چرا کودکان دو تا چهار ساله گاهی محبت والدین را رد می‌کنند؟
خلق کودکان دو تا چهار ساله می‌تواند به سرعت و بدون هشدار قبلی تغییر کند. علل بسیار زیادی وجود دارد که ممکن است باعث شود فرزندتان شما را پس بزند یا ناگهان سخت محتاج یک بغل به نظر برسد. هرچند بهترین توصیه معمولاً فقط این است که مثل یک رعدوبرق منتظر بمانید تا بگذرد، اما در این مطلب با فهرستی از متداول‌ترین علل این اتفاق که چرا کودک دو تا چهار سالهٔ شما گاهی محبتتان را رد می‌کند، بغل و آغوش شما را نمی‌خواهد و نحوه‌ٔ پاسخگویی به آنها آشنا شوید.
در حال بازیابی خودش بعد از یک قشقرق است
اگر بلافاصله پس از یک قشقرق یا جنجالی که به پا کرده و حالا تمام شده است شما را پس زد، به احتمال زیاد احساساتش جریحه‌دار شده است و می‌خواهد شما این را بدانید یا شاید فقط خسته شده باشد، چون جیغ کشیدن و از غصه خود را روی زمین پهن کردن می‌تواند انرژی زیادی از فرزندتان بگیرد.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
اول قبول کنید که او حق دارد احساس ناامیدی کند. به احساس خودتان بعد از مشاجره با همسر یا بهترین دوستتان فکر کنید؛ احتمالاً قبل از آماده شدن برای آشتی نیاز به کمی زمان دارید. کودکتان نیز با شما تفاوتی ندارد.
قبل از اینکه به کودکتان فضا و فرصتی برای آرامش بدهید، به او نشان دهید که احساساتش را درک می‌کنید. مثلاً بگویید: «تو نمی‌خوای با من صحبت کنی، چون عصبانی هستی که اجازه ندادم شکلات بخوری، درسته؟» به او بفهمانید که وقتی دلش آغوش شما را خواست، مشتاقش خواهید بود. به او اطمینان دهید که هر اتفاقی هم بیفتد، شما همیشه دوستش دارید، حتی اگر قوانین را نقض کرده باشد.
روز بدی را پشت سر گذاشته است
درست مثل بزرگ‌ترها، بچه‌ها هم روزهایی دارند که بعد از تمام شدنشان تنها کاری که می‌خواهند انجام دهند این است که از ناراحتی یا خجالت یا هر چیزی، جایی بخزند و مدتی آنجا بمانند. اگرچه مشکلات آنها ممکن است کمتر از بزرگسالان پیچیده باشد، اما ناامیدی و کلافگی می‌تواند آن جنبه‌ٔ گوشه‌گیری را در کودکان هم بروز دهد. شاید بهترین دوستش نخواسته با او در پارک بازی کند یا دانش‌آموزان دیگر او را به دلیل گریه کردن در کلاس مسخره کرده‌اند. در هر صورت، او الان احتمالاً آغوش یا نوازش شما را برای اینکه احساس خوبی پیدا کند، نمی‌خواهد.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
به تمایل او برای فاصله احترام بگذارید اما به او بگویید اگر کمکتان را می‌خواهد، شما همین‌جا هستید. شاید فقط لازم باشد زخم‌هایش را به تنهایی تیمار کند و بعد از اینکه لب ورچیدنش تمام شد، به جست‌وجوی شما بیاید.
از شما ناراحت است و نمی‌داند چگونه آن را بیان کند
زندگی عاطفی کودکان دو تا چهار ساله پیچیده است. آنها می‌توانند احساسات خود را بیان کنند اما هنوز نمی‌توانند آنها را به طور کامل توضیح دهند. شاید شما به یک سفر کاری رفته‌اید و او دلتنگتان شده است اما از اینکه شما رفته‌اید عصبانی است، یا شاید از اینکه بیشتر روز را با نوزاد جدید خود گذرانده‌اید ناراحت است. موقعیت هرچه که باشد، احساساتش را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد اما نمی‌داند چگونه به شما بفهماند که چه خبر است.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
اگر مشکوک هستید یا دلیلی مشخص‌تر که حدس می‌زنید برای روی برگرداندن فرزندتان وجود دارد، با او صحبت کنید و سؤالاتی را با لحنی ملایم بپرسید: «تو احساس می‌کنی که من وقت کافی با تو نمی‌گذرونم؟» و پاسخ‌های او را بدون قضاوت بپذیرید.
شنیدن اینکه او از شما عصبانی یا ناراحت است شاد ناراحت‌کننده باشد، مثلاً ممکن است بگوید: «تو یه مامان بدجنسی!» یا «دیگه دوستت ندارم!» اما به یاد داشته باشید که احساسات او دائمی نیستند. با صحبت کردن با شما، او در تلاش است تا آنها را درک کند.
در حال گذراندن یک مرحله‌ٔ عود استقلال است
در یک سالگی احتمالاً به نظر می‌رسید فرزندتان به دامن شما چسب خورده است. در سه یا چهار سالگی او ممکن است حتی اجازه ندهد شما نزدیک اسباب‌بازی‌هایش بروید. این می‌تواند به این دلیل باشد که او کمتر به شما احتیاج دارد، یا به این دلیل که دارد شما را آزمایش می‌کند تا ببیند آیا اگر شما را پس بزند باز هم در عشق خود ثابت‌قدم خواهید بود، یا شاید فقط در حال سپری کردن مرحله‌ٔ پرمشغله‌ای است که تمرکز او جای دیگری است و شما با درخواستتان برای بوسیدنش، در زمان یادگیری او وقفه ایجاد می‌کنید.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
سعی کنید پس‌زدن‌های او را خیلی جدی نگیرید. او هنوز هم شما را دوست دارد اما ممکن است فعلاً به آغوش و بوسه‌های شما نیاز زیادی نداشته باشد. اگر وقتی سخت مشغول کاری است، احتمالاً دارید مزاحمش می‌شوید، پس بغل و بوسه‌های خود را برای زمان خواب یا زمانی که خیلی مشغول نیست نگه دارید. مادامی که مطمئن باشد شما عاشقش هستید، وقتی نوازش و بغل بخواهد، می‌داند کجا شما را پیدا کند.
فقط مامان یا فقط بابا را رد می‌کند
او با شما بدرفتاری می‌کند و با پدرش خیلی هم صمیمی و مهربان است یا برعکس؟
شما چه واکنشی داشته باشید؟
برای بچه‌ها طبیعی است که مراحل چسبندگی یا طرد کردن را با هر یک از والدین طی کنند، خصوصاً اگر یکی از آنها تمام‌وقت بیرون از خانه کار کند. اما اگر فکر می‌کنید تغییر برخورد فرزندتان معنای قابل ملاحظه‌تری دارد، به رفتار خود و همسرتان نگاه کنید. آیا یکی از شما به نوعی این تبعیض را تشویق می‌کند؟
شاید علتش این باشد که بدون اینکه خودتان متوجه باشید، هر وقت شوهرتان به خانه می‌آید، به حالتی آزرده رفتار می‌کنید یا ناگهان دخترتان را غرق محبت می‌کنید. یا آیا شوهرتان انتظار دارد فرزندتان با آغوش باز به سوی او که از در خانه داخل می‌آید بدود، درحالی‌که ویژگی فرزندتان بیشتر این است که آرام‌آرام گرم بگیرد؟ خیلی مهم است که علت را پیدا و مشکل را حل کنید.
شاید خیلی بغلی و لمسی نباشد
حتی اگر شما بسیار پرمهر و پرعاطفه باشید، فرزندتان شخصی مستقل با شخصیتی جداگانه از شماست و شاید این ویژگی را به ارث نبرده باشد.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
اگر کودک شما سرد و اصطلاحاً دیرجوش به نظر می‌رسد، ممکن است مجبور باشید او را همان‌طور که هست بپذیرید و به جای اینکه رنجیده رفتار کنید، بگذارید خودش برای ابراز محبت پیش‌قدم شود. این احتمال وجود دارد که حتی اگر خوی مستقل و متکی به خودی داشته باشد، هرچند وقت یک بار، مثلاً وقتی ناراحت یا ترسیده است، به آغوش یا بوسه‌های شما احتیاج داشته باشد.
سعی کنید علائم رفتاری و عکس‌العمل‌های او را بخوانید و اگر فکر می‌کنید نسبت به آن باز و پذیراست، محبت خود را بیان کنید، چون وقتی آماده‌تر باشد پیشنهادتان را می‌پذیرد.
حالش خوب نیست
کودک معمولاً نوازشگر و بغلی شما ناگهان بی‌تاب و زودخشم شده است و وقتی انتظار دارید شما را در آغوش بکشد، شما را پس می‌زند.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
اگر این یک تغییر واقعاً چشمگیر است، یک چک‌آپ توسط متخصص اطفال را در نظر بگیرید. این می‌تواند ناشی از یک مشکل فیزیکی، مانند آلرژی تازه ایجادشده یا بیماری دیگری باشد.
در حال تجربه‌ٔ خشم یا پریشانی واقعی است
بعضی از بچه‌ها گاهی اوقات می‌توانند از خطوط قرمزها عبور کنند و شما را به شیوه‌ای خشونت‌آمیز از نظر فیزیکی مثلاً با هل دادن، ضربه زدن یا گاز گرفتن طرد کنند. در چنین موقعیتی شاید او در حال تجربه‌ٔ خشم یا پریشانی واقعی است ولی بلد نیست آن را به شکل مناسبی ابراز کند.
شما چه واکنشی داشته باشید؟
حتی اگر برخورد فیزیکی آنها چندان دردناک نباشد، «گرفتن موضعی کاملاً واضح» در برابر هر نوع طغیان خشونت‌آمیز مهم است. برای کودک دو تا چهار سالهٔ شما، این «موضع گرفتن» به معنای تعیین یک پیامد روشن و ساده است وقتی مثلاً به کودکتان می‌گویید: «نه، مامان این‌طور کاری رو دوست نداره. اگه این کار رو بکنی، تو رو می‌برم خونه.» و بعد هم حتماً پای حرفتان بمانید. در مورد اثر و اهمیت ثبات رویه در فرزندپروری بیشتر بدانید.
همچنین بهتر است درباره‌ٔ آنچه اتفاق افتاده است صحبت کنید؛ البته پس از گذراندن فرصتی برای آرام شدن و با صحبت کردن در سطح فهم کودک! اگر فکر می‌کنید در این زمینه تقصیری دارید، مسئولیت‌پذیری را الگوسازی کنید و بگویید که کجا را خطا کرده‌اید، مثلاً بگویید: «ببخشید که تو فروشگاه باهات تند صحبت کردم.»، و بعد هم باید ببینید چه کاری برای رفع مشکل انجام خواهید داد: «سعی می‌کنم دفعهٔ بعد خیلی تند صحبت نکنم.» سپس ببینید از کودکتان چه انتظاری دارید و می‌خواهید او برای بیان کردن احساساتش به جای زدن شما چه کاری انجام دهد.
اگرچه طغیان خشونت‌آمیز می‌تواند برای والدین بسیار ناراحت‌کننده باشد، اما مهم است که ناراحتی و احساس خود را به مرکز و موضوع اصلی گفت‌وگو تبدیل نکنید. به عنوان یک بزرگسال وظیفه‌ٔ ماست و نه فرزندمان، که با احساسات خودمان کنار بیاییم.
