شش راز برای پرورش یک کودک نوپای باهوش
شاید گاهی به نظر برسد که کودک نوپای همیشه پرجنب‌وجوش و رقصان شما حتی نمی‌تواند برای ثانیه‌ای یک جا متوقف شود، چه رسد به اینکه بماند تا اطلاعات بیشتری به دست بیاورد، اما کودکان نوپا مستعد و آمادهٔ یادگیری هستند. در این مطلب با شش راهکار که تأثیر شگفت‌انگیزی در افزایش تجربه و دانش فرزندتان خواهد داشت، آشنا شوید.
خیلی خیلی حرف بزنید
بیشتر بچه‌ها در حد فاصل بین 18 ماهگی تا دو سالگی هر هفته یک کلمه‌ٔ جدید را یاد می‌گیرند و می‌توانند حدود 50 تا 100 کلمه را در دو سالگی بیان کنند و هرچه بیشتر با کودکتان صحبت کنید او کلمات بیشتری یاد می‌گیرد.
کارشناسان توصیه می‌کنند اتفاقات هر روز زندگی خود را برای فرزندتان تعریف کنید. این به معنای آن است که در حین انجام هر کاری به کودکتان بگویید که دارید چه کاری انجام می‌دهید و همچنین این راه بسیار خوبی برای قرار دادن کودکتان در معرض کلمات متنوع جدید در تمام طول روز است.
الان زمان خواندن کتاب‌های بیشتر است. همچنین می‌توانید با به کار بردن صداهای مختلف برای شخصیت‌های مختلف یک کتاب، داستان خواندن را جذاب‌تر کنید.
اطمینان حاصل کنید که کودک نوپای شما در طول روز جریان ثابتی از زبان را می‌شنود، اما نه از تلویزیون بلکه از افراد حاضر. زبانی که در تلویزیون استفاده می‌شود خیلی تندتر از آن است که کودکان نوپا بتوانند رمزگشایی کنند و این زبان تعاملی نیست و یک‌طرفه است. کودکان نوپا در عین حال که به شنیدن صحبت‌های مردم نیاز دارند، برای کسب بیشترین بهره از این تجربه، به تعامل انسانی نیز نیاز دارند.
با حفظ جریان ثابتی از گفت‌وگو و با استفاده از واژگان متنوع، شما کودک خود را برای کسب مهارت‌های بهتر در خواندن، نوشتن و هجی کردن در آینده آماده می‌کنید.
در مورد نحوهٔ حرف زدن با بچه‌ها بدانید.
الفبای احساسات را آموزش دهید
توسعه‌ٔ هوش هیجانی نقش مهمی در رشد شناختی و اجتماعی کودکان نوپا دارد. شما می‌توانید به فرزندتان کمک کنید که معنای نشانه‌های احساسی، یعنی حالت چهره، تن صدا و حرکات بدن را بفهمد. این یکی از مهارت‌های زندگی است که در همه‌ٔ کارهایی که انجام می‌دهیم نقش دارد.
فرض کنیم وقتی فرزندتان در حال بازی در جعبه‌ٔ شن است، کودک دیگری، که هنوز روی پاهایش تسلط کامل ندارد، به او برخورد می‌کند. وقتی اتفاقی تصادفی است به فرزندتان کمک کنید که این را بفهمد تا کینه‌ای به دل نگیرد و فکر نکند که عمدی در کار بوده است.
به عنوان مثال، یک جمله‌ٔ ساده مانند «اوه، اوه، اتفاقی بود» می‌تواند موقعیت را برای کودکتان روشن کند، به او کمک کند که بفهمد چه اتفاقی افتاده و آن را درک کند. او می‌گوید نوع پاسخ فرزندتان به این موقعیت اهمیت دارد، زیرا بچه‌هایی که فکر می‌کنند چنین کاری به عمد انجام شده است، معمولاً از نظر علمی، اجتماعی و شناختی ضعیف عمل می‌کنند.
همین امر در مورد احساسات مثبت نیز صادق است. به عنوان مثال، اگر کودک نوپایتان چیزی را با کودک دیگری به اشتراک می‌گذارد، به نتیجه‌ٔ همین رفتار ساده اشاره و او را از خوب بودن آن آگاه کنید.
شما می‌توانید چیزی مثل این بگویید: «تو اون رو هم شریک کردی، ببین چقدر خوشحال شد؟» با کمک به کودکتان در ارتباط دادن احساسات به اعمال، هوش هیجانی‌اش را توسعه می‌دهید و این چیزی است که یک عمر به او خدمت خواهد کرد.
هوشمندانه بازی کنید
بازی نمایشی پیشرفته نوع خاصی از بازی است که بر کنترل تکانه‌ها (محرک‌های آنی) و خودتنظیمی (خودفرمانی) تمرکز دارد. دو بازی را برای کودکان نوپا پیشنهاد می‌کنیم که به آنها کمک می‌کنند تا کنترل تکانه‌ها را یاد بگیرند و تمرین کنند:
- ۱. اولین مورد در مورد متضادهاست. چند عکس ساده بردارید و یکی‌یکی به کودک نشان دهید. فرض کنیم عکس اول تصویری از خورشید است. هنگامی که آن را به فرزندتان نشان دادید، او را وادارید به جای «روز» بگوید «شب» یا به جای «خورشید» بگوید «ماه».
- ۲. اگر هنوز برای چنین بازی کلامی‌ای آماده نیست، به جایش یک بازی رتیمیک را امتحان کنید. با فرزندتان قرار بگذارید که شما یک بار به چیزی شبیه یک طبل یا درام بکوبید و او دو بار.
در هر دو بازی، نکته این است که کودک خود را وادارید که مکث کند، لحظه‌ای فکر کند و پاسخی را که همان ابتدا به ذهنش می‌رسد نادیده بگیرد. این بازی‌ها مناسب کودکان سه و چهار ساله است. شما می‌توانید بسیاری از بازی‌هایی مانند اینها را خودتان اختراع کنید.
اشخاصی که کنترل کافی روی تکانه‌‌هایشان دارند مهارت‌های ریاضی قوی‌تری دارند. داشتن کنترل روی تکانه‌ها نقشی کلیدی در «کارکرد اجرایی» دارد. کارکرد اجرایی توانایی مغز برای برنامه‌ریزی، تعیین هدف و حفظ تمرکز روی کار است. کارکرد اجرایی، موفقیت تحصیلی را بهتر از ضریب هوشی پیش‌بینی می‌کند. به عبارت دیگر، برای اینکه موفقیت تحصیلی کودکی را پیش‌بینی کنیم، کارکرد اجرایی شاخص بهتری است تا ضریب هوشی کودک.
فضایی خلاقیت‌پرور ایجاد کنید
بهترین اتاق بازی را برای کودک نوپای خود می‌خواهید؟ مجلات دکوراسیون داخلی را رها کنید. برای تقویت خلاقیت طبیعی کودک نوپا، محیطی مساعد و مطلوب تخیل و خلاقیت ایجاد کنید. این به معنای تهیه کردن جدیدترین و عالی‌ترین اسباب‌بازی‌ها نیست. در واقع، یک جعبه‌ٔ خالی و یک جفت مدادشمعی می‌تواند بهترین اسباب‌بازی روی زمین باشد. ایجاد محیط مساعد خلاقیت به این معنی است که به کودک خود زمان و فضا بدهید تا چیزهای جدید را امتحان کند.
همچنین می‌توانید برای ایجاد فضایی که گزینه‌های خلاقانه را تشویق می‌کند از چند ایستگاه متفاوت برای بازی استفاده کنید. برای مثال، یک ایستگاه می‌تواند برای موسیقی، ایستگاه دیگری برای ترسیم و نقاشی، یکی برای بازی با لگوها و اسباب‌بازی‌های ساختمانی و دیگری برای لباس‌های مبدل یا هر چیزی که خلاقیت را تشویق می‌کند باشد.
در مورد آموزش هنر به کودکان بدانید.
تلاش کردن را تحسین کنید
تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها وقتی والدینشان به جای تحسین هوش آنها، تلاش‌هایشان را ستایش می‌کنند، در مدرسه سخت‌تر تلاش می‌کنند و بهتر عمل می‌کنند.
بنابراین، هرچند که واقعاً دلتان می‌خواهد بگویید: «خوشگل من خیلی باهوشه»، اما آنچه واقعاً باید بگویید این است که «حتماً خیلی تلاش کردی.» در این صورت تمرکز، بیشتر روی تلاشی است که کودک برای تولید کار انجام داده است، نه نتیجه‌ٔ آن و این به کودکان کمک می‌کند تا کار سخت را با موفقیت ارتباط دهند.
این روش به این خاطر مؤثر است که وقتی بچه‌ها بزرگ‌تر می‌شوند، به جای «ذهنیت ایستا»، یعنی اعتقاد به اینکه آنچه می‌توانند انجام دهند از پیش توسط توانایی‌های ذاتی یا ضریب هوشی آنها تعیین شده است، صاحب «ذهنیت پویا» هستند و ذهنیت پویا یعنی اعتقاد به اینکه در صورت تلاش کردن می‌توانند نتیجه‌ٔ بهتری بگیرند.
بیش از 30 سال پژوهش نشان می‌دهد که کودکان پرورش‌یافته در خانواده‌هایی با ذهنیت پویا، به طور مداوم از همسالان خود که در خانواده‌هایی با ذهنیت ایستا بزرگ شده‌اند، در موفقیت تحصیلی پیشی می‌گیرند. کودکان دارای ذهنیت پویا معمولاً رویکرد پذیرا و خلاقانه‌ای نسبت به شکست دارند. آنها روی اشتباهات خود تمرکز نمی‌کنند و آنها را نشخوار نمی‌کنند. این کودکان خطاها را به عنوان مشکلاتی که باید حل شوند درک می‌کنند و سپس دست به کار حل آن می‌شوند.
با انگشت اشاره کنید
بچه‌ها در حدود 9 ماهگی شروع به دنبال کردن مسیر انگشت شما می‌کنند تا بفهمند به چه چیزی اشاره می‌کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر هنگام اشاره کردن به یک شیء مانند کامیون اسباب‌بازی اسم آن را بگویید، کودکان سریع‌تر زبان را یاد می‌گیرند و در این سن، کودک شما احتمالاً دیگر در این بازی کاملاً ماهر شده است.
این تعامل «توجه مشترک» نامیده می‌شود و بدین معناست که کودکتان این توانایی را دارد که در مورد چیزی و شخصی غیر از شما دو نفر، با شما تعامل کند. و هنگامی که فرزندتان این توانایی را داشته باشد، تعامل و تبادل شما می‌تواند پیشرفته‌تر شود.
برای مثال می‌توانید به مکان‌هایی مثل موزه یا باغ‌وحش بروید، یعنی جایی که در آن هر دو می‌توانید به شیئی یا یک حیوان توجه کنید. برای اینکه رشد اجتماعی، شناختی و زبانی کودک را تقویت کنید با دست به چیزها اشاره کنید، در موردشان صحبت و آنها را توصیف کنید.
در مورد کشف استعداد بچه‌ها بیشتر بدانید.
