بیماری گال
گال یک بیماری پوستی است که می‌تواند از راه تماس با پوست فرد مبتلا حین رابطهٔ جنسی نیز منتقل شود. بنابراین، گال در دستهٔ بیماری‌های آمیزشی نیز قرار می‌گیرد. در این مطلب در مورد گال، علائم گال و راه‌های انتقال، همچنین تشخیص و درمان گال آشنا شوید.
گال
گال (Scabies) که جرب یا گری نیز نامیده می‌شود، نوعی بثورات پوستی خارش‌دار است که توسط کنهٔ کوچکی به نام سارکوپتس اسکابی ایجاد می‌شود. در ناحیه‌ای که کنه در آن نقب می‌زند، خارش شدیدی ایجاد می‌شود. نیاز به خاراندن پوست ممکن است در شب شدیدتر باشد.
گال مسری است و می‌تواند به سرعت از طریق تماس نزدیک فرد با فرد در خانواده، گروه مراقبت از کودک، کلاس درس، خانهٔ سالمندان یا زندان گسترش یابد. از آنجا که گال به راحتی گسترش می‌یابد، پزشکان اغلب درمان تمام اعضای خانواده یا افراد دارای تماس نزدیک با شخص مبتلا را توصیه می‌کنند.
مشکل گال به راحتی درمان می‌شود. کرم‌ها یا قرص‌های دارویی، کنه‌های ایجادکنندهٔ گال و تخم‌های آنها را از بین می‌برند. اما خارش پوستی ممکن است تا چند هفته پس از درمان متوقف نشود.
مطلب گال در کودکان را ببینید.
علائم گال
علائم کلی گال شامل موارد زیر است ولی علائم گال در سن‌های مختلف در بخش زیرتر آمده است:
- خارش که اغلب شدید است و معمولاً در شب بدتر می‌شود.
- تونل‌های باریک و مواج تشکیل‌شده از تاول‌ها یا برآمدگی‌های ریز روی پوست
علائم گال در نوزادان و کودکان خردسال
در نوزادان و کودکان خردسال، محل‌های رایج بروز راش گال معمولاً شامل موارد زیر است:
- انگشت‌ها
- صورت، پوست سر و گردن
- کف دست
- کف پا
علائم گال در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان
گال اغلب در چین‌های پوستی دیده می‌شود اما می‌تواند در بسیاری از قسمت‌های بدن ظاهر شود. در بزرگسالان و کودکان بزرگ‌تر، گال بیشتر در نواحی زیر دیده می‌شود:
- بین انگشت‌های دست و پا
- در زیر بغل
- دور کمر
- در امتداد قسمت داخلی مچ دست
- در قسمت داخلی آرنج
- در کف پا
- روی سینه
- اطراف نوک سینه‌ها
- اطراف ناف
- اطراف اندام تناسلی
- در ناحیهٔ کشالهٔ ران
- روی باسن
اگر قبلاً گال داشته‌اید، علائم ممکن است در عرض چند روز پس از قرار گرفتن در معرض آن شروع شود. اگر هرگز گال نداشته‌اید، شروع علائم ممکن است تا شش هفته طول بکشد. حتی اگر هنوز هیچ علامتی نداشته باشید همچنان می‌توانید گال را منتقل کنید.
در صورت داشتن علائم گال حتماً با پزشک صحبت کنید. بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند درماتیت یا اگزما نیز می‌توانند باعث خارش و برجستگی‌های کوچک روی پوست شوند. پزشک شما می‌تواند علت دقیق علائم شما را پیدا کند تا درمان مناسب را دریافت کنید. آنتی‌هیستامین‌ها یا لوسیون‌های بدون نسخه ممکن است خارش را کاهش دهند. اما آنها کنه‌ها یا تخم‌های آنها را از بین نمی‌برند.
علل ایجاد گال
گال توسط یک کنهٔ کوچک هشت‌پا ایجاد می‌شود. کنۀ ماده به زیر پوست نفوذ و سپس تونلی در آنجا ایجاد می‌کند و در آن تخم‌گذاری می‌کند. لاروهای کنه‌ها از تخم بیرون می‌آیند و به سطح پوست می‌روند و در آنجا بالغ می‌شوند. این کنه‌ها سپس می‌توانند به نواحی دیگر پوست یا پوست افراد دیگر سرایت کنند. خارش نیز ناشی از واکنش آلرژیک بدن به کنه‌ها، تخم‌های آنها و مواد زائد تولیدشده توسط آنهاست.
تماس نزدیک پوست به پوست و در موارد نادرتر، استفاده از لباس یا رختخواب مشترک با فردی که گال دارد می‌تواند باعث سرایت کنه شود. گفتنی است که حیوانات خانگی گال را به انسان منتقل نمی‌کنند. کنه‌های گالی که حیوانات را مبتلا می‌کنند روی بدن انسان زنده نمی‌مانند یا تولیدمثل نمی‌کنند.
با این حال، تماس با حیوانی که گال دارد ممکن است در صورت نفوذ کنه به زیر پوست باعث خارش مختصر شود. اما در عرض چند روز، کنه می‌میرد؛ بنابراین در این شرایط نیازی به درمان نیست.
عوارض گال
خاراندن بیش از حد می‌تواند پوست را زخم کند و باعث عفونتی مانند زردزخم شود. زردزخم عفونتی در سطح پوست است که اغلب توسط باکتری استاف (استافیلوکوک) یا گاهی اوقات توسط باکتری استرپتوکوک (استرپتوکوک) ایجاد می‌شود. نوع شدیدتر گال، به نام گال پوسته‌دار، ممکن است افراد خاصی را تحت تأثیر قرار دهد، از جمله:
- کودکان خردسال
- افراد دارای ناتوانی‌های رشدی
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی یا سرطان لنفوم، یا افرادی که پیوند عضو داشته‌اند.
- افرادی که بسیار بیمار هستند، مانند افرادی که در بیمارستان‌ها یا مراکز مراقبت از سالمندان، بیمار هستند.
- افراد مسن در خانه‌های سالمندان
گال پوسته‌دار باعث می‌شود پوست شخص مبتلا فلس‌دار و پوسته‌پوسته شود و نواحی وسیعی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نوع گال بسیار مسری است و درمان آن نیز دشوار است. در این مورد، درمان که شامل مصرف یک قرص تجویزی و یک کرم پوست است باید سریعاً انجام شود.
به طور معمول، فردی که گال دارد حدود 10 تا 15 کنه دارد. اما فردی با گال پوسته‌دار ممکن است میلیون‌ها کنه روی بدن خود داشته باشد. با این حال ممکن است خارشی رخ ندهد یا خفیف باشد.
پیشگیری از ابتلا به گال
برای جلوگیری از عود گال و جلوگیری از سرایت کنه‌ها به افراد دیگر، این اقدامات را انجام دهید:
تمام لباس‌ها و ملافه‌ها را بشویید: گرما کنه‌ها و تخم‌های آنها را می‌کشد. از آب داغ و کف‌دار برای شستن تمام لباس‌ها، حوله‌ها و ملافه‌های استفاده‌شده در سه روز قبل از شروع درمان استفاده کنید. سپس آنها را با حرارت زیاد خشک کنید. چیزهایی را که نمی‌توانید در خانه بشویید، به خشک‌شویی بدهید.
کنه‌ها را گرسنه نگه دارید: وسایلی را که نمی‌توانید بشویید، در کیسه‌های پلاستیکی دربسته یا زیپ‌کیپ قرار دهید و به مدت یک هفته در مکانی دور از دسترس بگذارید. کنه‌ها پس از چند روز نداشتن غذا می‌میرند.
همه جا را تمیز کنید و جاروبرقی بکشید: برای جلوگیری از گسترش گال، بهتر است خانۀ خود را تمیز کنید. این امر به ویژه برای افرادی که گال پوسته‌دار دارند، صادق است. مبلمان، فرش‌ها و کف خانه را جاروبرقی بکشید تا پوسته‌ها و فلس‌ها که ممکن است کنه گال را داشته باشند، از بین ببرید.
تشخیص گال
برای تشخیص گال، پزشک به پوست شما برای علائم کنه نگاه می‌کند. او همچنین ممکن است نمونه‌ای از پوست شما را برای بررسی زیر میکروسکوپ بگیرد. این کار به پزشک اجازه می‌دهد تا ببیند که آیا کنه یا تخمی وجود دارد یا خیر.
درمان گال
درمان گال شامل کشتن کنه‌ها و تخم‌های آنها با کرم یا قرص دارویی است. هیچ درمان بدون نسخه‌ای برای گال در دسترس نیست اما چند کرم و لوسیون تجویزی وجود دارد.
پزشک احتمالاً از شما می‌خواهد که دارو را به تمام بدن خود، از گردن به پایین، بمالید. باید این دارو را حداقل ۸ تا 14 ساعت روی بدن باقی بگذارید. گاهی اوقات، ممکن است مجبور شوید لوسیون را دو بار استفاده کنید. در صورت بروز علائم جدید نیز ممکن است به درمان‌های بیشتری نیاز باشد. از آنجا که گال به راحتی گسترش می‌یابد، پزشک احتمالاً توصیه کند همهٔ اعضای خانواده و سایر افراد نزدیک نیز ، حتی اگر علائم گال را نداشته باشند درمان شوند. درمان گال اغلب شامل موارد زیر است:
کرم پرمترین
پرمترین یک کرم پوستی حاوی مواد شیمیایی است که کنه‌های ایجادکنندهٔ گال و تخم‌های آنها را از بین می‌برد. این کرم به طور کلی برای بزرگسالان، افرادی که باردار یا شیرده هستند و کودکان بالای دو ماه بی‌خطر تلقی می‌شود.
کرم گوگرد
کرم گوگرد نوعی درمان گال است که می‌توان در طول شب استفاده کرد، فردا شست و سپس به مدت پنج شب متوالی دوباره استفاده کرد. استفاده از کرم گوگرد در بارداری و کودکان زیر دو ماه بی‌خطر است.
ایورمکتین
زمانی که لوسیون‌های تجویزی در درمان گال کارایی ندارند، ایورمکتین (استرومکتول) را می‌توان به شکل قرص مصرف کرد. این دارو اغلب برای افراد مبتلا به گال پوسته‌دار یا سیستم ایمنی ضعیف تجویز می‌شود. ایورمکتین برای افرادی که باردار یا شیرده هستند، یا برای کودکانی که وزنی کمتر از 15 کیلوگرم دارند، توصیه نمی‌شود.
اگرچه این داروها به سرعت کنه‌ها را از بین می‌برند، اما خارش پوستی ممکن است تا هفته‌ها متوقف نشود. پزشک ممکن است سایر درمان‌های مراقبت پوستی را برای افرادی که با این داروها تسکین نمی‌یابند یا نمی‌توانند از آنها استفاده کنند، تجویز کنند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی برای گال
پوست شما ممکن است تا چند هفته پس از درمان گال همچنان خارش داشته باشد. مصرف قرص‌های خوراکی آلرژی یا استفاده از کرم‌های پوستی بدون نسخه، مانند لوسیون کالامین، ممکن است به کاهش خارش کمک کند.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
اگر شما یا فرزندتان علائم گال را دارید، از پزشک خود وقت بگیرید. قبل از ویزیت خود، داروهای خانگی و بدون نسخه را امتحان کنید تا به کاهش خارش کمک کنید. قرص‌های آلرژی و لوسیون کالامین ممکن است کمی خارش را تسکین دهند. از پزشک خود بپرسید که چه داروها و لوسیون‌های بدون نسخه‌ای برای کودک شما بی‌خطر هستند. اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند تا برای ویزیت خود آماده شوید در ادامه آمده است:
- علائمی را که شما یا فرزندتان داشته‌اید و مدت زمان آنها را بنویسید.
- هر گونه منبع احتمالی آلودگی، مثلاً سایر اعضای خانواده را که راش پوستی داشته‌اند، ذکر کنید.
- اطلاعات کلیدی پزشکی، از جمله سایر بیماری‌ها و نام داروهایی را که شما یا فرزندتان مصرف می‌کنید، یادداشت کنید.
- سؤالاتی را که می‌خواهید از پزشک خود بپرسید، بنویسید.
سؤالات شما از پزشک
در زیر چند سؤال اساسی وجود دارد که باید از پزشک خود در مورد گال بپرسید:
- محتمل‌ترین علت این علائم چیست؟
- چه درمانی را توصیه می‌کنید؟
- با انجام درمان چقدر طول می‌کشد تا علائم بهبود یابد؟
- چه زمانی دوباره من یا فرزندم را ویزیت خواهید کرد تا از مؤثر بودن درمان مطمئن شوید؟
- آیا داروهای خانگی یا روش‌های خودمراقبتی وجود دارد که بتوانم برای تسکین علائم استفاده کنم؟
- آیا من یا فرزندم مسری هستیم؟ برای چه مدت؟
- چگونه می‌توانم از انتقال گال به دیگران جلوگیری کنم؟
سؤالات پزشک از شما
پزشک احتمالاً سؤالات متعددی از شما می‌پرسد. آماده شدن برای این سؤالات از قبل ممکن است به شما کمک کند تا از وقت ویزیت خود بیشترین بهره را ببرید. پزشک ممکن است بپرسد:
- متوجه چه علائمی شده‌اید؟
- اولین بار چه زمانی متوجه این علائم شدید؟
- آیا این علائم به مرور زمان بدتر شده‌اند؟
- اگر شما یا فرزندتان بثورات پوستی دارید، در چه قسمت‌هایی از بدن است؟
- آیا در چند هفتهٔ گذشته در تماس مکرر و نزدیک با کسی بوده‌اید که راش، خارش یا هر دو را داشته باشد؟
- آیا باردارید یا در حال شیردهی هستید؟
- آیا شما یا فرزندتان برای مشکل پزشکی دیگری تحت درمان هستید یا آیا اخیراً به دلیل دیگری تحت درمان قرار گرفته‌اید؟
- شما یا فرزندتان چه داروهایی، از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه، و چه ویتامین‌ها و مکمل‌هایی مصرف می‌کنید؟
- آیا فرزند شما به مهدکودک می‌رود؟
