نافرمانی در بچه‌های دبستانی چرا اتفاق می‌افتد و در مورد آن چه باید کرد
چرا بچه‌های دبستانی از دستورات والدینشان سرپیچی می‌کنند و در مورد آن چه باید کرد؟ در این مطلب با علل نافرمانی و سرپیچی بچه‌ها از دستورات و گفته‌های پدر و مادر و راهکارهای برخورد با سرپیچی و گوش ندادن بچه‌ها به حرف والدین آشنا شوید.
چرا بچه‌های دبستانی از والدین خود سرپیچی می‌کنند
بچه‌ٔ دبستانی شما مرحله‌ٔ الم‌شنگه به پا کردن را کاملاً پشت سر گذاشته است. اما کاملاً هم مطیع و فرمانبردار نیست. در واقع، او از آمدن سر میز شام وقتی صدایش می‌زنید امتناع می‌کند، درخواست شما برای جمع کردن جوراب‌هایش را نادیده می‌گیرد و وقتی از او می‌خواهید زباله‌ها را بیرون بگذارد با «که چی بشه؟» بی‌ادبانه‌ای پاسخ می‌دهد. بعد از خودتان می‌پرسید «چه خبر است؟ قضیه چیست؟ آیا در تربیتش اشتباهی کردم یا فرزندم فقط دنبال فرصتی برای اذیت کردن من است؟»
باور کنید یا نه، شما احتمالاً عملکرد خوبی داشته‌اید. گرچه بسیار کلافه‌کننده خواهد بود اما برای بچه‌های دبستانی طبیعی و نرمال است که دستورات و انتظارات بزرگسالان را تست کنند و به چالش بکشند. در این سن، هدف از نافرمانی و سرکشی پیدا کردن راهی برای تصریح فردیت و ابراز وجود است.
هرچه دانش‌آموز دبستانی شما بالغ‌تر می‌شود و درباره‌ٔ دنیای اطراف خود چیزهای بیشتری می‌آموزد، نظرات خود را در مورد روابط و قوانین شکل می‌دهد یا نظرات دوستان خود را اتخاذ می‌کند. بنابراین، اگر با سرپیچی از شما و دستورات شما سعی در تصریح خود دارد غافلگیر نشوید. درست برخلاف یک بچه‌ٔ کوچک‌تر که اگر شما از این شورشی‌های کوچک بخواهید کاری را که دوست ندارند انجام دهند، احتمالاً جنجال به پا نخواهند کرد. اما ممکن است وانمود کند که حرفتان را نشنیده است، یا خیلی‌خیلی آهسته به درخواست شما پاسخ دهد.
چطور با نافرمانی بچه‌ها برخورد کنید
درک کنید
وقتی از فرزند خود می‌خواهید که بازی‌اش را تمام کند و به خانه بیاید و او فریاد می‌زند، «الان نه!» و بعد وقتی به هر حال او را مجبور به آمدن می‌کنید خشمگین می‌شود، سعی کنید خود را جای او بگذارید. به عنوان، مثال اگر در حال بازی با دوستانش است بگویید که می‌دانید ترک آنها دشوار است، اما وقت خوابیدن شده است.
هدف این است که به او نشان دهید که شما نه بخشی از مشکل، بلکه حامی و طرفدارش هستید. سعی کنید عصبانی نشوید، حتی اگر همسایه‌ها در حال تماشای نمایش خشمناکی هستند که فرزندتان اجرا می‌کند. وقتی او را وادار به آمدن برای کاری ضروری می‌کنید مهربان اما قاطع باشید.
محدودیت‌هایی تعیین کنید
بچه‌های دبستانی به محدودیت‌هایی نیاز دارند و حتی خواهان آنها هستند. بنابراین محدودیت‌ها و مرزهایی تعیین و اطمینان حاصل کنید که فرزندتان می‌داند چه هستند. برایش روشن کنید: «تماشای تلویزیون و گیم بازی کردن بدون اجازه ممنوع است» یا «وقتی صدات می‌زنم همون اول باید بیایی».
اگر فرزند شما با رعایت قوانین مشکل دارد، همان‌طور که هر بچه‌ای دارد، روی پیدا کردن راه‌حل‌هایی کار کنید. در مورد آن موقعیت صحبت و سعی کنید علت ریشه‌ای نافرمانی فرزندتان را بفهمید.
شاید از انجام تکالیف خود امتناع می‌کند، چون در ریاضی مشکل دارد. در این صورت، شاید یک گیم آنلاین ریاضی یا چند جلسه ریاضی با خواهر یا برادر بزرگ‌تر کمک کند یا شاید او دوست ندارد وقتی صدایش می‌زنید به خانه بیاید، زیرا اوقات فراغت کافی در بیرون از خانه ندارد. وقتی دانست شما برای حل مشکل با او همکاری می‌کنید، احتمالاً از سرکشی خود خواهد کاست.
رفتار خوب را تقویت و تثبیت کنید
اگرچه ممکن است وقتی فرزندتان از شما سرپیچی می‌کند، سخت وسوسه شوید که او را به صورت کلامی نکوهش کنید، اما باید جلوی خود را بگیرید. وقتی بچه‌ای بدرفتاری می‌کند، خودش احساس خیلی بدی از آن دارد. حالا این فکر از کجا به ذهنمان رسید که برای بهتر کردن رفتار بچه‌ها، ابتدا باید کاری کنیم که آنها احساس خیلی بدتری پیدا کنند؟ در واقع، این کار فقط ممکن است رفتار حتی نامطلوب‌تری ایجاد کند.
به جایش، سعی کنید وقتی فرزندتان رفتار مناسبی دارد او را مورد توجه قرار دهید و تشویقش کنید که ادامه دهد. به خاطر داشته باشید تأدیب و تربیت بچه‌ٔ دبستانی به معنای کنترل کردن او نیست، بلکه به معنای آموزش او برای کنترل خودش است.
تنبیه ممکن است باعث شود که او در کوتاه‌مدت خوب رفتار کند، اما فقط به این دلیل که از خوب رفتار نکردن می‌ترسد. بهترین حالت این است که کودک شما به این دلیل خوب رفتار کند که خودش می‌خواهد، زیرا این باعث می‌شود آن روز برایش مفرح‌تر شود یا باعث می‌شود احساس خوبی داشته باشد.
با این حال، به فرزندتان بفهمانید که وقتی قانونی را زیر پا می‌گذارید، عواقبی خواهد داشت. به جای لحن تنبیهی، با مصداق مشخص و منطقی توضیح دهید: «اگه با توپ فوتبال تو خونه بازی کنی، مجبوریم بذاریمش تو کمد».
از وقفه‌های تربیتی مثبت استفاده کنید
وقتی می‌بینید که فرزندتان دارد از کوره درمی‌رود چون نمی‌تواند حرفش را به کرسی بنشاند، به او کمک کنید آرام شود. به جای وقفه‌ی تنبیهی «برو تو اتاقت»، او را تشویق کنید به گوشه‌ٔ محبوبش در اتاق خواب یا کاناپه‌ٔ راحتی در نشمین عقب‌نشینی کند.
شاید کودک شما حتی دوست داشته باشد یک «محل آرام شدن» با بالشی بزرگ، پتویی نرم و چند کتاب مورد علاقه برای خودش طراحی کند. اگر از رفتن امتناع کرد، پیشنهاد کنید که برای کتاب خواندن یا گفت‌وگو با هم همراه او بروید.
اگر هنوز امتناع می‌کرد، خودتان بروید؛ فقط برای آرام شدن. شما با این کار نه تنها الگوی خوبی ایجاد خواهید کرد، بلکه ممکن است یک وقفه‌ٔ بسیار ضروری برای خودتان هم داشته باشید. هنگامی که هر دو آرام‌تر شدید، وقت آن است که در مورد رفتار مناسب صحبت کنید.
فرزند دبستانی خود را توانمند کنید
سعی کنید فرصت‌هایی برای فرزندتان فراهم کنید تا استقلال عزیز و محبوب خودش را به رخ بکشد. بگذارید خودش لباس‌هایش را انتخاب کند، البته مادامی که آنها تا حد معقولی تمیز و بدون سوراخ و لکه باشند. بگذارید سبزیجات شام امشب را از بین سه نوع سبزیجات انتخاب کند یا رنگ و مدل دفترهای مشق و وسایل انجام تکالیفش را خودش انتخاب کند. این به این معنا نیست که او قدرت را در دست دارد، فقط نشان می‌دهد که شما به او و نیازهایش احترام می‌گذارید.
راه دیگر برای کمک به فرزندتان برای داشتن احساس کنترل و تسلط بیشتر این است که به جای گفتن کارهایی که نمی‌تواند انجام دهد، کارهایی را که می‌تواند انجام دهد برشمارید. به جای گفتن «نه! اون راکت رو تو خونه نچرخون!» بگویید: «با راکت بدمینتون توی حیاط تمرین کن». همچنین فرزندتان به قدر کافی بزرگ شده است که توضیحات را بفهمد، بنابراین به او بگویید که چرا بازی با راکت بدمینتون در خانه غیرعاقلانه است.
نبردها را اولویت‌بندی کنید
اگر فرزند دبستانی شما می‌خواهد تی‌شرت ارتشی خود را با شلوارک راه‌راه بپوشد، چرا مخالفت کنید و چه ضرری دارد اگر برای ناهار کرهٔ بادام‌زمینی و ژله می‌خواهد؟ گاهی راحت‌تر است که خودتان را به ندیدن بزنید. مثلاً وقتی موهایش را شانه نمی‌کند، یا لباس‌های تمیزش را به جای کشوی مخصوص در زیر تختش نگه می‌دارد.
در مورد علل ترس بچه‌ها از شب بخوانید.
مصالحه کنید
از موقعیت‌هایی که باعث تحریک رگه‌ٔ سرکشی و نافرمانی فرزندتان می‌شود، اجتناب کنید. اگر به نظر می‌رسد اخیراً دوست خاصی دکمه‌ٔ سرکشی او را می‌زند، برای مدتی از یک همبازی دیگر دعوت کنید. اگر از اینکه افراد به کلکسیون اسباب‌بازی‌اش دست بزنند متنفر است، آن را قبل از آمدن دوستانش بردارید.
اما اگر می‌بینید در موقعیت پرریسکی گیر کرده‌اید، سعی کنید با فرزندتان مصالحه کنید. مثلاً بگویید: «تو نمی‌تونی دنبال گربهٔ خاله نگار بدویی، اما شاید بتونی ظرف غذاش رو پر کنی». موفقیت این روش صد درصد نیست اما ارزش امتحان کردن دارد.
به سن و مرحله‌ٔ رشد او احترام بگذارید
وقتی از فرزند دبستانی خود می‌خواهید تختش را مرتب یا حمام را تمیز کند، مطمئن شوید که می‌داند چگونه باید این کار را انجام دهد. وقت بگذارید تا کارهای جدیدی را به او یاد دهید و تا وقتی واقعاً در آن کارها ماهر می‌شود، آنها را با هم انجام دهید. گاهی اوقات آنچه سرپیچی و نافرمانی به نظر می‌رسد، در واقع ناتوانی از انجام مسئولیتی هست که برایش زیادی دشوار است.
در نهایت، به دنیای منحصربه‌فردی که فرزند دبستانی شما در آن زندگی می‌کند، احترام بگذارید. به جای اینکه انتظار داشته باشید که با خوشحالی از سر بازی‌ای که در حال برنده شدن در آن است بلند شود تا به سر میز غذا بیاید، از چند دقیقه قبل به او اطلاع دهید تا فرصت تعویض دنده داشته باشد. مثلاً بگویید: «آتنا ما تا پنج دقیقه دیگه غذا می‌خوریم، پس لطفاً بازیت رو تموم کن تا میز رو بچینیم.»
احتمالاً از اجبار به رها کردن بازیش برای ور رفتن با قاشق و چنگال‌ها خوشحال نخواهد بود و در واقع، احتمالاً در تمام مدت غر بزند. اما تا زمانی که شما صبور و ثابت‌قدم باشید، در نهایت فرزندتان خواهد آموخت که سرپیچی و سرکشی راه به دست آوردن آنچه می‌خواهد نیست.
در مورد نحوهٔ حرف زدن با بچه‌ها بدانید.
