پروبیوتیکها چه اثری روی مغز ما دارند؟
همهٔ اعصاب بدن ما در مغزمان قرار ندارند، اندامها و ارگانهای داخل شکم ما هم پر از یاختههای عصبی گوناگون مثل اعصاب تولیدکنندهٔ سروتونین است. در واقع بیشترین مقدار سروتونین که در کنترل رفتار، افسردگی و خشونت نقش مهمی دارد، در رودهها یافت میشود و نه در مغز! بیایید در این مورد بیشتر بدانیم.
فواید پروبیوتیکها
فلور رودهٔ انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریهاست. بسیاری از این باکتریها برای گوارش بهتر غذاها مفیدند. دستهای از این باکتریها که به باکتریهای پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیکهای مختلف را تولید میکنند که برای بدن مفید است. منبع باکتریهای پروبیوتیک لبنیات و میوهها هستند. پروبیوتیکها در واقع میکروارگانیسمهای زندهای هستند که مصرف کافی آنها باعث نمایان شدن اثرهای سلامتبخش در بدن میزبان میشود.
بر این اساس، باکتریهای پروبیوتیک موجود در محصولات خوراکی، نه تنها باید دارای مشخصههای عملکردی و سودمند برای سلامت انسان باشند، بلکه از قابلیت ماندگاری در دستگاه گوارش هم برخوردار باشند. این ویژگیها شامل رشد و بقای ارگانیسمها در روند تولید محصول، نگهداری و پس از مصرف حین انتقال از معده به روده است.
پروبیوتیکها همچنین روی تعادل باکتریهای مفید و مضر روده تأثیر میگذارد و این تعادل را به نفع افزایش جمعیت باکتریهای مفید تغییر میدهند، در حقیقت پروبیوتیکها از همین طریق اثر سلامتبخش خود را در بدن انسان القا میکند. دز پروبیوتیک مصرفی عامل مهمی است که در تراکم میکروارگانیسمهای موجود در بخشهای مختلف دستگاه گوارش تأثیر میگذارد. پروبیوتیکها همچنین قادرند اختلالات میکروبوتای روده، پس از درمان آنتیبیوتیکها را به حداقل برسانند.
اثر پروبیوتیک روی مغز
نتایج پژوهشی که در دانشگاههای معتبر دنیا روی زنان ۱۸ تا ۵۵ ساله انجام شد، نشان داد در زنانی که به گمان دریافت اثرهای مثبت بر اندامهای گوارشی، به مدت یک ماه و روزی دو بار ماست حاوی مواد پروبیوتیک مصرف کرده بودند، فعالیت دو ناحیهٔ شناختی و محرک در مغز که مسئولیت شناخت احساسات و عواطف و کنترل آنها را به عهده دارند، بیشتر شده است. این پژوهش همچنین نشان داد اتصال مادهٔ خاکستری اطراف مجرا با قسمتی از قشر مغز که مربوط به شناخت و ادراک است، افزایش یافته است.
از آنجا که در این پژوهش از ماستهای صنعتی استفاده شده بود، رسیدن به چنین نتایجی بسیار قابل توجه است. پس اگر میخواهید افسردگیتان را با رژیم غذایی درمان کنید، شاید بهتر باشد ماست پروبیوتیک را هم به میاوعدههای روزانهٔ خود اضافه کنید.
اثر پروبیوتیک در سلامت روح و روان
به گفتهٔ برخی پزشکان، ما بارها از افراد مختلفی شنیدهایم که هیچوقت احساس افسردگی یا اضطراب نداشتهاند تا اینکه دچار مشکلات گوارشی شدهاند. این پژوهش نشان داد که رابطهٔ شکم با مغز، یک رابطهٔ دوسویه است. پژوهشهای پیشین ثابت کردند که آنچه میخوریم بر ترکیب باکتریهای اندامهای شکمی تأثیر میگذارد. ترکیب باکتریایی حاصل از رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و فیبر، با ترکیب حاصل از رژیم رایج پرکربوهیدرات و مملو از روغنهای فرآوریشده بسیار متفاوت است.
پژوهشها نشان دادهاند که ترکیب باکتریهای گوارشی نه تنها روی سلامت جسمانی اثر میگذارد، بلکه در عملکرد مغز و سلامت روانی نیز تأثیر چشمگیری دارد. بر مبنای پژوهشهای پیشین، برخی از انواع پروبیوتیکها اضطراب را کاهش میدهند. مطابق با گزارشهای موجود، نوعی از بیفیدوباکتریوم، یکی از انواع پروبیوتیکها، رفتارهای اضطرابگونه را در موشهای مبتلا به ورم روده تخفیف داده است.
پژوهش دیگری اثر چشمگیر گونهای از باکتری لاکتوباسیلوس را بر میزان گابا نشان داده است. گابا یکی از مهمترین میانجیهای عصبی و مهارکنندهٔ انتقالدهندههای عصبی است که در بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیک و روانشناختی نقش عمدهای دارد. این باکتری همچنین سطح هورمون استرسزای کروتیکوسترون را کاهش میدهد و در نتیجه باعث کاهش رفتارهای ناشی از اضطراب و افسردگی میشود. به احتمال زیاد دیگر گونههای لاکتوباسیلوس هم، چنین آثاری به جا میگذارند.
بیشتر بدانیم:
- داروهای مجاز و ممنوع در زمان شیرده
- گیاهان دارویی خطرساز در شیردهی
- نوشیدن دمنوشها در بارداری
- داروهای ممنوع در بارداری
- غذا و رژیم بارداری
- یبوست بارداری
- تغذیه بعد از زایمان
- یبوست در کودکان
- آلرژی غذایی
