نبردهای شبانه برای خواب کودک: دو تا هشت سالگی
مقاومت کودکان در برابر خواب شب چه علتی دارد و چرا بچهها شبها نمیخوابند؟ در این مطلب با نبردهای شبانهٔ والدین و کودکان برای خواب و اینکه چگونه به بچههای دو تا هشت سال برای خوابیدن کمک کنید آشنا شوید.
چرا کودکتان برای نخوابیدن مقاومت میکند
اگر شما مثل بیشتر والدین هستید، با این تکرار شبانه کاملاً آشنایید که کودک خود را ساعت ۸:۳۰ شب به تخت میبرید، او را در آغوش میگیرید و میبوسید و آرزو میکنید خوابهای خوبی ببیند. روز پر مشغلهای داشتهاید، اما هنوز ظرفهای شام در انتظار شما هستند، باید قبضها را پرداخت و کارهای فردا را آماده کنید و تا اینجا فرصت یک لحظه استراحت نداشتهاید. اما به جای این که بقیهٔ شب را به کارهای خودتان رسیدگی کنید و اصلاً ببینید همسرتان چطور است، در تلاش برای راضی کردن کودکتان به خوابیدن، مدام در حال وارد و خارج شدن از اتاقش هستید. بله، او سرانجام به خواب میرود، اما حدود سه ساعت پس از اینکه به رختخواب رفته است!
پایبندی زمان خواب ممکن است برای یک کودک حتی تا سن پیشدبستانی یا دبستان هم میتواند دشوار باشد. از یک طرف، او در حال یادگیری ابراز وجود و اعمال استقلالی است که تازه به دست آورده و از این روست که مدام در حال بیرون پریدن از تختش است و از طرف دیگر، از تنها بودن خود میترسد. مبارزه با خواب راهی برای اعمال کنترل است اما همچنین راهی برای دفع ترسهایی که با رسیدن شب میآیند نیز هست، از جمله هیولاهای زیر تخت، لولوهای داخل کمد، رعدوبرق و حتی ترس از حشرات. وقتی در تاریکی تنها هستید اینها چیزهای خیلی ترسناکی برای یک کودک هستند!
در مورد کشمکشهای قبل از خواب کودکتان چه کار کنید
در مورد نبردها و مقاومت کودکتان قبل از خواب چه کارهایی میتوانید بکنید؟ برخی از پیشنهادها به شکل زیر است:
با کودک حرف بزنید: زمانی را به صحبت کردن با فرزندتان در مورد اتفاقات آن روزش بگذرانید. کودک شما ممکن است فقط به این دلیل با خواب مبارزه کند که در پایان روز به چند لحظه نزدیکی شما نیاز دارد. مخصوصاً اگر ساعت کاری شما طولانی است، مدتی قبل از خواب وقت بگذارید تا درمورد اتفاقات روزانهاش با او حرف بزنید و از آخرین ماجراها و درامهای زندگی اجتماعیاش مطلع شوید. اگر فرصتی پیدا کند که بار روی دوشش را سبک کند، ممکن است بیشتر پذیرای خواب شود.
به روتین قبل از خواب پایبند بمانید: برای کودک خود یک نمودار تصویری از روتین شبانه تهیه کنید که شامل شستن دست و پاها یا حمام، مسواک زدن، داستان قبل از خواب و بوسهٔ شببخیر است. همچنین درخواستهای معمول و معقول او مانند لیوان دوم آب یا کتاب داستان دوم را در آن بگنجانید. هرشب قبل از رسیدن زمان شروع روتین، به او هشدار قبلی بدهید. مثلاً بگویید: «یارین، پنج دقیقه تا حمام وقت داری!» سعی کنید نگذارید تعلل کند یا با فعالیتهایی که بخشی از این روتین نیست آن را کش بدهد، برای مثال لیوان آب سوم یا آهنگ اضافه را نپذیرید.
به او انگیزه بدهید: وقتی کودک پیشدبستانی یا دبستانی شما به موقع به رختخواب میرود، سودی که شما میبرید مشهود است. اما روشن کنید که این کار برای او نیز مزایایی دارد. صبح روز بعد از اینکه روتین را رعایت کرده است، از او تعریف و تمجید کنید و یک برچسب بدهید تا در جدول مخصوصی بچسباند. وقتی سه شب پشت سر هم در رختخواب ماند، به او یک جایزه مثلاً یک کتاب جدید یا بازدید از زمین بازی محبوبش بدهید. یادتان باشد این مورد را در مورد کودکان کوچکتر به کار نبرید.
گزینههایی به او بدهید: امتناع از رفتن به رختخواب روش قدرتمندی برای ابراز وجود کودک است. بنابراین، اگر راهی قابل قبول پیدا کنید که به او اجازهٔ ابراز وجود و قاطعیت بدهد ممکن است کمک کند. مثلاً بگذارید تصمیم بگیرد که آیا میخواهد قبل از خواب کتاب شعر را بشنود یا داستان، یا سؤال کنید که دوست دارد قبل یا بعد از رفتن به رختخواب جرعه آبش را بنوشد. مراقب باشید فقط گزینههایی بدهید که میتوانید با آنها کنار بیایید. اگر بپرسید: «میخوای حالا بخوابی؟» احتمالاً پاسخی که میگیرید به مذاقتان خوش نخواهد آمد.
خونسرد اما قاطع باشید: حتی اگر کودک شما گریه کرد یا التماس کرد در قانون رفتن به تخت استثنا قائل شوید، باز هم سر حرفتان بمانید و کوتاه نیایید. اگر کلافه شدهاید، درگیر جنگ قدرت نشوید. با آرامش و آهسته صحبت کنید اما اصرار کنید که وقتی وقت او تمام شد، دیگر تمام شده است. اگر تسلیم درخواستش برای «فقط پنج دقیقه دیگه» یا «همین یه دفعه» شوید، قطعاً فردا شب دوباره آن را میشنوید.
به فرزندتان بیاموزید که به تنهایی به خواب برود: اگر بچهٔ پیشدبستانی یا دبستانی برای به خواب رفتن به حضور شما در کنارش وابسته است، اکنون زمان مناسبی است که او را تشویق کنید به تنهایی به خواب برود. میتوانید به او مشوق بدهید. مثلاً با یادآوری اینکه وقت خواب است و اگر در تختش بماند پنج دقیقهٔ دیگر بازمیگردید. به او اطمینان بدهید که در امان است و شما در همان نزدیکی هستید.
برای رسیدن به موفقیت گامهای کوچک بردارید: نمیتوانید انتظار داشته باشید که کودک شما با یک حرکت سریع و یکدفعه یاد بگیرد که چگونه بر اساس خواستهٔ دقیق شما به خواب برود و تمام شب را بخوابد. هر بار یک قدم به سمت آن بردارید. اگر کودک شما عادت دارد در تخت شما بخوابد، شاید اولین قدم این است که در تخت خودش بخوابد. قدم دوم او میتواند محدود کردن «فرارهای» شبانهاش به یک فرار در شب باشد یا فقط یک بار شما را صدا بزند بدون اینکه از تخت بیرون بیاید. با گامهای موفقیتآمیز و متوالی، راه خود را به هدف نهایی، یعنی خوابیدن در سراسر شب بدون بلند شدن باز کنید.
علت مشکل را پیدا کنید: کشف کنید که چرا برای کودک شما دشوار است که شبها سر خود را روی بالش نگه دارد. دربارهٔ علت اعتراضتش به زمان خواب سؤال کنید! آیا دلیلش این است که خسته نشده؟ ترسیده است؟ همه جا خیلی ساکت است؟ اگر از تاریکی میترسد به او چراغقوه بدهید. اگر برنامههای تلویزیون باعث عصبی شدن او میشود شبها زمان تماشای تلویزیون را حذف کنید. اگر همه جا بیش از حد ساکت است اجازه دهید با صدای لالاییهای ضبطشده به خواب برود. فنونی را برای ریلکسیشن به او بیاموزید، مانند تصور اینکه روی ابرها شناور یا در ساحل خوابیده است. این به او چیزی برای دور کردن افکار ترسناک میدهد و مطمئن شوید که به ایدههای او در مورد آنچه میتواند مفید باشد گوش میدهید. در هر حال، طرحی که او به تدوین آن کمک میکند شانس بیشتری برای موفقیت دارد. در مورد ترسهای شبانهٔ کودکان بیشتر بدانید.
فعالیت و ورزش کافی ایجاد کنید: اطمینان حاصل کنید که کودک شما در طول روز هوای تازهٔ زیادی تنفس میکند و به اندازهٔ کافی ورزش میکند. اگر اینطور نیست، افزودن مقداری فعالیت بدنی و اندکی تغییر در برنامهٔ روزانه تنها چیزهایی باشد که برای اطمینان از خسته بودن کودک در ساعت خواب نیاز دارید.
مطلب بچهها چقدر باید بخوابند را ببینید.
