آیا در صورت داشتن عدم تحمل لاکتوز هم میتوان لبنیات مصرف کرد؟
اگر نارسایی لاکتوز یا عدم تحمل لاکتوز دارید، حتماً لازم نیست همهٔ محصولات لبنی را کنار بگذارید. پژوهشها نشان میدهند بیشتر افرادی که در هضم لاکتوز یعنی قند موجود در شیر مشکل دارند میتوانند حداقل یک لیوان شیر را به همراه وعدههای غذایی تحمل کنند. برای اطلاعات بیشتر و دقیقتر بیایید اول بدانیم که چه زمانی ما عدم تحمل لاکتوز داریم، علائمش چیست، تفاوت آن با آلرژی به شیر چیست و بعد اگر شما هم عدم تحمل لاکتوز داشتید، با چند راه برای گنجاندن لبنیات در رژیم غذاییتان آشنا شوید.
عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل نسبت به لاکتوز بدان معناست که بدن نمیتواند لاکتاز کافی تولید کند. آنزیم مورد نیاز برای هضم لاکتوز که قند اصلی در شیر گاو و سایر محصولات لبنی است، لاکتاز نامیده میشود. در نتیجه، لاکتوز هضمنشده در روده باقی میماند و مشکلات گوارشی ایجاد میکند. این مشکلات معمولاً آزاردهندهاند اما خطرناک نیستند.
همچنین کودکانی که زودتر از موعد متولد میشوند، گاهی اوقات برای مدتی نمیتوانند مقادیر کافی از آنزیم لاکتاز تولید کنند. سطح لاکتاز بدن جنین معمولاً در پایان سه ماهۀ سوم بارداری افزایش مییابد. اما مورد واقعی عدم تحمل لاکتوز معمولاً در سالهای تحصیلات ابتدایی یا سالهای نوجوانی خود را نشان میدهد. اگرچه این امکان هست که علائم زودتر آشکار شود، اما بعید است که یک کودک شیرخوار کوچک عدم تحمل لاکتوز داشته باشد.
علائم عدم تحمل لاکتوز
برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز میتوانند مقادیر کمی از مواد لبنی را بخورند بدون اینکه علام عدم تحمل را بروز دهند اما بقیهٔ افراد مبتلا به این عارضه با هر بار خوردن غذایی که حتی حاوی مقدار اندکی لاکتوز است، دچار ناراحتی میشوند. اگر شما هم لاکتوز را تحمل نمیکنید، ممکن است ۳۰ دقیقه تا دو ساعت پس از خوردن فرآوردههای لبنی دچار برخی علائم زیر شوید که میتواند نشانهٔ عدم تحمل لاکتوز باشد:
- اسهال
- دلپیچه
- نفخ
- گاز معده
تفاوت آلرژی به شیر با عدم تحمل لاکتوز
آلرژی واکنش سیستم ایمنی بدن است، ولی عدم تحمل لاکتوز یک عارضهٔ گوارشی است. با این حال، علائم آنها میتوانند مشابه باشند. برای مثال دردهای شکمی یا عارضهٔ اسهال پس از مصرف محصولات لبنی ممکن است به دلیل آلرژی به شیر یا عدم تحمل لاکتوز ایجاد شود.
اگر پس از هر بار خوردن فرآوردههای لبنی یک راش خشک و خارشدار، یا خارش و ورم صورت، لبها، دهان یا علائمی مانند کهیر، آبریزش چشم یا آبریزش بینی را تجربه میکنید ممکن است به یکی از پروتئینهای موجود در شیر گاو آلرژی داشته باشید.
مصرف لبنیات و کلسیم با وجود عدم تحمل لاکتوز
برخی از افرادی که عدم لاکتوز دارند میتوانند مقادیر کمی از لاکتوز را بدون مشکل هضم کنند، درحالیکه بقیه به کمترین مقادیر نیز حساس هستند. شما احتمالاً با آزمون و خطا یاد میگیرید که کودکتان چه مقدار از مواد غذایی لبنی را میتواند بدون مشکل تحمل کند. به عنوان مثال، برخی پنیرها کمتر از انواع دیگر پنیر لاکتوز دارند بنابراین هضم شدن آنها ممکن است آسانتر باشد. برخی از راهکارهای موجود در این زمینه شامل موارد زیر است:
شیر بدون لاکتوز مصرف کنید: شیر بدون لاکتوز بخورید. همچنین میتوانید مکملهای آنزیم معتبر یعنی لاکتاز را برای کمک به هضم راحتتر لاکتوز و حتماً با مشورت پزشکتان بخورید.
وعدههای لبنی را تقسیم کنید: نصف لیوان شیر، به ویژه شیر چربینگرفته یا شیر ۲ درصد چربی را چهار بار در روز به همراه وعدههای غذایی یا میانوعدهها بخورید. چربی موجود در شیر سوخت و ساز را کند میکند و در نتیجه هضم کردن لاکتوز را سادهتر خواهد کرد.
شیر را با غذا بخورید: هضم کردن شیر هنگامی که با غذاهای دیگر، به ویژه مواد غذایی پرفیبر مخلوط شود سادهتر است.
ماست پروبیوتیک بخورید: ماست پروبیوتیک حاوی کشتها زنده یعنی باکتریهایی مفیدی است که کمک میکنند لاکتوز را هضم کنید. بهطورکلی، ماست پروبیوتیک آسانتر از شیر و دیگر فرآوردههای لبنی هضم میشود، زیرا باکتریهای سالم موجود در آن به تولید لاکتاز کمک میکنند. البته بهتر است از قبل نظر پزشکان را نیز بپرسید.
اگر شما یا کودکتان حساسیت بالایی به لاکتوز ندارید، ممکن است بتوانید مقادیر کمی از غذاهای لبنی مناسب را مصرف کنید. همچنین خوردن محصولات لبنی همراه با غذاهای دیگر ممکن است تحمل آنها برای شما راحتتر باشد. اما اگر کودک شما حساسیت بالایی به لاکتوز دارد، باید از همهٔ منابع لاکتوز پرهیز کنید.
پنیر کمچربی یا سفت را انتخاب کنید: بیشتر از نصف لاکتوز پنیر کمچرب هنگام پردازش آن از بین میرود. پنیرهای سفت کمترین مقدار لاکتوز را دارند.
جایگزین لبنیات را برای دریافت کلسیم انتخاب کنبد: افرادی که در هضم محصولات لبنی مشکل دارند میتوانند کلسیم را از دیگر منابع مثل کلم بروکلی، آب پرتقال، ماهی، تخمهها، آجیل و سویا دریافت کنند. همچنین شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی بدون لاکتوز نیز میتواند خوب باشد.
