آیا باید با کودک بازی ساختیافته فراهم کرد یا فقط گذاشت خودش بازی کند؟
خیلی از والدین میپرسند که آیا باید برای کودکانشان فعالیتهای ساختیافته فراهم کنند، یا فقط بگذارند خودش بازی کند؟
اول ببینیم بازی ساختیافته یا ساختاریافته چیست؟ بازی ساختاریافته اصطلاحی است که برای اشاره به فعالیتهای هدفگرا به کار میرود. بازی هدفگرا شامل پیروی از قوانین یا دستورالعملها برای رسیدن به یک هدف خاص است. نمونههایی از بازی ساختیافته شامل بازیهای رومیزی داخل خانه مثل دنبال کردن دستورالعملها برای مونتاژ یک اسباببازی در لگوها یا بازیهای خارج از خانه مثل ورزشهای سازمانیافته مانند فوتبال یا هر فعالیت دیگری است که کودک را ملزم میکند تا دستورالعملهایی را برای تکمیل روند کارش دنبال کند.
بازی ساختاریافته و بازی بدون چارچوب به میزان قابل توجه و به طرق مختلفی در پیشرفت کودکان خردسال و پیشدبستانی شما نقش دارند. فرزندتان هنگام بازی چیزهای زیادی مثل حل مسئله، کسب مهارت و چگونگی غلبه بر چالشهای فیزیکی و ذهنی را میآموزد. بچههایی که در دورهٔ پیشدبستانی یا مهدکودک ثبتنام میکنند، از صبح تا عصر در آنجا فرصتهای زیادی برای هر دو نوع بازی خواهند داشت. اما بچههایی که نصف روز در مهد و پیشدبستانی هستند به دلیل کوتاه بودن این زمان، به فرصتهای بیشتری برای بازی آزاد و بدون چارچوب در خانه نیاز دارند.
بازی خیالی باید بدون ساختار و چارچوب باقی بماند تا فرزندتان بتواند از تخیل خود استفاده کند و روی مهارتهای حل مسئلهی خود کار کند. او در عرض چند دقیقه از یک مادر به یک معلم و بعد به یک دکتر تبدیل خواهد شد. کار شما این است که وسایل نمایشی مثل عروسکها و حیوانات عروسکی، تختهٔ گچی، ابزارهای اسباببازی، قابلمه و تابه و کیت پزشکی کودک را فراهم کنید.
شما همچنین میتوانید همبازی فرزندتان باشید، اما مطمئن شوید که رهبری بازی به دست فرزندتان است. میتوانید بازی او را بسط و گسترش دهید اما شما آن را کارگردانی نکنید.
سؤالاتی با پایان باز هم بپرسید. مثلاً بپرسید: «من در عجبم که این همه ماشین کجا میرن؟» یا «فکر میکنی کشاورزها تو مزرعه چی کار میکنن؟» اظهار نظر در مورد فعالیت در حال انجام نیز روشی عالی برای درگیر شدن است. به عنوان مثال، وقتی میبینید کودک شما خرس عروسکی خود را در رختخوابش میگذارد، میتوانید بگویید: «خرسی تو رختخوابش آمادهٔ خوابه. خیلی خوابآلود به نظر میرسه». هنگام بازی وانمودی، از پرسیدن بیش از حد سؤالات مستقیم مانند «داری چی کار میکنی؟» و «اون چیه؟» خودداری کنید، چون پاسخ دادن به سؤالات میتواند لذت بازی را از او بگیرد.
بازی آزاد در زمین بازی نیز برای صیقل دادن مهارتهای حرکتی کودکان پیشدبستانی مهم است. به عنوان مثال، لیلی مستلزم حفظ تعادل است، صعود از سازههای پارک قدرت بدنی لازم دارد و ورزشهای تیمی نیازمند هماهنگی حرکتی است. کودکان پیشدبستانی همچنین ممکن است از بازیهای گروهی ساختاریافته مانند تخممرغ گندیده لذت ببرند و در حدود چهار سالگی برخی از بچهها کمکم به بازیهای تختهای ساده علاقهمند میشوند، اما اغلب در برابر بازی کردن طبق قوانین مقاومت میکنند. انعطافپذیر باشید و اجازه دهید کودکتان کمی قوانین را سادهسازی کند.