درک گفتار و مفاهیم در کودکان نوپا
درک گفتار و مفاهیم، یکی از نقاط عطف رشد کودک در کودکان نوپاست. اما این مهارت چه زمانی و چگونه کسب میشود؟ در این مطلب میتوانید با برخی از بخشهای چشمگیر رشد و تکامل کودک در حوزهٔ زبان طی سالهای نوپاییاش آشنا شوید.
تولد تا یک سالگی
کودکتان حتی قبل از اینکه معنای کلماتی را که شما استفاده میکردید بداند، احساسات پشت آنها مانند عشق، نگرانی، اضطراب و عصبانیت را درک میکرد. وقتی چهار ماهه شد، دیگر نام خود را تشخیص میداد و بین هشت تا ۱۲ ماهگی معنای درخواستهای سادهای مانند «نه» یا «دست نزن» را میفهمید و میتوانست به آنها پاسخ دهد. همچنان هرچه کودک بزرگتر میشود، فهمش از زبان نیز دقیقتر خواهد شد.
برای مطالعهٔ بیشتر میتوانید مقالهٔ مادرشو در مورد درک و فهم کودک از تولد تا ۱۲ ماهگی را ببینید.
۱۲ تا ۱۸ ماهگی
کودک نوپای شما ممکن است هنوز حرف زیادی نزند اما گوشهایش کاملاً باز است و مشتاقانه تمام انواع اطلاعات را جذب میکند. او شروع به درک دنیایی که در آن زندگی میکند کرده است. به عنوان مثال، وقتی نام یک وسیلهٔ خانگی معمول، مانند صندلی یا توپ را میبرید، فرزندتان با نگاه کردن یا اشاره به آن نشان میدهد که میداند در مورد چه چیزی صحبت میکنید.
شما میتوانید با توصیف چیزها در حینی که با او صحبت میکنید، کمکش کنید. او ممکن است مخصوصاً به اسامی چیزهایی که هر روز میبیند و استفاده میکند، مانند «قاشق» و «ماشین» علاقه داشته باشد و بسیاری از کودکان نوپا عاشق یادگیری نام حیوانات مختلف و صداهای این حیوانات هستند. مثلاً وقتی کلمهٔ «جوجه» را میشنود، فوراً به صدای «جیکجیک» فکر کند.
او همچنین در حال یادگیری اسم اعضای بدنش است؛ اگرچه شاید هنوز نتواند اسم همهٔ آنها را بگوید، اما وقتی مثلاً میگویید «بینی» میداند منظورتان چیست و به بینیاش اشاره میکند. با انجام بازیهای نامگذاری برای اعضای بدن روی این مهارت کودکتان کار کنید. مثلاً بگویید: «بینی تو کجاست؟ آره، اونجاست!»
تا ۱۸ ماهگی، کودک نوپای شما ممکن است فقط چند کلمه و معمولاً پنج تا کلمه را به زبان بیاورد، اما حدود ۵۰ کلمه را میفهمد. او قادر به درک و دنبال کردن دستورات شما هم خواهد بود، حتی اگر شامل دو عمل جداگانه باشند. برای مثال، او معنای «لگوها رو بردار و توی کشوی اسباببازیها بذار» را خواهد فهمید.
۱۹ تا ۲۴ ماهگی
در این سن، فرزندتان میتواند معنای سؤالات سادهای از جمله «بازم شیر میخوای؟» را درک کند. اگرچه ممکن است فقط از ۵۰ تا ۷۵ کلمه استفاده کند، اما در واقع تا ۲۰۰ کلمه را میفهمد و قادر است به آنچه میگویید توجه کند. در حوالی این سن، کودکتان دانش خود را با ساختن جملات ساده نشان میدهد. این جملات به احتمال زیاد از یک اسم و یک فعل تشکیل شدهاند و به طور مستقیم با زندگی او ارتباط دارند، مانند «پیشی میو» یا «برو ماشین».
وقتی در حال خواندن یک کتاب تصویری برای فرزند خود هستید، از او بخواهید فلان چیز را با دست نشان دهد. وقتی بتواند یک گاو یا اردک را در تصویر مشخص کند به شکل خوشایندی غافلگیر خواهید شد. گرچه ممکن است کلمهٔ گاو یا اردک را در گفتار خودش به کار نبرد، اما میداند که چه معنایی دارند.
فرزندتان همچنین در حال درک این مسئله است که خواستههای او لزوماً با خواستههای شما همسو نیستند. هنگامی که با او مخالفید، مثلاً بر سر اینکه در طول بازی بعدازظهر میخواهید با کدام اسباببازیها بازی کند، او میفهمد که ممکن است اسباببازی مورد علاقهٔ شما متفاوت از او باشد. کودک ممکن است نسبت به اسباببازیهای مورد علاقهاش احساس مالکیت پیدا کند و به این طریق به شما بفهماند که کدام اسباببازیها را «مال خودش» میداند. او همچنین برای ابراز وجود تلاش خواهد کرد، مثلاً وقتی از او میخواهید دستتان را بگیرد، قاطعانه دستهایش را زیر بغلش میزند.
۲۵ تا ۳۰ ماهگی
بین سن دو تا سه سالگی، فرزند شما درک خوبی از زبان پیدا میکند. کارشناسان رشد و تکامل کودک میگویند بیشتر کودکان دو ساله حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ کلمه را میفهمند و هر روز تا ۱۰ کلمهٔ جدید به گنجینهٔ واژههای خود اضافه میکنند. همچنین تا این سن ممکن است فرزندتان بتواند سؤالاتی شامل چه کسی، کجا و چه چیزی را بفهمد و پاسخ دهد. برای مثال اگر از او بپرسید: «کی تو رو دوست داره؟»، احتمالاً به شما اشاره میکند یا میگوید «مامان» یا «بابا».
۳۱ تا ۳۶ ماهگی
وقتی فرزندتان سه ساله شود، واژههایی که میفهمد نسبتاً گسترده خواهد بود و حتی به ۹۰۰ کلمه نیز میرسد. از این تعداد، او ۳۰۰ کلمه را به طور مرتب استفاده میکند. اما پیشرفتش فقط در کمیت نیست. واژههای او از لحاظ کیفیت نیز افزایش مییابد. کودک شروع به درک واقعی صفتهایی مانند کثیف و تمیز کرده است. فرزندتان همچنین در حال گسترش فهم خود از افعال رایج مانند راه رفتن، دویدن یا بازی و حروف اضافهای مانند «روی، زیر و پشت» است. اگر از او بخواهید که تصاویر اشیا را به دستههایی تقسیمبندی کند، میتواند اسباببازیها را در یک گروه و لباسها را در گروه دیگر قرار دهد.
بعد از سه سالگی
تعداد کلماتی که فرزندتان میتواند بفهمد و بگوید به سرعت رشد خواهد کرد. با رسیدن به چهار سالگی، او حدود ۱۲۰۰ کلمه را میفهمد که ۸۰۰ تا از آنها را در مکالمات روزمره استفاده خواهد کرد. تا سن شش سالگی، بیشتر بچهها گنجینهٔ واژههایی شامل حدوداً ۱۳۰۰۰ کلمه دارند. در چند سال آینده، کودک شروع به درک ساختارهای پیچیدهتر مانند دستورات و جملات پیچیدهای که رویدادهای گذشته، حال و آینده را به هم پیوند میزند خواهد کرد.
تأخیر در درک گفتار و مفاهیم در کودک
اگر در سه سالگی به نظر میرسد فرزندتان در درک سادهترین دستورها و پیشنهادها مشکل دارد، یا اگر دورهای بین سه تا شش ماه گذشته که در طول آن مهارتهای ارتباطی او هیچ پیشرفتی نکرده، لازک است با پزشکش صحبت کنید. همچنین اگر بیشتر اوقات دیگران نمیتوانند حرفهای او را بفهمند یا اگر هنوز برای برقراری ارتباط به ژستها و اشارههای بدنی مانند اشاره به ظرف شیرینی به جای درخواست کلامی شیرینی وابسته است، با پزشک او مشورت کنید. برای بحث جزئیتر در مورد شرایطی که ایجاد نگرانی میکند، علائم هشداردهندهٔ تأخیر در رشد زبانی کودکان را بخوانید.
