انواع رفتاردرمانی شناختی را بشناسید
رفتاردرمانی شناختی یا درمان شناختی-رفتاری چیست و چند نوع دارد؟ در این مطلب با انواع رفتاردرمانی شناختی آشنا شوید.
رفتاردرمانی شناختی یا CBT
رفتاردرمانی شناختی یا CBT، برای بچهها و نوجوانان معمولاً درمانهایی کوتاهمدت برای مثال، اغلب بین شش تا ۲۰ جلسه است که روی آموزش مهارتهای خاص آنها یا والدین آنها تمرکز دارد. رفتاردرمانی شناختی با تمرکز بر پیوستگی افکار، عواطف و رفتارهای کودک یا نوجوان و چگونگی تأثیر هر کدام از این فاکتورها بر یکدیگر، از سایر روشهای درمانی متمایز میشود.
از آنجا که احساسات، افکار و رفتارها همه با هم مرتبط هستند، رویکردهای رفتاردرمانی شناختی این امکان را به درمانگران میدهد تا در نقاط مختلفی از چرخه مداخله کنند. ثابت شده است که این روش درمانی در درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی کودکان و نوجوانان مانند اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، مشکلات رفتاری و سوءمصرف مواد مؤثر است.
انواع رفتاردرمانی شناختی
رفتاردرمانی شناختی فردی
رفتاردرمانی شناختی فردی فقط روی خود کودک یا نوجوان متمرکز است. در این نوع از درمان، درمانگر مهارتهای لازم برای غلبه به کشمکشها را به کودک یا نوجوان میآموزد. ثابت شده که این نوع رفتاردرمانی شناختی در درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی کودکان و نوجوان و نیز سوءمصرف مواد در نوجوانان مؤثر است.
رفتاردرمانی شناختی گروهی
رفتاردرمانی شناختی گروهی علاوه بر کودک یا نوجوان و درمانگر، افرادی از خارج از گروههای اجتماعی کودک یا نوجوان را نیز در جلسات درمانی میگنجاند، این افراد معمولاً آشنایان تازهای هستند که برای همین اختلال تحت درمانند.
افراد حاضر در گروهدرمانی غالباً با مسائل رفتاری مشابهی روبهرو هستند و برخلاف رفتاردرمانی شناختی فردی، قالب گروه علاوه بر یادگیری مهارتهای مورد نیاز برای تغییر رفتار، امکان برقراری روابط مفید بین آنها را نیز فراهم میکند. رفتاردرمانی شناختی گروهی اغلب ارزانتر از رفتاردرمانی شناختی فردی است و دسترسی گستردهتری به آن وجود دارد. ثابت شده که این روش در درمان افسردگی و سوءمصرف مواد در نوجوانان کارآمد است.
رفتاردرمانی شناختی با والدین
تحقیقات نشان داده است که رفتاردرمانی شناختی هنگامی که شامل والدین است، در درمان کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات اضطرابی مؤثر است. به طور خاص، رفتاردرمانی شناختیای که به والدین تکنیکهایی برای کمک به مراقبت از جوانان مضطرب را آموزش میدهد مفید است.
از جملهٔ این تکنیکها، آموزش روانشناختی، رواندرمانی فردی، تکنیکهای مقابلهای برای مراقبان کودک یا نوجوان و تکنیکهای آموزش والدین است. در این شکل از درمان، والدین مستقیماً در درمان فرزندان خود نقش دارند و اساساً به شیوههایی آموزش میبینند که به آنها در کنترل ترسهای فرزندانشان در خانه کمک کند.
رفتاردرمانی شناختی با دارو
تحقیقات نشان داده است که ترکیب رفتاردرمانی شناختی با داروهای روانگردان میتواند در درمان علائم اضطراب یا افسردگی کودکان یا نوجوانان مؤثر باشد. اگر تیم مراقبتی معتقد باشد که این دارو در روند درمانی فرزند شما ضروری است، قادر به تجویز داروی مناسب خواهد بود.
رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما
رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما برای کمک به کودکان و نوجوانانی که دچار ترومایی شدهاند، ایجاد شده است. این روش در درمان اختلال اضطراب پس از سانحه مؤثر است اما میتواند در درمان سایر اختلالات مرتبط با تروما نیز اثربخش باشد.
این روش به همان شیوهٔ رفتاردرمانی شناختی انجام میشود، یعنی معمولاً کوتاهمدت است، در شش تا ۲۰ جلسه و با حضور کودک و والدین او انجام میشود. یک جلسه رفتاردرمانی شناختی متمرکز بر تروما چند عامل مرتبط به تجربهٔ آسیبزای کودک، از جمله مسائل رفتاری و شناختی و علائم افسردگی یا اضطراب را پوشش میدهد. همچنین به بهبود مهارتهای فرزندپروری و تعاملات والدین با فرزندان کمک میکند تا والدین را در مقابله با مشکلات فرزندانشان تواناتر کند.
ترکیب رفتاردرمانی شناختی با درمان تقویت انگیزشی
درمان تقویت انگیزشی (Motivational enhancement therapy) یا به اختصار MET، نوعی درمان مبتنی بر شواهد است که نوجوانان را به شکل درونی ترغیب میکند که رفتار خود را تغییر دهند. وقتی درمان تقویت انگیزشی با شکل گروهی رفتاردرمانی شناختی همراه میشود، در تغییر رفتار یک نوجوان در مورد سوءمصرف مواد و الکل مؤثر است.
این روش درمانی از مباحثه، راهکارهای مقابلهای و اصول مصاحبهٔ انگیزشی برای کمک به کودکان و نوجوانان در شروع کردن برنامهای برای تغییر رفتار خود و ایجاد انگیزه برای پیگیری این برنامه استفاده میکند. در طول جلسات، درمانگر نوجوان شما را در برنامهاش برای قطع مصرف مواد راهنمایی میکند و به ترغیب و تشویق او ادامه میدهد. برای رسیدن به بهترین نتیجه، فرزند شما پس از جلسات درمان تقویت انگیزشی، در رفتاردرمانی شناختی گروهی شرکت خواهد کرد.
ترکیب رفتاردرمانی شناختی با درمان تقویت انگیزشی و درمان رفتاری مبتنی بر خانواده
در رفتاردرمانی مبتنی بر خانواده، والدین با تغییر رفتار خود سرمشقی برای فرزندانشان ایجاد میکنند تا به آنها در تغییر رفتارهایشان در درازمدت کمک کنند. یکی از مؤلفههای مهم این نوع درمان، آموزش والدین در زمینهٔ مهارتهای مدیریت کودک و مهارتهای حل مسئله است. ثابت شده که این درمان ترکیبی در درمان سوءمصرف مواد در نوجوانان مؤثر است.