پروبیوتیک برای کودکان مفید است یا مضر؟
پروبیوتیکها چیستند؟ آیا کودکان به پروبیوتیک نیاز دارند؟ آیا پروبیوتیکها به درمان بیماریهای کودکان کمک می کنند؟ در این مطلب با همه چیز در مورد پروبیوتیک برای کودکان آشنا شوید.
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها میکروارگانیسمهای زندهای مانند باکتری یا مخمر هستند که اثرات مفیدی بر سلامت انسان دارند. آنها به شکل مکمل و در غذاهای خاصی مانند بعضی از انواع ماست در دسترس هستند.
دستگاه گوارش ما میزبان تریلیونها میکروارگانیسم است که بیشتر آنها باکتری هستند. برخی از آنها مضر و برخی نیز مفید تلقی میشوند و در حالت ایدهآل بین تعداد آنها تعادل وجود دارد. هنگامی که تعادل بین آنها مختل شود و باکتریهای بد بیش از حد زیاد باشند، ممکن است باعث بروز نفخ در کودکان، اسهال، گاز معده یا حتی عارضههای مزمنی مانند سندرم رودهٔ تحریکپذیر شود.
بیماریهای خاص یا مصرف آنتیبیوتیکها، که میتواند باکتریهای خوب و بد هر دو را از بین ببرد، میتوانند تعادل باکتریهای موجود در روده را مختل کنند. به مرور زمان، بدن معمولاً این تعادل را بدون کمک خارجی دوباره برقرار میکند. اما پژوهشها نشان میدهد که مصرف پروبیوتیک گاهی میتواند به این فرایند کمک کند و ممکن است از برخی علائم یا عارضهها جلوگیری کند یا آنها را تخفیف دهد.
پروبیوتیک و درمان یا پیشگیری از بیماریها
پروبیوتیکها در درمان یا پیشگیری از کدام بیماریها به کودکان کمک میکنند؟ تحقیقات در مورد مزایای پروبیوتیکها ادامه دارد. اما چیزهایی که تا اینجا دربارهٔ چگونگی کمک پروبیوتیکها به کودکان میدانیم به این قرار است:
- شواهد محکمی وجود دارد که نشان میدهد پروبیوتیکها میتوانند به پیشگیری و درمان اسهال ناشی از عفونت یا مصرف آنتیبیوتیک کمک کنند. یک پژوهش نشان داد که دادن برخی پروبیوتیکها به کودکان خردسال هنگامی که برای اولین بار دچار اسهال ناشی از ویروس معده شدند، دورهٔ بیماری را یک روز کوتاه کرد.
- برخی مطالعات نشان میدهند که پروبیوتیکها میتوانند در کاهش علائم سندرم رودهٔ تحریکپذیر مفید باشند.
- شواهدی وجود دارد که نشان میدهد پروبیوتیکها به درمان بیماری التهابی روده کمک میکنند.
- محققان شواهدی یافتهاند که نشان میدهد مصرف منظم پروبیوتیکها ممکن است به افزایش تحمل لاکتوز، یعنی قند موجود در شیر گاو، در کودکان کمک کند. همچنین، مصرف پروبیوتیکها همراه با لبنیات ممکن است به کودکی که دچار عدم تحمل لاکتوز است کمک کند این مادهٔ غذایی را هضم کند.
- چند پژوهش نشان دادهاند که مصرف پروبیوتیکهای خاصی ممکن است به جلوگیری از عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی، به ویژه در کودکانی که به مهدکودک میروند، کمک کند. با این حال نتایج تحقیقات در این مورد تاکنون متناقض بوده است.
- محققان همچنین در حال مطالعهٔ استفاده از پروبیوتیکها برای پیشگیری یا درمان اگزما، کاهش پوسیدگی دندان و جلوگیری از آلرژی در کودکان هستند.
انواع پروبیوتیک
چگونه میتوان فهمید که چه نوع پروبیوتیکی میتواند به فرزندتان کمک کند؟ مکملهای پروبیوتیک در اشکال مختلفی از جمله قرص جویدنی، پودر، قطره، قرص و کپسول وجود دارند. اما هیچ سازمان و مرکز معتبری روی استفاده از پروبیوتیکها در مکملها یا مواد غذایی نظارتی ندارد، بنابراین فهمیدن این موضوع که چه نوع پروبیوتیکی در این محصولات وجود دارد بسیار دشوار است.
اگر میخواهید استفاده از پروبیوتیکها را برای کمک به فرزندتان، مثلاً به این خاطر که او اسهال یا سندرم رودهٔ تحریکپذیر دارد امتحان کنید، در مورد آنها با پزشک فرزندتان صحبت کنید. پزشک باید کودک را ارزیابی کند تا مطمئن شود علائم او ناشی از بیماری جدیتری نیست و اطمینان حاصل کند که پروبیوتیکها برای او بیخطر هستند. مخصوصاً اگر سیستم ایمنی بدن کودکتان ضعیف شده است، اهمیت زیادی دارد که قبل از دادن پروبیوتیک به کودکتان با پزشکش مشورت کنید.
همچنین پزشک میتواند در تشخیص این نکته که کدام پروبیوتیک خاص میتواند مفید باشد، به شما کمک کند. به عنوان مثال، در کارآزمایی بالینی نشان داده شده است که لاکتوباسیلوس رامنوسوس و ساکارومیسس بولاردی که (سویهای از ساکارومایسس سرویزیه است، از اسهال عفونی جلوگیری میکنند. پزشک همچنین میتواند به شما بگوید چه دزهایی را امتحان کنید. وقتی صحبت از مصرف پروبیوتیکهاست، بیشتر الزاماً بهتر نیست.
بهطورکلی، بهتر است پروبیوتیک را روی معدهٔ پر به کودک خود بدهید. وقتی معده خالی است، اسیدهای معده میتواند این میکروارگانیسمها را بکشند. اگر کودکتان نمیتواند قرصها را ببلعد، مکملهای جویدنی را امتحان کنید یا از قطره یا پودر استفاده کنید و آنها را به یک غذا یا نوشیدنی معطر اضافه کنید تا طعم آن را بپوشاند. برای اطمینان از حداکثر تأثیرگذاری، پروبیوتیکها را طبق دستورات موجود در بروشور دارو نگهداری کنید. برخی از آنها به نگهداری در یخچال نیاز دارند.
منابع غذایی پروبیوتیکها
ماست، که به طور طبیعی حاوی باکتری لاکتوباسیلوس است، رایجترین منبع غذایی پروبیوتیکهاست. با این حال، در برخی از ماستها، باکتریهای زنده طی فرآوری کشته شدهاند. مطمئن شوید که ماستی با برچسب پروبیوتیک که حاوی کشتهای فعال زنده است یا چیزی شبیه آن را انتخاب میکنید. بسیاری از ماستهای معمولی، به ویژه محصولات مخصوص بچهها، حاوی کشت زنده نیستند.
سایر غذاهایی که به طور طبیعی دارای کشتهای باکتریایی فعال هستند شامل کفیر، پنیرهای تخمیری نرم، پنیر کاتیج پروبیوتیک، تمپه و برخی غذاهای دیگر است. با این حال، مطالعاتی برای تعیین فواید سلامت این مواد غذایی به عنوان پروبیوتیک انجام نشده است.
اما مصرف روزانهٔ ماست یا غذای دیگری که حاوی پروبیوتیک باشد ضرری نخواهد داشت و حتی ممکن است کمک کند، به خصوص اگر کودک عدم تحمل لاکتوز یا اسهال دارد یا مستعد مشکلات گوارشی است.
توجه داشته باشید از آنجا که محبوبیت پروبیوتیکها در حال افزایش است، تولیدکنندگان اکنون آنها را به غذاهایی مانند آبمیوه، غلات صبحانه و میانوعدهها اضافه میکنند و این ویژگی را روی برچسب محصول تبلیغ میکنند. برخی از این غذاها ممکن است حاوی کشتهای فعال باشند، اما هیچ راهی برای فهمیدن اینکه آیا اصلاً تأثیری دارند یا نه، وجود ندارد.
پریبیوتیکها و سینبیوتیکها
پریبیوتیکها ترکیباتی در مواد غذایی هستند که رشد باکتریهای خوب موجود در رودهٔ بزرگ را تحریک میکنند. پریبیوتیکها شامل فیبرهای غذایی و فروکتو الیگوساکاریدها هستند. فیبر غذایی در میوهها، سبزیجات و غلات کامل یافت میشود. فروکتو الیگوساکاریدها در غذاهایی مانند عسل، پیاز، مارچوبه، موز، چاودار، شربت افرا و جو دوسر وجود دارند.
سینبیوتیکها ترکیبی از پروبیوتیکها و پریبیوتیکها مانند لاکتوباسیلوس و الیگوساکاریدها هستند. آنها به شکل مکمل در دسترس هستند و هم اکنون به برخی شیرخشکها اضافه میشوند. مانند پروبیوتیکها و پربیوتیکها، متخصصان هنوز در حال بررسی چگونگی استفادهٔ بهتر از آنها برای مراقبتهای بهداشتی هستند.