ناله کردن کودکان: چطور با ناله کردن کودک برخورد کنید؟
ناله کردن یا اصطلاحاً نق زدن در بچهها چرا اتفاق میافتد و در مورد آن چه باید کرد؟ در این مطلب با علل ناله کردن کودکان و راهکارهای برخورد با آن آشنا شوید.
چرا بچهها ناله میکنند
ناله، صدای کودکی است که احساس ناتوانی میکند و درخواست خود را با صدای هرچه بلندتری مطرح میکند تا کسی به او توجه کند. یک کودک دو ساله تا پیشدبستانی تقریباً برای همه چیز به بزرگسالان متکی است؛ غذا، نوشیدنی، محبت و هر چیزی که فکرش را بکنید. او برای به دست آوردن چیزهایی که نیاز دارد باید توجه یک بزرگسال را جلب کند و این کار میتواند چالشبرانگیز باشد.
بچهها کاری را انجام میدهند که تأثیر دارد و کودک نالان به دنبال یک پاسخ است؛ هر پاسخی! بنابراین اگر پاسخ مثبت ارائه نشود، پاسخ منفی هم برایش راضیکننده است. برای همین خیلی اهمیت دارد که به کودک خود کمک کنید یاد بگیرد خواستههای خود را به شکل قابل قبولی بیان کند. از این گذشته، هرچه بیشتر از نالیدن نتیجه بگیرد، احتمال اینکه آن را به عنوان راهی مؤثر برای برقراری ارتباط بشناسد هم بیشتر است.
در مورد تربیت کودکان کامل و دقیق بدانید.
با ناله کردن بچهها چطور باید برخورد کرد
چگونه میتوانید با بچههای نالان برخورد کنید؟ راهنمایی و پیشنهادهایی که در بخش زیر آمده است میتواند به شما کمک بسیار زیادی کند:
ناله را تعریف کنید: مطمئن شوید که کودک میداند وقتی از نالیدن حرف میزنید در مورد چه چیزی صحبت میکنید. بزرگسالان اغلب تصور میکنند که بچهها میدانند نالیدن چیست و میفهمند که چقدر ناخوشایند به گوش میآید، اما لزوماً اینطور نیست. برای تعریف و شناساندن ناله و نالیدن به کودکان چه کار باید کرد؟ به عنوان مثال، وقتی صدای نالیدن میشنوید به آن اشاره کنید و از فرزندتان بخواهید به جای آن از صدای معمولی خودش استفاده کند. اگر در شنیدن تفاوت آنها مشکل دارد، به او نشان دهید که صدایش چگونه است؛ بدون اینکه او را مسخره کنید! برای نشان دادن نالیدن از عروسکها استفاده کنید یا گفتوگوی بین یک کودک نالان و مادر یا پدر کلافهاش را در یک نمایش اجرا کنید.
برخی کارشناسان هم پیشنهاد میکنند که صدای فرزندتان را هم در میانهٔ نالیدن و هم در طول یک گفتوگوی عادی ضبط کنید و وقتی هر دوی شما سرحال هستید، آن را پخش کنید و دربارهٔ چیزی که میشنوید با او صحبت کنید. همچنین توضیح دهید که نالیدن ناخوشایند است و باعث میشود آدمهای دیگر به حرفت گوش نکنند. استفاده از صداهای معمولی و صداهای غیرقابل قبول را تمرین کنید؛ شنیدن صدای نالیدن شما احتمالاً کودکتان را حسابی میخنداند.
نیاز کودک به توجه را به رسمیت بشناسید: کودکان دو ساله تا پیشدبستانی اغلب زمانی به نالیدن متوسل میشوند که برای جلب توجه والدینشان تلاش کردهاند و موفق نشدهاند. به همین دلیل است که کودک غالباً زمانی شروع به نالیدن میکند که شما در تلاش برای صحبت با یک دوست، حساب کردن دخل و خرج یا دنبال کردن یک دستور پخت پیچیده هستید. به طور خلاصه، هر وقت شما روی چیز دیگری تمرکز کردهاید و فرزندتان به کمکتان نیاز دارد یا فکر میکند که به آن نیاز دارد، لحظات مستعد شنیدن صدای ناله است.
هر وقت کودکتان چیزی را به شیوهای دلپذیر از شما میخواهد، سعی کنید بلافاصله پاسخ دهید. بدیهی است که شما نمیخواهید کودک خود را تشویق کنید که هر بار که شروع به صحبت با شخصی میکنید همان موقع به شما «نیاز» پیدا کند، پس چیزی از این قبیل بگویید :«اگه لازمه چیز خیلی مهمی رو به من بگی، میتونی مؤدبانه و بدون اینکه ناله کنی صحبتم رو قطع کنی.»
اگر نمیتوانید کاری را که میخواهد همان موقع انجام دهید، یک لحظه وقت بگذارید و به او نشان دهید که متوجه درخواستش شدهاید و به صورت حدودی بگویید که کی میتوانید به خواستهاش عمل کنید. مثلاً بگویید: «عزیزم میدونم که میخوای تو پازل بهت کمک کنم. یکی دو دقیقه صبر کن تا من بیام پیشت بشینم». سپس تمام تلاش خود را بکنید تا در زمانی که وعده دادهاید، این کار را انجام دهید. همچنین اطمینان حاصل کنید که زمان انتظار واقعبینانه باشد. شما میتوانید از کودک خود انتظار داشته باشید یک دقیقه به به ازای هر سال از عمرش؛ برای مثال اگر سه ساله باشد، به مدت سه دقیقه، صبور باشد. پس فقط نگویید: «بعداً» که چیزی مبهم است و برای یک کودک پیشدبستانی بیطاقت هم چیزی بیمعنی است.
همچنین میتوانید یک تایمر بگذارید و به او بگویید پس از شنیدن صدای زنگ آن قادر خواهید بود تمام توجه خود را به او بدهید و یادتان باشد که وقتی موفق شد صبورانه منتظر بماند، از او تعریف کنید.
احساسش را به او معرفی کنید: گاهی اوقات بچهها ناله میکنند، چون نمیتوانند احساسات خود را ابراز کنند. بنابراین، به کودک خود در شناسایی احساساتش کمک کنید. برای مثال، میتوانید بگویید: «میبینم که ناراحتی. به خاطر اینه که الان نمیتونم تو رو ببرم پارک؟» این سؤال باعث میشود که گفتوگویی بین شما شکل بگیرد.
نحوهٔ درخواست درست را نشانش بدهید: صرفنظر از این موضوع که تقاضای فرزندتان منطقی باشد یا نه، مهم است که به او بفهمانید اگر نحوهٔ درخواست کردنش غیرقابل قبول باشد، چیزی را که میخواهد به دست نخواهد آورد. مثلاً چیزی شبیه این جمله بگویید: «وقتی این شکلی صحبت میکنی، من نمیتونم منظورت رو بفهمم. لطفاً از صدای عادی خودت استفاده کن. بعد منم خوشحال میشم به چیزی که میگی گوش کنم.» لحن صدا و حالت چهرهٔ خود را خنثی و بدون عصبانیت نگه دارید؛ ناراحت و کلافه شدن شما مثل ریختن بنزین روی آتش است و فقط به نالههای او دامن میزند.
این را هم بدانید که بعضی از کودکان به نشانههای بصری بهتر پاسخ میدهند. مثلاً میتوانید دستهای خود را روی گوشهایتان نگه دارید و مثلاً از درد، چهره در هم بکشید تا نشان دهید که دارید صدای ناله میشنوید. همچنان یادتان باشد او را مسخره نکنید!
از عوامل تحریککننده پیشگیری کنید: بچهها اغلب هنگامی که گرسنه یا خسته هستند، بهانهگیر یا نالان میشوند. بردن کودک پیشدبستانی گرسنه به خرید خوار و بار در ساعت قبل از شام و انتظار اینکه درک کند خوردن شیرینی اشتهایش را کور میکند، مثل این است که اسباببازی جدیدی را روی میز بگذارید و به او بگویید که تا زمان تولدش نمیتواند با آن بازی کند. قبل از بیرون رفتن به او غذا بدهید یا مقداری میانوعدهٔ سالم که میتواند در راه یا در فروشگاه بخورد با خود ببرید.
به همین ترتیب، زندگی برای هر دوی شما آسانتر خواهد بود اگر در پایان روزهای شلوغ و پر از فعالیت، از همراه بردن او به خرید یا حتی گردش و تفریح خودداری کنید.
به شیوهای ثابت و یکنواخت پاسخ دهید: نباید یک لحظه محکم و قاطع مقاومت کنید و یک دقیقه بعد در مقابل ناله کردن تسلیم شوید. همیشه و هر بار همان چیز را بگویید، همان کار را انجام دهید و کوتاه نیایید. خودتان را به شکل یک ماشین شانس تجسم کنید، کودکتان دسته را بارها و بارها میکشد. یک بار برد، حتی اگر بعد از ۱۲ بار باخت باشد، به کودک نشان میدهد که ماشین شانس راه خوبی برای پول درآوردن است و این چیزی نیست که بخواهید او یاد بگیرد.
چیز دیگری که به اندازهٔ واکنش ثابت به ناله کردن مهم است، توجه به تغییر کودک در تن صدایش است. وقتی کودکتان از صدای طبیعی خود استفاده میکند، بلافاصله به او پاسخ بدهید تا یاد بگیرد که این روش است که نتیجه میدهد. ولی فکر نکنید فقط به این دلیل که او درخواستش را بدون نالیدن گفته است، موظفید چیزی را که میخواهد به او بدهید، اما نشان دهید که نسبت به درخواستش همدلی دارید و قدردان این کارش هستید. مثلاً بگویید: «ممنونم که انقدر مؤدبانه درخواست کردی که بیشتر بازی کنی، اما به هر حال وقت خوابه.»
ارتباطتان با کودک را حفظ کنید: شما میخواهید فرزندتان بداند که میتواند توجه شما را جلب کند بدون اینکه به نالیدن نیاز پیدا کند. بنابراین مطمئن شوید که زمان منظمی از وقتتان را کنار میگذارید تا مثلاً با هم یک داستان بخوانید، بازی کنید یا فقط با هم صحبت کنید و وقتی یادش است که خوب و مؤدبانه درخواست کند، از او تشکر کنید. وقتی ببیند که دیگر روشهای ابراز نیازهایش به نتایج بهتری میرسند و نالیدن به هیچ نتیجهای نمیرسد، نالهها فروکش خواهد کرد.
وقتی نالیدن خیلی شدید میشود، واکنش نشان ندهید: تحت هر شرایطی خونسردی خود را حفظ کنید. خشمگین نشوید و کوتاه نیایید، حتی اگر تسلیم شدن در این لحظه شما را از شنیدن آن صدای آزاردهنده خلاص کند، چون در درازمدت با شنیدن نالههای بیشتری تاوان آن را میپردازید و چیزی که شما هرگز نمیخواهید کودکتان یاد بگیرد این است که نالیدن راه خوبی برای رسیدن به خواستههایش است.
در مورد راههای حرف زدن با بچهها بدانید.