آبلهمرغان در کودکان
از آنجا که بیشتر نوزادان وقتی هنوز در رحم مادر هستند، پادتنهای این ویروس را از مادرشان میگیرند، غیرمعمول است که کودک در سال اول زندگیاش آبلهمرغان بگیرد. ولی اگر نوزاد یا شیرخوار زیر سن دو ماهگی به این بیماری مبتلا شود میتواند بسیار خطرناک باشد و باید سریع به پزشک مراجعه کرد. در این مطلب میتوانید با علائم و دلایل بروز این بیماری، پیشگیری و درمان آن در کودکان آشنا شوید.
علائم بیماری آبلهمرغان
آبلهمرغان که واریسلا نیز نامیده میشود، اغلب یک حساسیت پوستی ایجاد میکند که با دانههای پوستی قرمز شروع میشود. این جوشها به سرعت به تاولهای شفاف و پر از مایعی که یک پایۀ صورتی رنگ دارند تبدیل میشوند و در نهایت به شکل پوستههای خشک قهوهای درمیآیند. اغلب با پیشرفت بیماری، دورههای جدیدی از جوشها بروز میکنند.
جوشها اغلب ابتدا روی پوست سر، صورت یا تنه ظاهر میشوند اما میتوانند به تمام بدن گسترش پیدا کنند. کودکان معمولاً بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ تاول میزنند، اگرچه این احتمال هم هست که تاولها بسیار کم هم باشند.
کودک شما احتمالا خسته و تا حدی تبدار خواهد بود. اشتهای او ممکن است کمتر از معمول باشد و از یک یا دو روز قبل از ظاهر شدن دانههای پوستی، سرفهٔ خفیف یا آبریزش بینی نیز داشته باشد. همچنین آبلهمرغان معمولاً پنج تا ۱۰ روز طول میکشد تا خوب شود.
دلایل ابتلا به آبلهمرغان
آبلهمرغان معمولاً به وسیلۀ ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود که به راحتی از شخصی به شخص دیگر منتقل میشود. اگر کودکتان در معرض ویروس آبلهمرغان قرار گرفته است، معمولاً ۱۴ تا ۱۶ روز طول میکشد تا، جوشها ظاهر شوند گرچه میتوانند در هر زمانی در فاصلۀ ۱۰ تا ۲۱ روزگی هم ظاهر شوند.
کسانی که آبلهمرغان دارند میتوانند با لمس تاولها یا سرفه یا عطسه کردن در داخل دستشان و سپس لمس کردن یک نفر دیگر یا با رها کردن عطسه، سرفه و گاهی تنفسشان در هوا، این ویروس را منتقل کنند. ویروس همچنین میتواند از تماس مستقیم با مایع داخل تاولها و قبل از خشک شدن انتقال یابد.
خطرات و عوارض آبلهمرغان در کودک
برای کودکان سالم، آبلهمرغان معمولاً بیشتر یک مزاحمت است تا یک تهدید واقعی. گرچه در موارد نادر، کودکان سالم هم ممکن است به دلیل آبلهمرغان به عوارض جدی مثل عفونت باکتریایی پوست، ذاتالریه یا آنسفالیت که همان ورم مغز است مبتلا شوند. اگر کودکتان آبلهمرغان دارد و دچار هر کدام از موارد زیر نیز هست، لازم است با پزشکش تماس بگیرید:
- اگر بیمارتر و بدحالتر از حد معمول به نظر میرسد.
- اگر بعد از چند روز اول، دچار تب شود.
- اگر دانههای پوستی به چشمهایش رسیده است.
- اگر پوست دور تاولها ورم کرده است.
- اگر پوست دور تاول دردناک یا خیلی قرمز شده است.
اگر کودکتان به علت یک بیماری مزمن مثل سرطان خون یا مصرف دز بالایی از استروئیدهای خوراکی، برای مثال به دلیل بیماری آسم، سیستم ایمنی ضعیف شدهای دارد، عفونت میتواند عوارض ناگواری داشته باشد. برخی اقدامات احتیاطی ویژه، مثل تزریق واکسن آبلهمرغان یا ایمونوگلوبولین واریسلا زوستر، تنها میتواند تا مدت کوتاهی پس از قرارگیری در معرض ویروس مفید باشد. اگر سیستم ایمنی کودکتان ضعیف شده است، با مشاهدۀ اولین نشانۀ آبلهمرغان یا حتی اگر تنها درکنار فرد بیماری قرار گرفته است با پزشکش تماس بگیرید.
بزرگسالانی که آبلهمرغان میگیرند اغلب بسیار بدحال میشوند و در معرض خطر عوارضی مثل ذاتالریۀ باکتریایی هستند. اگر شما باردار هستید و هیچوقت آبلهمرغان نگرفتهاید، بهتر است مقالهٔ ما دربارۀ آبلهمرغان در دوران بارداری را بخوانید و از پزشکتان سؤال کنید چه اقدامات پیشگیرانهای را باید انجام دهید و در صورت قرار گرفتن در معرض این بیماری چه باید بکنید.
همچنین بد نیست بدانید همان ویروسی که باعث آبلهمرغان میشود میتواند مدتها و سالها بعد حساسیت پوستی دردناکی را ایجاد کند که زونا نامیده میشود. وقتی کودکی آبلهمرغان دارد، ویروس در بدن او باقی میماند و میتواند سالها بعد به شکل زونا دوباره ظاهر شود. این اتفاق میتواند در حدود یک نفر از هر ۱۰ بزرگسال که قبلاً آبلهمرغان گرفتهاند، رخ دهد.
درمان آبلهمرغان کودک
برایر جلوگیری از شیوع بیماری توسط کودکتان و برای داشتن فرصت کافی برای بهبود از بیماری، تا زمانی که همۀ تاولها خشک نشدهاند از فرستادن او به مهدکودک یا مدرسه خودداری کنید. متأسفانه، بچهها یک یا دو روز قبل از ظاهر شدن دانههای پوستی، یعنی قبل از اینکه والدین بدانند کودکشان بیمار است، بیشتر ناقل بیماری هستند.
در حینی که فرزندتان در حال بهبود است، بهترین کاری که میتوانید برای راحتی او انجام دهید، تسکین خارش است. هر روز ساعت یک بار او را با آب تا حدی سرد حمام دهید. بعد از حمام نیز روی جوشهای خارشدار، لوسیون کالامین بزنید.
شاید کار غیرممکنی به نظر برسد، اما سعی کنید مانع از کندن و خاراندن جوشها توسط کودکتان شوید، زیرا این کار میتواند فرایند بهبود را کندتر کند. جوشهایی که کنده یا خارانده میشوند و اجازۀ بهبود پیدا نمیکنند میتوانند لکههایی بر جای بگذارند یا به عفونتهای پوستی مثل زردزخم منجر شوند، پس کوتاه نگه داشتن ناخنهای کودک میتواند کمک کند.
با تأیید پزشک کودک میتوانید تب کودکتان را با دز مناسب از استامینوفن یا پروفن پایین بیاورید اما هرگز به کودکتان آسپیرین ندهید، زیرا میتواند به سندرم ری منجر شود که یک بیماری نادر اما بالقوه کشنده است. اگر کودکتان خیلی ناراحت به نظر میرسد، میتوانید از پزشک در مورد امکان دادن داروهای آنتیهیستامین اطفال نیز برای کاهش خارش سؤال کنید.
گاهی نیز ممکن است پزشکان یک داروی ضدویروس به نام آسیکلوویر را برای درمان آبلهمرغان تجویر میکنند، اما بهطورکلی این کار برای کودکانی که از جهات دیگر سالم هستند توصیه نمیشود اما برای کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باز هم با تأیید پزشکها، داروی آسیکلوویر میتواند حیاتی باشد.
پیشگیری از آبلهمرغان در کودک
یک واکسن آبلهمرغان از سال ۱۹۹۵ در دسترس بوده است و یک آکادمی طب اطفال معتبر در دنیا توصیه میکند که بیشتر کودکان بین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و برای بار دوم در چهار تا شش سالگی این واکسن را تزریق کنند که البته دو دز دارد. این واکسن عوارض جانبی اندکی را در کودکان سالم ایجاد میکند و بیشتر از ۹۵ درصد آنها را از ابتلا به یک مورد جدی از آبلهمرغان مصون نگه میدارد. اما اگر کودکتان به ژلاتین همان مادهای که در ژله وجود دارد یا آنتیبیوتیک نئومایسین واکنش آلرژیک شدید دارد و یا اگر به دز قبلی این واکسن آلرژی شدید نشان داده است، تزریق واکسن توصیه نمیشود.
اگر کودکتان سرطان یا هر نوع بیماری دیگری دارد که بر سیستم ایمنی او تاثیر میگذارد، اخیراً انتقال خون داشته است، یا اگر دز بالایی از استروئیدهای خوراکی مصرف میکند، پزشک به دقت بررسی خواهد کرد که آیا دریافت واکسن برای کودکتان مناسب است یا خیر.