مونونوکلئوز چیست و چطور درمان می‌شود؟
کودک نوپای من گلودرد و ورم غدد دارد. آیا ممکن است مونونوکلئوز داشته باشد؟ بله، ممکن است، هرچند احتمال آن کم است. در این مطلب با علائم مونونوکلئوز، عوامل ایجادکنندهٔ آن، درمان و پیشگیری از مونونوکلئوز آشنا شوید.
مونونوکلئوز
مونونوکلئوز عفونی (Infectious mononucleosis) که با عنوان مونو یا «بیماری بوسیدن» نیز شناخته می‌شود، چون از طریق بزاق منتقل می‌شود، بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان جوان دیده می‌شود. مونونوکلئوز معمولاً توسط ویروس اپشتین-بار Epstein-Barr و به اختصار EBV و گاهی سیتومگالوویروس (CMV) ایجاد می‌شود.
با این حال، امکان ابتلا به مونو برای یک کودک خردسال وجود دارد. به عنوان مثال، از طریق لیوان یا قاشق خواهر یا برادر، اسباب‌بازی یک کودک دیگر، یا ماچ و بوسه‌ٔ یک خویشاوند مهربان که ناقل ویروس است.
علائم مونونوکلئوز
علائم مونو معمولاً تا چهار تا شش هفته پس از قرارگیری در معرض ویروس ظاهر نمی‌شوند. اگر کودک نوپای شما مونو داشته باشد، علائم او احتمالاً شبیه علائم سرماخوردگی یا آنفلوانزا و اغلب شامل موارد زیر است:
هنگامی که کودکان بزرگ‌تر دچار مونو می‌شوند، علائم آنها اغلب شامل احساس خستگی و ضعف است و شاید سردرد، از دست دادن اشتها و ورم طحال داشته باشند. «مزیت» ابتلا به مونو در سن پایین این است که هرچه کودک خردسال‌تر باشد، احتمالاً علائم او شدت کمتری دارد. در حقیقت، کودکان زیر یک سال و بچه‌های خردسال مبتلا معمولاً علائم خفیفی دارند یا هیچ علائمی ندارند.
عوامل ایجاد مونونوکلئوز
چه عواملی باعث مونو می‌شود؟ ویروس اپشتین-بار یا EBV بیشتر موارد مونو را ایجاد می‌کند، اما ویروس‌های دیگر نیز می‌توانند سبب بروز آن شوند. بیشتر بزرگسالان تا 35 سالگی در معرض ویروس اپشتین-بار قرار گرفته‌اند. پس از یک بار قرارگیری در معرض آن، بدن شما در برابر ویروس مصونیت ایجاد می‌کند و دیگر به آن مبتلا نخواهید شد.
کودک نوپای شما می‌تواند با در دهان گذاشتن اسباب‌بازی‌هایی که توسط کودکی دیگر آلوده شده، با تقسیم وسایل با فردی آلوده به ویروس یا حتی فقط قرارگیری در مسیر سرفه یا عطسه‌ی فردی آلوده، مونو بگیرد.
عوارض مونونوکلئوز
آیا مونونوکلئوز خطرناک است؟ مونو به ندرت خطرناک است اما شایع‌ترین عارضه‌ٔ ثانویه‌ٔ آن پارگی طحال است که یک فوریت پزشکی است. به همین دلیل، پزشکان به بچه‌های بزرگ‌تر و بزرگسالان مبتلا به مونو می‌گویند که تا حدود یک ماه از ورزش‌های تماسی اجتناب کنند، چون یک ضربه به طحال متورم می‌تواند باعث پارگی آن شود.
دیگر عوارض ثانویه شامل التهاب کبد، زردی و ورم لوزه‌هاست. اگر فکر می‌کنید گلوی کودک نوپای شما ورم دارد، بلافاصله با پزشک او یا بیمارستان تماس بگیرید. اما اگر گلو به حدی متورم شد که در تنفس مشکل دارد، فوراً با شماره‌ٔ اروژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
در موارد نادر دیگر، مونو می‌تواند سایر قسمت‌های بدن مانند خون، سیستم عصبی مرکزی یا قلب را تحت تأثیر قرار دهد. و این بیماری در کودکانی که سیستم ایمنی تضعیف شده دارند، برای مثال، در مبتلایان به ایدز می‌تواند بسیار شدیدتر یا حتی تهدیدکننده‌ٔ زندگی باشد.
درمان مونونوکلئوز
اگر پزشک نداند کودک نوپای شما در معرض این ویروس قرار گرفته است، احتمالاً او را برای این بیماری آزمایش نخواهد کرد. تعدادی از دیگر بیماری‌های ویروسی احتمال بیشتری برای ایجاد علائم او دارند و آزمایش خون مورد استفاده برای تشخیص سریع مونو، در بچه‌های خردسال خیلی دقیق نیست.
از آنجا که ویروس‌ها به آنتی‌بیوتیک پاسخ نمی‌دهند، برای مونونوکلئوز هیچ درمانی غیر از اقداماتی که برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌کنید، یعنی استراحت، نوشیدن مایعات زیاد و داروهای کاهش تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن کودک وجود ندارد.
پیشگیری از ابتلا به مونونوکلئوز
چگونه می‌توان از مونونوکلئوز جلوگیری کرد؟ بهترین راه پیشگیری از عفونت این است که شما و خانواده‌تان از دیگرانی که به آن مبتلا هستند، دوری کنید. اما گفتن این کار از انجام آن آسان‌تر است، زیرا بسیاری از افراد بدون نشان دادن هیچی علائمی ناقل آن هستند.
اگر کودک نوپای شما مونو دارد، تا وقتی تب کودک از بین برود، وظیفه‌ٔ اجتماعی خود را با نگه داشتن او در خانه و نبردن به مهدکودک و قرارهای بازی انجام دهید و نگذارید او از لیوان یا ظروف مشترک با خواهر و برادرش استفاده کند.
