بیماری پوستی گال در کودکان
گال (scabies)، جرب یا خارشک نوعی بیماری انگلی است که توسط نوع خاصی از کنه ایجاد میشود. این بیماری باعث بروز بثورات پوستی میشود که به دلیل خارش زیاد حتی خواب کودک را مختل میکند. این بیماری قابل انتقال است و در صورت تشخیص باید از احتمال ابتلای دیگران جلوگیری شود.
در این مطلب با بیماری پوستی گال در کودکان، انواع، علائم، درمان و پیشگیری از انتقال این بیماری آشنا میشوید.
گال چیست؟
بیماری پوستی گال در کودکان نوعی بیماری پوستی است که توسط کنه ایجاد میشود. این حشرات کوچک تونلهایی زیر پوست ایجاد میکنند که باعث ایجاد برجستگیهای قرمز کوچک و خارشدار میشوند. این بیماری پوستی مسری است و به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت میکند، به خصوص در میان افرادی که نزدیک یکدیگر زندگی میکنند احتمال سرایت بالاست. اگر یکی از اعضای خانواده گال داشته باشد، پزشک باید سایر اعضای خانواده و افراد نزدیک به آنها را نیز همزمان معاینه و درمان کند.
گال که با نام جرب سارکوپتیک نیز شناخته میشود اغلب در مناطق گرمسیری و در مکانهای بسیار شلوغ و پرجمعیت اتفاق میافتد. حیوانات نیز میتوانند به گال مبتلا شوند، اما کنههای مبتلاکننده آنها کمی متفاوت هستند. معمولاً کنههایی که حیوانات خانگی را مبتلا میکنند نمیتوانند با زندگی روی بدن انسان سازگاری پیدا کنند. با این وجود، اگر که حیوان خانگی مبتلا به گال داشته باشید ممکن است کودک به آن نیز واکنشی داشته باشد.
محل تجمع کنههای گال در کودکان
کنهها در چینهای پوستی و ترکهای باریک موجود در پوست زندگی میکنند. محلهای رایج برای تجمع کنه گال در کودکان عبارتند از:
- چین خوردگیهای پوست بین انگشتان دست و پا
- چین خوردگیهای پوست بین رانها و ناحیه تناسلی
- محل خم شدن مچ دست و زانو
- ناحیه دور کمر
- زیر ناخنها
- زیر انگشتر، بند ساعت و دستبند
- ناحیه اطراف نوک سینه
چه کسانی به گال مبتلا میشوند؟
هر کسی میتواند به گال مبتلا شود اما این بیماری ناشی از عدم رعایت بهداشت نیست. برخی افراد بیشتر احتمال دارد که به این بیماری پوستی مبتلا شوند، از جمله:
- افرادی که در شرایط نزدیک به هم و محلهای شلوغ زندگی میکنند.
- نوزادان و کودکان. از آنجاییکه بچهها تماس فیزیکی نزدیک زیادی با والدین، دوستان، اعضای خانواده و همکلاسیهای خود دارند بنابراین بیماری گال در کودکان شایعتر است.
- افراد سالمند، به ویژه آنهایی که در خانههای سالمندان زندگی میکنند.
- کارکنان بخش سلامت
انواع بیماری گال
علاوه بر شکل کلاسیک گال، اشکال دیگری از بیماری پوستی گال در کودکان و بزرگسالان وجود دارد. انواع دیگر عبارتند از:
- گال پوستهدار (نروژی): این نوع اغلب در افراد با ضعف سیستم ایمنی رخ میدهد و معمولاً نواحی وسیعی از پوست را دچار پوستههایی میکند. در صورت ابتلا به این نوع گال در کودکان، ممکن است به جای 10 تا 15 کنه، میلیونها کنه در بدن باشد.
- گال گرهای (ندولار): این نوع گال بیشتر در بین کودکان دیده میشود. گرهها که به رنگ قهوهای-قرمز هستند میتوانند مدتها پس از رفتن کنهها همچنان باقی بمانند.
- گال تاولی: در بزرگسالان، این نوع گال ممکن است با بولوس پمفیگوئید که یکی از بیماریهای شایع تاولی خود ایمنی است اشتباه گرفته شود.
- گال پوست سر: این نوع روی پوست سر ایجاد میشود و ممکن است به جز پوستههایی که شبیه پسوریازیس هستند، علائمی وجود نداشته باشد.
علائم گال در کودکان چیست؟
این امکان وجود دارد که از چهار تا شش هفته قبل از بروز علائم اولیه به شکل بثورات قرمز و برجستگیها به بیماری پوستی آلوده بود. نقاط ریز روی پوست ممکن است شبیه برآمدگی یا جوش باشند. ضایعات پوستی طی چند هفته یا چند ماه به آرامی گسترش پیدا میکند. علاوه بر بثورات، علائم گال در کودکان عبارتاند از:
- خارش شدید که شبها شدت میگیرد و میتواند خوابیدن را دشوار کند.
- برجستگیهای پوستی که گاهی در اثر خاراندن عفونی میشوند.
- بثوراتی که بعدتر ایجاد میشود و شبیه خطهایی به رنگ خاکستری یا همرنگ پوست هستند.
علائم گال در کودکان به این صورت است که کودک در سرتاسر بدن خارش دارد و به دلیل کمخوابی ناشی از خارش شبانه ممکن است احساس خستگی یا کج خلقی داشته باشد.
تشخیص گال در کودکان
با توضیحاتی که از علائم بیماری داده شد اگر فکر میکنید که شما یا فرزندتان مبتلا به این بیماری پوستی هستید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. به عبارت بهتر در صورت مشاهدهٔ هر گونه قرمزی، حساسیت و راش ناشناختهای روی بدن کودکتان، همیشه باید ابتدا با پزشک تماس بگیرید، چون کودک شما هرچه سریعتر درمان شود، زودتر هم بهبود مییابد و آسوده خواهد شد.
در بیشتر موارد گال در کودکان را میتوان تنها با معاینه دقیق پوست تایید کرد. پزشک همچنین ممکن است با استفاده از چاقوی جراحی و خراش دادن پوست نمونه کوچکی از پوست را بردارد. نمونه در زیر میکروسکوپ قرار گرفته و از نظر وجود کنه و تخم کنه بررسی میشود.
درمان بیماری گال در کودکان
این بیماری پوستی قابل درمان است، اما ممکن است کمی زمانبر باشد. درمان انواع خاصی از گال مانند نوع پوستهدار سختتر است. علاوه بر این، ممکن است به بیش از یک دوره درمان نیاز باشد تا مطمئن شوید که تمام کنهها از بین رفتهاند.
برای درمان بیماری، پزشک پماد حاوی پرمترین را تجویز میکند. این کرم روی نقطه به نقطه بدن از سر به پایین، از جمله دستها، کف دستها و کف پاها مالیده میشود. در صورت بروز بیماری پوستی گال در کودکان، ممکن است لازم باشد کرم روی پوست سر نیز استفاده شود که در این صورت باید کرم را در امتداد خط رویش مو و همچنین پیشانی، پوست سر و گیجگاههایش هم بمالید. قبل از استفاده از کرم مطمئن شوید که پوست تمیز، سرد و خشک است.
کرم پرمترین به مدت 8 تا 14 ساعت روی پوست باقی مانده و سپس شسته میشود. بنابراین از دستورالعمل دارو در مورد مدت زمان باقی گذاشتن کرم روی پوست پیروی کنید. این پماد اغلب شبها بر روی نواحی مختلف پوست مالیده شده و صبحها شسته میشود. اگر فرزند شما در طول خواب دستها یا انگشتانش را میمکد، شبها به دستهایش دستکش یا جوراب بپوشانید تا دارو را از دهان او دور نگه دارد. فراموش نکنید که بین انگشتان دست و پای کودکتان، زیر بغلش، داخل ناف و ناحیهٔ تناسلی او را هم کرم بزنید.
قرص ضد انگلی ایورمکتین گزینه دیگری برای درمان گال در کودکان است. این قرص در یک دز مصرف میشود و سپس دز بعدی یک تا دو هفته بعد استفاده میشود. اگر وزن فرزندتان کمتر از 15 کیلوگرم است، نباید این قرص را مصرف کند. بنابراین از مصرف خودسرانه هرگونه دارویی در کودکان بپرهیزید.
علاوه بر این، پزشک ممکن است برای تسکین خارش، آنتی هیستامینها را پیشنهاد کند که میتوانند به صورت خوراکی و به شکل کرم استفاده شوند. پزشک همچنین در صورت وجود عفونت، آن را درمان میکند.
آیا گال به طور خود به خودی از بین میرود؟
گال در کودکان به خودی خود از بین نمیرود. اگر آن را درمان نکنید، احتمالاً بیماری به سایر اعضای خانواده، همکلاسیهای کودک، دوستان و افراد دیگری که در تماس با کودک مبتلا بودهاند منتقل خواهد شد. علاوه بر این، حس خارش مداوم آن احتمالاً منجر به خاراندن زیاد میشود که باعث ایجاد نوعی عفونت باکتریایی پوستی خواهد شد.
با شروع درمان برطرف شدن راش میتواند دو تا شش هفته طول بکشد. اگر راش همچنان گسترش پیدا میکند یا لانههای جدیدی روی پوست کودک میبینید، به پزشک اطلاع دهید. او ممکن است توصیه کند که درمان را تکرار کنید. بعضی از پزشکان در هر صورت دز دومی از دارو را یک یا دو هفته بعد از اعمال دز اول هم توصیه میکنند.
پیشگیری از ابتلا به گال در کودکان
تنها راه جلوگیری از ابتلا به گال در کودکان، پرهیزاز تماس با هر شخصی است که ممکن است آلوده به این بیماری باشد و این کار ممکن است مشکل باشد، به خصوص اگر بچههای دیگری اطراف فرزند شما هستند و او مراقبان متعددی دارد. اگر کودک شما دچار گال شده است، میتوانید برای جلوگیری از ابتلای مجدد او مطمئن شوید که قبل از فرستادنش به مهدکودک یا مدرسه، او را به شکل کامل درمان کردهاید. همچنین یادتان باشد که یکی از مهمترین راههای پیشگیری از ابتلا یا ابتلای مجدد به این بیماری رعایت بهداشت است.
کودک شما میتواند پس از یک دوره درمان با کرم مخصوص این بیماری به مهدکودک یا مدرسه بازگردد. بعضی از پزشکان توصیه میکنند که تمام اعضای خانواده و مراقبان کودک هم تحت درمان قرار بگیرند، حتی اگر هیچ گونه علامتی از ابتلا به گال نشان ندهند تا یک فرد آلوده مجدداً دیگران را آلوده نکند اما برخی از پزشکان هم پیشنهاد میکنند که همه افراد خانواده مورد معاینه قرار بگیرند اما تنها افرادی که نشانههایی از ابتلا را دارند تحت درمان قرار بگیرند.
مراقبتهای خانگی در درمان گال در کودکان
برای پیشگیری از انتقال بیماری، علاوه بر شستن ملحفهها، حولهها و لباسها در آب داغ و خشک کردن آنها با ماشین لباسشویی، هرگونه وسایل بازی کودک مانند عروسک کرکی یا اسباببازیهایی را که نمیتوان شست برای یک هفته در یک کیسهٔ پلاستیکی بگذارید و در آن را مهر و موم کنید. کنهها بدون داشتن میزبان انسانی نمیتوانند مدت بیشتری زنده بمانند. شما همچنین میتوانید کف خانه خود را جاروبرقی بکشید و کیسهٔ یکبارمصرف جاروبرقی را در یک کیسه بگذارید و درش را گره بزنید، سپس آن را در سطل زباله بیندازید و آن را همان موقع از خانه بیرون ببرید. در صورت تشخیص گال در کودکان، قطعاً باید برای جارو کردن کف خانه و شستوشوی همه چیز نهایت دقت و تلاش خود را به کار ببندید و یک خانهتکانی اساسی بکنید.
تفاوت بین گال و اگزما چیست؟
گال و اگزما هر دو بیمارهای پوستی هستند که باعث ایجاد بثورات قرمز خارشدار میشوند. با این وجود، گال توسط یک انگل از نوع کنه که به بدن حمله میکند، ایجاد میشود. گاهی اوقات در محلی که کنهها به زیر پوست نقب زدهاند، طرحهایی شبیه خطوط دیده میشود.
اگزما نوعی بثورات پوستی با علت ناشناخته است که میتواند به صورت فصلی بیاید و برود. این مشکل پوستی میتواند به صورت لکههای قرمز یا تاولهای حاوی چرک ظاهر شود. اگزما برخلاف گال مسری نیست. همچنین، درمان این مشکل پوستی برای مدیریت علائم طراحی شدهاند اما درمان گال بدن را از شر کنهها خلاص میکند.
اگر فرزندتان حساسیت پوستی قرمز و خارشدار دارد، به پزشک مراجعه کنید. مهم است که هرچه زودتر گال در کودکان تشخیص داده شده تا بتوان آن را درمان کرد و از سرایت آن به دیگران پیشگیری کرد. اگر مشکل اگزما باشد، پزشک میتواند داروهایی را برای کاهش علائم تجویز کند.
چه زمانی برای گال باید مجدد به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت داشتن هر یک از علائم زیر باید کودک را برای معاینه مجدد نزد پزشک ببرید:
- کودک تحت درمان گال قرار گرفته اما پس از یک ماه هنوز علائم یا مشکلات پوستی دارد.
- کودک دچار علائم عفونت باکتریایی، مانند قرمزی یا زخمهای همراه با چرک شده است. این نوع عفونتها میتوانند منجر به مشکلات پزشکی شدیدتر شوند.
- داروهایی که به دلیل درمان گال در کودکان تجویز شده باعث عارضه جانبی شده که شما را نگران کرده است.
بنابر آنچه گفته شد اگر کودک بثورات پوستی دارد و آنقدر خارش دارد که نمیتواند بخوابد، حتماً با پزشک تماس بگیرید زیرا ممکن است گال داشته باشد که یک بیماری پوستی عفونی است. توجه داشته باشید که در صورت ابتلا گال در کودکان سایر اعضای خانواده، دوستان و نزدیکانتان که در تماس با فرزندتان بودهاند باید مورد آزمایش و درمان قرار بگیرید. گال، مانند بسیاری از انواع دیگر بثورات خارشدار قرمز پوست میتواند با موفقیت درمان شود.
سوالات متداول
کنۀ گال بسیار کوچک، به اندازه نوک سوزن، است و به سختی دیده میشود. این کنه به رنگ سفید تا کرم رنگ است، هشت پا و بدنی گرد دارد و در صورت داشتن ذرهبین میتوانید آن را ببینید.
کنههایی که گال را ایجاد میکنند پس از یک بار درمان از بین میروند. درمان هم نیازی به تکرار ندارد مگر اینکه عفونت از بین نرود یا عود کند.
با اینکه کنهها با درمان کشته شدهاند، اما ممکن است دو تا چهار هفته طول بکشد تا خارش برطرف شود.