کمک‌های اولیه کودک: در چه صورتی با اورژانس تماس بگیرید
وقتی کودکان ما با هر سنی که دارد دچار مشکلی می‌شوند، اول لازم است بدانیم که در چه زمانی بهتر است به پزشکش مراجعه کنیم و چه زمانی خیلی سریع باید او را به اورژانس برسانیم یا با اورژانس تماس بگیریم؟ همین‌طور چطور متوجه شویم که کودکی به مراقبت اورژانسی نیاز دارد یا چگونه بفهمیم کودک در تنفس مشکل دارد یا آسیب و جراحت‌های مختلف بچه ها چه زمانی خطرساز می‌شود؟ این مطلب به شما کمک می‌کند بدانید که در این موقعیت‌ها چه باید بکنید.
مشکل در تنفس
اگر کودکتان هر کدام از این علائم ناراحتی تنفسی را نشان داد با پزشک کودکتان تماس بگیرید:
- خرناس کشیدن
- گشاد شدن پره‌های بینی
- فرو رفتن پوست بالای استخوان ترقوه، بین یا زیر دنده‌ها
- تنفس سریع و ادامه یافتن این وضعیت
- صدای خس‌خس، یعنی صدای شبیه سوت زدن یا سرفه کردن یا صدای شکستن در حین دم و بازدم کودک
اما با اورژانس تماس بگیرید اگر:
- دور دهان کودک کبود شده است.
- در هر دقیقه بیشتر از ۶۰ بار نفس می‌کشد.
تشنج
اگر علائم تشنج در کودکتان را مشاهده کردید که به شکل زیر است، اول دو کاری را که در زیر آمده است انجام دهید و سپس با پزشک کودکتان تماس بگیرید:
- اگر کودک ناگهان غیرپاسخگو شده واکنشی نشان نمی‌دهد، یعنی گیج و بی‌حالت به جایی خیره شده است یا به صورت غیرارادی تکان می‌خورد، یعنی دست و پا می‌زند.
- هوشیاری‌اش را از دست داده است و اصطلاحاً لقوه می‌زند، یعنی یا دست و پایش را به اطراف تکان می‌دهد.
در هر دو حالت بالا لازم است ابتدا به شکل زیر عمل کنید:
- کودک را به پهلو برگردانید تا بزاق به گلویش نپرد.
- بزاق را از دهانش پاک کنید تا مسیر تنفسی‌اش باز بماند.
- با پزشک کودک یا اورژانس تماس بگیرید.
اما خیلی سریع با اورژانس تماس بگیرید، اگر:
- تشنج بیشتر از سه دقیقه طول کشید.
- دور دهان کودک کبود شده است.
- بیشتر از ۶۰ بار در دقیقه نفس می‌کشد.
- کودک تشنج دارد و در آن لحظه به پزشکش دسترسی ندارید.
اطلاعات بیشتر در مورد تشنج در کودکان کسب کنید.
مسمومیت
با اورژانس تماس بگیرید، اگر کودک:
- بیهوش، غیرپاسخگو و بدون واکنش است.
- تشنج دارد.
- دور دهانش کبود شده است.
- بیشتر از ۶۰ بار در دقیقه نفس می‌کشد.
- روی دهان یا لب‌های کودک، سوختگی وجود دارد.
شما چه کار کنید:
- بقیۀ چیزی که کودک خورده است را از دسترس او دور کنید.
- سعی نکنید کودک را به استفراغ وادار کنید.
- تلاش کنید که کودک هر چیزی را که در دهانش مانده است به بیرون تف کند.
- یک نمونه از مادۀ خورده‌شده را نگه دارید.
- با مرکز پیشگیری از مسمومیت تماس بگیرید. آنها می‌توانند شرایط را با توضیحات شما ارزیابی کنند و دستورات لازم را به شما بدهند.
اطلاعات بیشتری در مورد مسمومیت در کودکان به دست آورید.
استفراغ
اگر کودکتان هر کدام از علائم زیر را دارد، با پزشک تماس بگیرید:
- استفراغ برای بیش از ۲۴ ساعت دارد.
- اگر بیشتر از سه هفته سن دارد و شش ساعت بدون ادرار، لب و دهان خشک و گریه کردن بدون اشک دارد.
- خواب‌آلودگی غیرعادی، ادرار زرد تیره، فرورفتگی در قسمت فونتانل‌ها یا همان قسمت‌های نرم روی سر دارد.
- کمی خون در استفراغش پارد.
- استفراغ ادامه‌دار و همراه با فشار، نیم ساعت بعد از غذا دارد.
اگر کودکتان استفراغ می‌کند و هر کدام از این علائم را دارد، به اورژانس بروید:
- گریۀ تسلی‌ناپذیر، جمع کردن و باز کردن پاها به طور متناوب، از درد به عقب خم شدن دارد.
- استفراغ سبز، سیاه یا قرمز؛ بهتر است یک نمونه از استفراغ را در یک کیسۀ پلاستیکی همراه ببرید.
- یک تودۀ سفت یا ورم در شکم که با لمس درد می‌گیرد.
- بعد از جراحت سرش، استفراغ دارد.
با اورژانس تماس بگیرید اگر:
- کودک واکنشی نشان نمی‌دهد.
اطلاعات بیشتری را دربارۀ استفراغ در کودکان بدانید.
اسهال
اگر کودکتان این علائم را دارد با پزشکش تماس بگیرید:
- کودکی که کمتر از سه ماه دارد، اسهال گرفته است، یعنی دفعات دفع او به طور ناگهانی بیشتر شده و مدفوعش آبکی‌تر از معمول است.
- اسهالش بعد از ۲۴ ساعت بهبود نیافته است.
- بیشتر از سه هفته سن دارد و شش ساعت بدون ادرار است، لب و دهان خشک و گریه کردن بدون اشک دارد. خواب‌آلودگی غیرعادی، ادرار زرد تیره، فرورفتگی در قسمت‌های نرم روی سرش دارد.
- مدفوع سیاه یا خون در مدفوعش دارد.
اما با اورژانس تماس بگیرید، اگر:
- کودک واکنشی نشان نمی‌دهد.
اطلاعات دقیق‌تری در مورد اسهال در کودکان بخوانید.
زمین خوردن یا ضربه به سر
اگر کودکتان پس از زمین خوردن یا ضربه به سرش هر کدام از علائم زیر را دارد با اورژانس تماس بگیرید:
- تنفس غیرعادی
- تشنج
- بیهوشی
در فاصلۀ آمدن اورژانس چه کنید:
- کودک را تکان ندهید، مگر اینکه خطر آسیب بیشتر وجود داشته باشد.
- اگر زخم خونریزی کرد، آن را با یک پارچۀ تمیز بپوشانید و فشار دهید.
- اگر تنفس کودک قطع شد، احیای قلبی تنفسی را با توجه به سن او انجام دهید.
اگر کودک هر کدام از علائم زیر را نشان داد، فوراً به اورژانس بروید:
- بیهوش شد؛ حتی اگر بعد از به هوش آمدن حالش خوب به نظر رسید.
- بیشتر از یک بار استفراغ کرد.
- به شکلی غیرعادی خواب‌آلوده است.
- بی‌حال یا گیج به نظر می‌رسد یا در هماهنگی حرکتی، بینایی یا گفت‌وگوی کلامی مشکل دارد.
- از گوش‌هایش خون می‌آید.
- از دهان یا بینی کودک خون می‌آید.
نحوهٔ احیای قلبی تنفسی کودک زیر یک سال را بدانید.
چگونگی احیای قلبی تنفسی کودک بالای یک سال را بیاموزید.
کمک های اولیه کودک زیر یک سال را مطالعه کنید.
کمک های اولیه در زمان خفگی بچه های بالای یک سال را یاد بگیرید.
اطلاعات بیشتری دربارۀ جراحات سر در کودکان بدانید.
شکستن استخوان
با اورژانس تماس بگیرید، اگر:
- استخوان از پوست بیرون زده است. به آن دست نزنید، فقط آن را با یک پارچۀ تمیز بپوشانید.
- امکان دارد استخوان جمجمه، گردن، پشت یا لگن، ترک خورده باشد
- به نظر می‌رسد کودک در ناحیه‌ای از بدنش درد شدیدی دارد و گریه‌اش قطع نمی‌شود
اگر کودک هر کدام از این علائم شکستگی استخوان را دارد با پزشک تماس بگیرید:
- کبودی، ورم، حساسیت به لمس و خشکی در یک ناحیه
- درد فزاینده در صورت حرکت
- عدم تمایل به استفاده از دست یا پا
- احتمال خارج شدن دست یا پا از جایش
اطلاعات بیشتری را در مورد شکستن استخوان در کودکان بخوانید.
خونریزی شدید
در صورت خونریزی در کودکان، سریع با اورژانس تماس بگیرید اگر:
- کودکتان بیهوش شده است.
- واکنشی نشان نمی‌دهد.
- به شکلی غیرعادی نفس می‌کشد.
- نمی‌توانید پس از ۱۰ دقیقه فشار با یک پارچۀ تمیز، خونریزی را قطع کنید.
شما چه کار کنید:
- کودکتان را دراز کنید، طوری که پاهایش ۱۵ سانتی‌متر بالاتر از بدنش باشد.
- در صورت امکان، قسمتی از بدن را که خونریزی می‌کند بالاتر از بدنش قرار دهید.
- با یک پارچۀ تمیز به زخم فشار وارد کنید و آن‌قدر نگه دارید که خونریزی بند بیاید.
- اگر باند یا پارچه‌ای که روی زخم گذاشته‌اید خون‌آلود شد، یک لایۀ دیگر اضافه کنید.
- وقتی خونریزی متوقف شد، پارچه را باقی بگذارید و یک پارچۀ دیگر، پلاستیک یا چسب پهن را محکم دور ناحیۀ جراحت‌دیده بپیچید، اما نه آن‌قدر محکم که جریان خون را قطع کند.
به اورژانس بروید، اگر:
- کودک بیدار و هشیار است.
- هنوز با اورژانس تماس نگرفته‌اید.
بریدگی و خراشیدگی
اگر جایی از بدن کودک دچار خراشیدگی شد یا برید، باید چه کار کنید:
- با یک باند یا حولۀ تمیز به زخم فشار وارد کنید تا خونریزی قطع شود.
- زخم را بررسی کنید که خرده‌ریزه و مادۀ خارجی در آن نباشد؛ سعی کنید با آب خنک، هر نوع خرده‌ریزی را از آن خارج کنید.
- یا با یک موچین، خرده‌های بزرگ‌تر را با دقت از زخم خارج کنید.
- زخم را با ملایمت با آب گرم و صابون و بشویید یا ناحیۀ آسیب‌دیده را در وان فرو ببرید و سپس آن را خشک کنید.
- یک پماد آنتی‌بیوتیک به آن بزنیدو
- اگر زخم در نقطه‌ای است که احتمال کثیف شدن یا مالیده شدن به لباس‌ها را دارد، آن را با یک باند بپوشانید.
با اورژانس تماس بگیرید، اگر:
- نمی‌توانید پس از ۱۰ دقیقه فشار محکم با یک پارچۀ تمیز، خونریزی را قطع کنید.
به اورژانس بروید، اگر:
- اگر زخم عمیق به نظر می‌رسد یا لبه‌های آن کج و کوله باشد، چون ممکن است به بخیه نیاز داشته باشد.
- زخم پر از مواد خارجی مثل خاک یا شن است.
- این زخم ایجادشده روی صورت کودکتان است.
- کودک توسط یک حیوان یا یک کودک دیگر گاز گرفته شده و پوست پاره شده است.
- کودک یک سوارخ‌شدگی یا برش عمیق در پوست دارد که توسط یک شیء کثیف ایجاد شده است.
اگر در روزهای بعد این علائم عفونت را در کودک دیدید، با پزشک تماس بگیرید:
- قرمزی، چرک، ترشح، ورم دارد یا گرم بودن ناحیه
