفاع رنج می‌برد یا نه. اگر علائم کودک شدید باشد، ممکن است به آزمایش خون، سی‌تی اسکن، عکس قفسه سینه یا نوار قلب نیز نیاز داشته باشد.
اگر فرزندتان کوه‌زدگی حاد داشته باشد، احتمالاً اکسیژن به او وصل خواهد شد و به شما توصیه می‌کنند که او را به ارتفاعی پایین‌تر ببرید. اگر کودک دچار ورم مغزی ارتفاعات بالا یا ورم ریوی ارتفاعات بالا شده باشد، به درمان و نظارت دقیق نیاز خواهد داشت، زیرا این عارضه‌ها می‌توانند تهدیدکننده‌ٔ حیات باشند.
