چطور برای کودک اسم انتخاب کنیم؟
از لحظه‌ای كه تصميم به بچه‌دار شدن مى‌گيريم و حتى سال‌ها پيش از آن انتخاب نام براى كودكمان يكى از مهم‌ترين دغدغه‌هاست. همهٔ پدرها و مادرها دلشان می‌خواهد بهترین نام را برای کودکشان انتخاب کنند و معمولاً برای انتخاب اسم وقت زیادی را صرف می‌کنند. وقتى ترکیب «انتخاب نام» را در صفحه‌ٔ مرورگر خود در موتور جست‌وجوى گوگل وارد می‌كنيد، فهرست بلندى از كتاب‌هاى نام‌هاى ايرانى، تركى، كردى و اسامى ايران باستان برايتان پديدار می‌شود. اما چطور می‌شود نام مناسب را انتخاب كرد؟ من روان‌شناس فعال در حوزهٔ کودک هستم و امروز به سؤال‌هایی پاسخ می‌دهم که هنگام انتخاب اسم در ذهن خانواده‌ها شکل می‌گیرد.
آیا اسم می‌تواند در آینده روی اعتمادبه‌نفس کودک تأثیر بگذارد؟
بله. هنگام انتخاب اسم باید یک دورنما از سال‌هاى بعد خصوصاً دوران مدرسه و بلوغ كودک نيز در نظر داشته باشیم. اگر کمی فکر کنیم، همهٔ ما بيش يا كم تجربهٔ مورد تمسخر قرار گرفتن در دوران مدرسه را داشته‌ايم يا شاهد آن بوده‌ايم. پس بهتر است هنگام انتخاب اسم تنها به این دلیل که آن اسم خاص است یا نام شخصیت مورد علاقهٔ ماست آن را روی کودک نگذاریم و خودمان مقدمات مسخره شدن و کاهش اعتمادبه‌نفس کودک را فراهم نکنیم. تصور كنيد که کودک شما در اولين حضورش در اجتماع كوچک بچه‌های هم‌‌سن خود مورد آزار قرار بگيرد.
یادم هست سال‌ها پيش، در يكى از برنامه‌هاى تلويزيون، كارشناس و مجرى برنامه در مورد انتخاب نام كودک صحبت مى‌كردند. خانمى تماس گرفت و با گريه و صدايى كه بيانگر خشم او بود گفت من والدينم را به خاطر اسمم هرگز نمى‌بخشم. اين خانم ۶۰ ساله نامش «ملوس» بود. او از سال‌ها تجربهٔ مسخره شدنش در مدرسه گلايه داشت. مى‌گفت اسم حيوان خانگى روى من گذاشته‌اند. هميشه مسخره مى‌شدم و به خاطر اسمم احساس حقارت مى‌كردم. با اينكه سال‌ها بعد نامش را تغيير داده بود اما رنجى را كه در دوران كودكى و نوجوانى تحمل كرده بود هنوز به خاطر داشت.
چطور والدین باید در انتخاب اسم به توافق برسند؟
شاید مادر از سال‌ها پیش اسمی را در نظر داشته باشد و بخواهد همان اسم را روی کودک بگذارد، اما پدر با آن اسم موافق نباشد. گاهی هم پدرها روی اسمهای شخصیت‌ها یا آدم‌های معروف تأکید دارند. هر دو والد باید دقت کنند که اسم انتخابی مورد توافق هر دو نفر باشد، زیرا او کودک هر دوی آنهاست و ممکن است در صورتی که به توافق نرسند دلشان بخواهد روی کودک دو اسم بگذارند و این انتخاب خوبی نیست. خانمى را می‌شناختم كه دو اسم داشت: «نرگس» و «مريم». او را به هر دو نام صدا می‌زدند. یکی انتخاب مادر و مادربزرگ بود و ديگرى انتخاب پدر و خواهرش. اين خانم ٣٥ سال داشت و هنوز به هر دو اسم واكنش نشان می‌داد و این نشان‌دهندهٔ این موضوع است که در گذشته هم کودک زمانی را در سردرگمی به سر برده که چرا هر کس به یک اسم او را صدا می‌کند و او از كودكى پذيرفته بود بايد همه را راضى نگه دارد، زیرا هیچ‌کدام از طرفین حاضر نبودند به خاطر خود بچه کوتاه بیایند.
در گذشته‌اى نه‌چندان دور، اگر نزديک تولد نوزاد خويشاوندى چون پدربزرگ يا مادربزرگ يا بزرگ خاندان فوت می‌کرد، نامش را بر كودک می‌گذاشتند. يا نام كودک را بزرگ خانواده انتخاب مى‌كرد و والدين كودک هيچ نقشى در نام‌گذارى نداشتند. این موضوع، هرچند هنوز هم در برخی جاها وجود دارد، باعث می‌شود که یک اسم قدیمی روی کودک بگذارند؛ مثلاً کودک در مدرسه به جای اینکه با هم‌سن‌های خود تشابه اسمی داشته باشد با مادربزرگ آنها این شباهت را داشته باشد. پس دقت کنید که بسیار مهم است اسم با فرهنگ و زمان هم تناسب داشته باشد.
چقدر مهم است که اسم کودک خاص باشد؟
در انتخاب اسم چند اولویت وجود دارد که باید آنها را در نظر گرفت. مهم است که نام کودک در وهلهٔ اول متناسب با جنسیت او باشد و با فرهنگ خانواده و جامعه همخوانی داشته باشد. معنای اسم اهمیت بسیار زیادی دارد. وقتی اسمهای خاص را دنبال می‌کنیم به اسمهای ابداعی می‌رسیم، اسم‌هایی که پدر و مادر حتی معنی دقیق آن را نمی‌دانند. یک كلمه يا تركيبى از كلمات كه با افزودن یک سیلاب به آن اسم توليد مى‌كنند. اين اسم‌ها عموماً عمر كوتاهى دارند.
آیا انتخاب اسم در سرنوشت کودک تأثیرگذار است؟
این سؤالی است که نمی‌توان به آن یک جواب کاملاً علمی داد. گاهی آدم‌ها بیان می‌کنند که به دلیل اسمشان علایق خاصی پیدا کرده‌اند. مثلاً چون اسمشان «غزل» بوده شاعر شده‌اند یا چون اسمشان «سیاوش» بوده همیشه سعی کرده‌اند راستگو و صادق باشند. آنچه ما می‌دانیم این است که نام كودک و نحوهٔ ادا كردن آن مى‌تواند در اعتمادبه‌نفس او تأثير بگذارد. بسيارى از اسامى به واسطهٔ پيشينهٔ تاريخى و ادبى‌شان از قدرت و صلابت برخوردارند؛ اسم‌هایی مانند آرش، اسفنديار و کاوه. پژوهش‌هایی هم نشان داده که نام خوب موجب شده اطرافیان با آن شخص رفتار بهتری داشته باشند و فرد هنگام معرفی خودش اعتمادبه‌نفس بیشتری حس کند.
آنچه در انتخاب اسم کودک مهم است این است که به آیندهٔ کودک و زندگی او فکر کنیم نه اینکه حتماً سلیقهٔ شخص خودمان باشد یا بخواهیم هر طور شده اسم شخصیت‌های خاص را روی کودک بگذاریم.
