اگزما در کودکان چیست و چطور درمان می‌شود؟

اگزما در کودکان یا اگزمای نوزادان یک بیماری پوستی شایع است که در کودکان شیرخوار ایجاد می‌شود. این نوع مشکل پوستی در کودکان باعث بروز برآمدگی‌ها، خشکی و خارش پوست کودک می‌شود. درمان‌هایی برای کاهش علائم و کمک به بهبود پوست کودک وجود دارد. اگزما یک بیماری مزمن است که می‌تواند در طول زندگی کودک بارها تکرار شود. در این مطلب با اگزما در کودکان، علائم و راه درمان آن آشنا می‌شوید.

اگزما در کودکان چیست؟

اگزمای نوزادان یکی از بیماری های پوستی شایع کودکان است که شیرخواران و کودکان خردسال را مبتلا می‌کند. اگزما باعث می‌شود ناحیه‌هایی از پوست کودک خشک و برآمده شده و دچار خارش شود. شایع‌ترین محل بروز اگزما در کودکان روی صورت است. اما ممکن است به بازوها، پاها، قفسهٔ‌سینه یا سایر قسمت‌های بدن نیز گسترش پیدا کند. پس از گذشت اولین سال زندگی کودک، احتمال بیشتری برای ظاهر شدن روی قسمت داخلی آرنج، پشت زانوها، مچ دست و مچ پا دارد، اما در سایر قسمت‌های بدن نیز می‌تواند ظاهر شود.

اگزمای کودکان چه تاثیری روی پوست کودک دارد؟

حدود ۲۰ درصد از کودکان و بچه‌ها مبتلا به اگزما هستند. این عارضه معمولاً در دوران نوزادی یا کودکی شروع می‌شود، بدین صورت که ۶۵ درصد از کودکان، علائم اگزما را در اولین سال زندگی و ۹۰ درصد از آنها علائم را قبل از پنج سالگی تجربه می‌کنند. اگزما در کودکان پوست را خشک، حساس و دچار خارش می‌کند. دلیل این مشکل این است که سد محافظ روی خارجی‌ترین لایه پوست کودک ضعیف است و آن‌طور که انتظار می‌رود عمل نمی‌کند. هر بار که علائم عود می‌کند، می‌تواند تا چند هفته نیز ادامه یابد.

اگزما در کودکان یک بیماری مزمن است که می‌تواند به طور غیر منتظره‌ای ظاهر شود و مجدداً از بین برود. برخی از کودکان وقتی به دوره بزرگسالی می‌رسند از آن رهایی می‌یابند اما همچنان علائم خشکی پوست را در طول زندگی خود خواهند داشت.

علائم اگزمای کودکان

علائم اگزما در کودکان معمولاً در شش ماه اول زندگی آنها شروع می‌شود و شامل موارد زیر است:

• پوست خشک
• خارش پوست
• بثورات پوستی برآمده
• تغییر رنگ پوست؛ به شکلی که قرمز یا تیره‌تر از رنگ طبیعی پوست باشد (هیپرپیگمانتاسیون)

اگزمای نوزادان می‌تواند در هر نقطه از پوست بدن کودک ظاهر شود، اما روی نواحی زیر شایع‌تر است:

• صورت
• پوست سر
• پا
• دست‌ها و ران‌ها

آیا اگزما در کودکان مسری است؟

اگزمای نوزادان و کودکان به طور معمول پس از مدتی از بین می‌رود. این عارضه مسری نیست، اما به دلیل اینکه با خارش شدیدی همراه است، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و خاراندن خود می‌تواند مشکل‌ساز شود. اگر درمانی صورت نگیرد و خاراندن ادامه یابد، راش اگزما می‌تواند ظاهر ناخوشایندی پیدا کند و در نتیجه ممکن است برای کودک یک مسئله و مورد مشکل‌ساز اجتماعی نیز به وجود بیاورد.

علت اگزمای کودکان چیست؟

هیچ‌کس به درستی نمی‌داند چه عاملی باعث بروز اگزما در کودکان می‌شود، اما استعداد ابتلا به آن اغلب به ارث برده می‌شود. بنابراین، اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان اگزما، آسم یا آلرژی داشته باشید فرزند شما احتمال بیشتری برای ابتلا دارد. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باعث ایجاد اگزما در کودکان می‌شود. این عوامل عبارت‌اند از:

• محرک‌ها و مواد آلرژی‌زای پوستی. مواد متعددی وجود دارد که می‌توانند پوست کودک را اذیت کنند. اگر فرزندتان آلرژی داشته باشد، علائم اگزما در کودکان می‌تواند شعله‌ور شود. محرک‌ها و آلرژن‌های محیطی رایج شامل پارچه‌ها، صابون‌ها و برخی غذاها هستند.
• واکنش سیستم ایمنی. سیستم ایمنی کودک از او در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها که می‌توانند باعث بیماری شوند، دفاع می‌کند. اگر کودک اگزما داشته باشد، سیستم ایمنی او می‌تواند واکنش بیش از حدی نشان دهد و به سلول‌های پوست حمله کرده که می‌تواند باعث علائم اگزما در نوزادان و کودکان شود.
• ژنتیک. در طول لقاح، سلول‌های تخمک و اسپرم به هم می‌رسند تا اجزا سازنده بدن کودک را که ژن‌های او هستند، در اختیارش قرار دهند. گاهی اوقات جهش ژنتیکی می‌تواند بر عملکرد و رشد کودک تاثیر بگذارد. داشتن اگزما می‌تواند باعث کمبود پروتئین‌هایی در بدن کودک شود که مسئول حفظ سد محافظ پوست او هستند. اگر سد محافظ پوست کودک آن‌طور که باید عمل نکند، ممکن است دچار علائم اگزما در کودک شود.

چه چیزی باعث شروع علائم اگزما کودکان می شود؟

پوست هر کودکی منحصر به فرد است و می‌تواند به محرک‌های مختلف محیطی واکنش نشان دهد و دچار علائم اگزما شود. برخی از رایج ترین محرک‌ها عبارت‌اند از:

• مواد به کار رفته در لباس یا پارچه‌ها
• دما، هوای خشک یا تعریق
• صابون‌ها یا مواد شوینده
• تماس با یک ماده آلرژی‌زا مانند موی حیوانات خانگی، گرد و غبار، برخی غذاها و گیاهان

آیا غذاها می توانند باعث بروز اگزما در کودکان شوند؟

اگزما در کودکان یک آلرژی خاص نیست، اما برخی غذاهای آلرژی‌زا موجب بروز یا تشدید آن در برخی کودکان می‌شود. اگر شما یا پزشک مشکوک هستید که غذاهای خاصی روی این مسئله تأثیر می‌گذارد، محتمل‌ترین مظنون‌ها در مرحلهٔ اول شیر گاو و تخم پرندگان هستند و به دنبال آنها سویا، گندم، بادام‌زمینی و ماهی است.

 شاید بخواهید این مواد را از رژیم غذایی فرزندتان و رژیم غذایی خودتان درصورتی‌که او را با شیر مادر تغذیه می‌کنید حذف کنید. غذاهای مشکوک به آلرژی‌زایی را از یکی‌یکی حذف کنید و بعد از حذف هر غذایی چند هفته صبر کنید، زیرا ممکن است پاک شدن تمام اثرات یک غذا از سیستم بدنی کودکتان همین قدر طول بکشد. به‌طورکلی، در نظر داشته باشید که مواد غذایی تنها در حدود ۱۰ درصد از موارد ابتلای کودک به اگزما را شامل می‌شود. در نتیجه شما هنوز باید در مورد مراقبت از پوست و دیگر عوامل، محتاط و مراقب باشید.

تشخیص اگزما کودکان

پزشک اگزما در کودکان را با معاینه بدنی و بررسی پوست کودک تشخیص می‌دهد. شکل ظاهری بثورات پوستی تشخیص دقیق اگزما را امکان‌پذیر می‌کند. پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری را برای یافتن علت علائم پوستی کودک تجویز کند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:

• تست آلرژی
• آزمایش خون
• نمونه‌برداری پوست

پزشک همچنین ممکن است برای تأیید تشخیص خود و درمان شما را به متخصص پوست ارجاع دهد.

اگزما در کودکان چگونه درمان می‌شود؟

درمان اگزما در کودکان بسته به عاملی که باعث تشدید علائم فرزندتان شده و شدت علائم متفاوت است. به طور کلی درمان  شامل موارد زیر است:

• حذف محرک‌ها یا اجتناب از آنها: از صابون‌ها، لوسیون‌ها یا مواد شوینده معطر اجتناب کنید. این موارد می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند. پزشک ممکن است پوست کودک را آزمایش کند تا ببیند که آیا به چیزهای خاصی که در محیط اطرافش مرتب با آنها در تماس است، حساسیت دارد یا خیر. اگر بتوانید علت اگزما در کودکان را شناسایی کنید، اجتناب از این عوامل به بهبود شرایط کمک کرده و از تشدید اگزما در آینده جلوگیری می‌کند.
• استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی: این پمادها را مانند لوسیون روی پوست کودک خود می‌مالید. کورتیکواستروئیدها به کاهش خارش و تورم کمک می‌کنند. برای اگزمای خفیف، پزشک معمولاً پماد موضعی هیدروکورتیزون 1% را دو بار در روز به مدت حداکثر دو هفته تجویز می‌کند. برای اگزمای متوسط تا شدید، پزشک ممکن است پمادهای استروئیدی قوی را توصیه کند. هیچ پماد استروئیدی نباید بیش از دو هفته استفاده شود زیرا ممکن است با نازک کردن پوست منجر به عوارض تغییر رنگ آن شود.
• مرطوب نگهداشتن پوست: مرطوب نگه داشتن پوست کودک می‌تواند علائم اگزما در نوزادان و کودکان را کمتر کند و پوست او را تسکین دهد. همچنین رطوبت کافی پوست از شعله‌ور شدن علائم پیشگیری کند. مرطوب‌کننده‌های مخصوص کودکان و محصولات فاقد رایحه را تهیه کنید. بهترین زمان برای استفاده از مرطوب‌کننده بعد از حمام و هر زمانی است که پوست کودک خشک به نظر می‌رسد.

آیا اگزما در کودکان خود به خود از بین می‌رود؟

اگزما در کودکان برای اینکه به طور کامل از بین برود، نیاز به درمان دارد. بهترین درمان استفاده از مرطوب‌کننده برای مرطوب نگه داشتن پوست کودک است. اغلب موارد اگزما در کودکان با شروع مدرسه، در حدود سن 4 یا 5 سالگی، برطرف می‌شود. گاهی اوقات اگزما می‌تواند با رسیدن به نوجوانی یا بزرگسالی از بین برود یا از شدت آن کاسته شود. فرزندتان ممکن است پوست حساس یا شعله‌ور شدن علائم اگزما را در تمام طول زندگی داشته باشد.

چگونه می‌ توان از اگزما کودکان پیشگیری کرد؟

از آنجایی که عوامل متعددی می‌توانند باعث ایجاد اگزما در کودکان شوند، هیچ راهی برای پیشگیری کامل از این بیماری وجود ندارد. با اقدامات زیر می‌توانید احتمال تشدید علائم را کاهش دهید:

• اجتناب از محرک‌ها و مواد آلرژی‌زا
• مصرف روزانه مرطوب‌کننده روی پوست کودک
• حمام دادن کودک با آب گرم و نه داغ برای 5 تا 10 دقیقه
• انتخاب مرطوب‌کننده‌ها یا پمادهای فاقد رایحه و مخصوص کودکان

جلوگیری از خارش اگزما در کودکان

اگزما در کودکان باعث خشکی و خارش پوست کودک می‌شود. او ممکن است برای تسکین این حس، پوستش را بخاراند. اگرچه جلوگیری از خاراندن پوست توسط کودک دشوار است، اما این کار می‌تواند کودکتان را بیشتر در معرض عفونت قرار دهد. عفونت زمانی رخ می‌دهد که باکتری یا ویروسی وارد بدن کودک شود. این اتفاق می‌تواند علائم کودک را بدتر کند. اگر علائم فرزندتان بدتر شد یا اگر عفونت داشت، به پزشک مراجعه کنید.

برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند عفونت، پوست فرزندتان را با کرم‌ها، پمادها یا لوسیون‌های مناسب پوست کودکان مرطوب نگه دارید. آبرسانی به پوست کودک می‌تواند علائم اگزما در کودکان را کاهش دهد و از خارش جلوگیری کند.

مراجعه به پزشک برای اگزمای کودکان

اگر پوست فرزندتان علائم عفونت را نشان می‌دهد، به پزشک مراجعه کنید. کودکان مبتلا به اگزما ریسک بالایی برای ابتلا به عفونت دارند زیرا سد محافظ پوست آنها آن‌طور که باید عمل نمی‌کند. خاراندن نیز می‌تواند شکاف‌هایی در پوست ایجاد کند و بدن کودک را در معرض باکتری‌ها یا ویروس‌هایی قرار دهد که می‌توانند از طریق آن شکاف‌ها وارد بدنش شوند. علائم عفونت عبارت‌اند از:

• تاول‌ها یا زخم‌های پر از مایع
• پوسته زرد رنگی که روی راش اگزمایی ایجاد می‌شود
• تورم بثورات و رنگ قرمز تیره تا بنفش آن
• درد یا حساسیت به لمس
• تب یا لرز

تفاوت بین اگزما در کودکان و آکنه

علائم اگزما در کودکان و آکنه شبیه هستند اما بین این دو مشکل تفاوت‌هایی وجود دارد. آکنه نوزادان باعث ایجاد جوش‌هایی روی پوست می‌شود.این جوش‌ها ناشی از غدد چربی موجود در فولیکول‌های مو هستند. اگزما در کودکان باعث ایجاد لکه‌های پوستی خشک و خارش‌دار می‌شود. اگزما همچنین می‌تواند موجب ایجاد برجستگی‌هایی در پوست کودک شود. این برجستگی‌ها حاوی مایع نیستند، ‌اما برخی از جوش‌های آکنه پر از مایع هستند. از طرفی آکنه نوزاد می‌تواند خود به خود برطرف شود.

بنابر آنچه گفته شد اگزما در کودکان معمولاً صورت را درگیر می‌کند. دیدن ناگهانی بثورات روی گونه‌های او می‌تواند برای شما نگران‌کننده باشد. اجتناب از محرک‌ها و مرطوب نگه داشتن پوست کودک به کوتاه شدن زمان بهبودی پوست و جلوگیری از شعله‌ور شدن علائم در آینده کمک می‌کند. اگرچه کودک نمی‌تواند بگوید خارش دارد، اما برای جلوگیری از خاراندن بثورات می‌توانید چند بار در طول روز به پوستش مرطوب‌کننده بزنید. همچنین می‌توانید به او دستکش بپوشانید تا نتواند پوستش را بخاراند زیرا این کار باعث بدتر شدن علائم می‌شود.

مقاله مرتبط

تجربهٔ‌ والدین دربارهٔ نکاتی برای تسکین اگزمای کودکان

• 1398/01/12

آلرژی به حیوانات خانگی در کودکان

• 1398/01/14

آبله‌‌مرغان در کودکان

• 1398/02/08