آنفلوانزا در کودکان
آنفلوانزا، نوعی عفونت دستگاه تنفسی است که توسط ویروسهای این بیماری ایجاد میشود. انواع متفاوتی از ویروس آنفلوانزا وجود دارد که در هر سالی، برخی از این ویروسها شایعتر از بقیه هستند. ابتلا به عفونتهای آنفلوانزا در طول فصلهای سرد شایعتر است که حدوداً از مهر تا اسفند طول میکشد. در این مطلب میتوانید با علائم معمول آنفلوانزا در کودکان و درمان آن آشنا شوید.
علائم آنفلوانزا در کودک
اگر نوزاد یا کودک شیرخوارتان علائم معمول آنفلوانزا را دارد، لازم است فوراً با پزشک تماس بگیرید تا در صورت لزوم او را برای معاینه به مطب یا اورژانس ببرید. کودک شما ممکن است به داروهای ضدویروس نیاز داشته باشد. این داروها برای نوزادانی که حداقل دو هفته دارند تأیید شده است و درصورتیکه در دو روز اول بیماری تجویز شود، اثربخشی بیشتری خواهد داشت. حتی شیرخوارانی که عموماً بسیار سالم هستند میتوانند با آنفلوانزا به شدت بیمار شوند و هرچند دیدن برخی از علائم بیماری مثل سردرد و درد عضلات در یک نوزاد یا کودک دشوار است، اما بهطورکلی علائم آنفلوانزا شامل موارد زیر است که ممکن است کودک شما یکی، چند مورد یا همه را داشته باشد:
- تب
- آبریزش بینی
- سرفه
- تنفس سریع یا مشکل در تنفس
- رنگ پوست کبود یا خاکستری
- نخوردن شیر و نداشتن ادرار به اندازهٔ همیشه
- استفراغ شدید یا ادامهدار
- بیدار نشدن مثل همیشه یا ارتباط برقرار نکردن با شما مثل قبل
همچنین اگر کودکتان آنقدر تحریکپذیر شده است که دلش نخواهد بغل شود نیز باید با پزشکش تماس بگیرید و یادتان باشد که بدحالی و درد ناشی از آنفلوانزا درکودکان معمولاً بسیار شدیدتر از سرماخوردگی است. برای کودکان زیر ۱۲ ماه نیز لازم است اقدامات احتیاطی دیگری برای تب و سرفه انجام شود و همچنین در صورت اولین مراجعه به پزشک، اگر دوباره علائم زیر را مشاهده کردید، لازم است دوباره و فوری با پزشک تماس بگیرید:
- کودک شیرخوار شما کمتر از سه ماه دارد و تب ۳۸ درجه یا بالاتر دارد.
- تب کودک مکرراً به بالای ۴۰ درجهٔ سانتیگراد میرسد.
- کودک برای بیش از ۲۴ ساعت تب دارد.
- سرفههای کودک پس از یک هفته هنوز بهبود نیافته است.
- اگر علائم آنفلوانزا بهبود یابد و سپس با تب و سرفۀ بدتری بازگردد.
- کودک عارضههای دیگری مثل بیماری قلب، یک بیماری تنفسی مثل آسم دارد و علائم آنفلوانزا را شامل تب و سرفه نشان میدهد.
دلایل بروز آنفلوانزا در کودک
اگر کودکتان نزدیک شخصی قرار بگیرد که آنفلوانزا دارد و سرفه یا عطسه میکند، ممکن است ذرات آلوده را از طریق دهان یا بینیاش تنفس کند. افرادی که آنفلوانزا دارند، از یک یا دو روز قبل از بروز علائمشان و بین پنج تا هفت روز بعد از بروز علائم میتوانند بیماری را منتقل کنند و کودکان ممکن است برای مدت طولانیتری ناقل بیماری باشند.
از آنجا که آنفلوانزا زمانی انتقال مییابد که افراد تماس نزدیک دارند، در نتیجه این ویروس به راحتی در مدارس، مهدکودکها، پارکها و خانوادهها گسترش پیدا میکند و افراد معمولاً بین یک تا چهار روز پس از قرارگیری در معرض ویروس بیمار میشوند. شدت آنفلوانزا در افراد متفاوت است، بنابراین این امکان وجود دارد که شخص به بیماری مبتلا شود و نداند. اگر شما دچار علائم خفیف شوید، به سادگی ممکن است فکر کنید که فقط سرما خوردهاید، بدون اینکه بدانید ویروس آنفلوانزا را به کودکتان و دیگران منتقل کنید.
درمان آنفلوانزا در کودک
برای درمان، کودک شما باید در خانه بماند و استراحت زیاد و کافی داشته باشد و از آن مهمتر مقدار زیادی مایعات بنوشد. اگر کودک غذاهای کمکی میخورد، میتوانید میوههای منجمد خانگی یا سوپ به او بدهید. به پزشک اصرار نکنید که برای کودکتان آنتیبیوتیک تجویز کند، زیرا آنتیبیوتیکها فقط در مقابل باکتری مؤثر است و از آنجا که عامل بیماری آنفلوانزا یک ویروس است نه باکتری، در نتیجه آنتیبیوتیک هیچ کاری انجام نخواهد داد. اما اگر در اثر آنفلوانزا، کودکتان به یک عفونت باکتریایی مثل ذاتالریه، عفونت گوش یا برونشیت هم مبتلا شود، در آن صورت ممکن است تجویز آنتیبیوتیک با نظر پزشک کودک ضروری شود.
کودک شما ممکن است در سه تا پنج روز شروع به بهتر شدن کند. تب زودتر پایین خواهد آمد و در مرحلۀ بعد اشتهای او برمیگردد اما این تنها یک تخمین است، زیرا برخی کودکان برای دو هفته یا بیشتر سرفه میکنند. اگر سرفههای کودکتان بعد از یک هفته بهبود پیدا نکرد، لازم است دوباره با پزشک تماس بگیرید.
واکسن آنفلوانزا در کودکان
تزریق این واکسن در کودکان زیر ۳۶ ماه، در دو مرحله و به فاصلۀ ۴۵ روز تزریق میشود. همچنین برای کودکان ۳۶ ماه تا ۱۲ سالی که برای نخستین بار این واکسن را تزریق میکنند هم طی دو مرحله تزریق میشود، اما برای افراد بالای ۱۲ سال فقط یک بار تزریق میشود. بیشتر پزشکان و کارشناسان توصیه میکنند که کودکان شیرخوار از شش ماهگی به بعد، یک واکسن سالانۀ آنفلوانزا بزنند. اگر کودک شما کوچکتر باشد، بهتر است مطمئن شوید که همۀ افرادی که در تماس نزدیک با کودکتان هستند، این واکسن را میزنند تا احتمال قرار گرفتن کودک در معرض ویروس کاهش یابد.
همچنین اگر کودکتان دچار دیابت، نقصی در سیستم ایمنی، کمخونی شدید، یک بیماری مزمن قلب یا مشکل تنفسی مثل آسم یا بیماری کلیه است، واکسن زدن اهمیت بیشتری پیدا میکند.
واکسن آنفلوانزا موفقیت قطعی ندارد. همچنین اثربخشی این واکسن در کودکان سالم بیشتر است، بنابراین اثرگذاری آن به سلامت عمومی کودک و میزان تطابق واکسن با ویروسی که در زمان فعلی زندگی او در حال گسترش است، ارتباط دارد. همچنین در برخی سالها، واکسنهای تهیهشده تطابق بیشتری با نوع ویروسهای رایج در آن سال دارد. اگر کودکتان پس از واکسینه شدن، آنفلوانزا گرفت نیز، به احتمال زیاد با سویهای از ویروس آنفلوانزا که در واکسن تزریقی وجود نداشته، آلوده شده است.
همچنین این واکسن از کودک در مقابل دیگر ویروسهایی که ممکن است شبیه آنفلوانزا به نظر برسند محافظت نخواهد کرد و سال بعد نیز سویههای متفاوتی از ویروس آنفلوانزا گسترش پیدا خواهد کرد و واکسن این فصل هیچ گونه ایمنی و مصونیتی برای سال آینده فراهم نخواهد کرد، به همین دلیل است که هر سال تزریق واکسن آنفلوانزای جدیدی توصیه میشود.
راهکارهایی برای پیشگیری از ایجاد آنفلوانزا در کودک
غیر از تزریق ضروری واکسن آنفلوانزا، راههای دیگری نیز برای جلوگیری از ابتلای نوزادان و کودکان به این بیماری وجود دارد که توجه به بهداشت و نظافت از مهمترین آنهاست و شما میتوانید با رعایت آنها، احتمال ابتلای کودکتان به آنفلوانزا را کاهش دهید. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر است:
شستن دستها: دستهای کودک و خودتان را با صابون و آب گرم بشویید و تأکید کنید که همۀ اعضای خانواده هم دستشان را به قدر کافی بشویند. وقتی صابون و آب در دسترس نیست، از یک ضدعفونیکنندۀ دست بر پایۀ الکل استفاده کنید. از لمس چشمها، بینی و دهانتان نیز خودداری کنید.
استفاده از دستمال: جلوی سرفهها و عطسههای خود و کودکتان را با دستمال کاغذی بگیرید و دستمال را فوراً در سطل زبالۀ دردار بیندازید.
نظافت محیط: غیر از شستن دستهای خود و کودکتان، سطوح دستشویی، آشپزخانه و اسباببازیها را مرتب با یک ضدعفونیکنندۀ خانگی تمیز کنید.
دوری از افراد بیمار: تا جایی که میتوانید کودکتان را از افرادی که ممکن است بیمار باشند دور نگه دارید. اگر هم کسی در خانۀ شما بیمار است، اطمینان پیدا کنید که او هم تا حد ممکن از کودک دور میماند.
کمتر بوسیدن کودک: خیلی صورت و نزدیک دهان کودک را نبوسید و نگذارید دیگران هم مدام کودک شما را ببوسند، به ویژه زمانی که از سلامت دیگران اطلاع کافی ندارید.
این را نیز بدانید که گاهی هرچه هم که بهداشت و نظافت را با دقت رعایت کنید، باز هم ویروس ممکن است وارد بدن کودک شود. بنابراین، اگر او دچار آنفلوانزا شد، این را بدانید که طی آن سال احتمال کمتری دارد دوباره این نوع از بیماری را بگیرد، زیرا دیگر به آن سویه از ویروس ایمنی پیدا خواهد کرد.