چگونه در مورد رابطهٔ جنسی با کودک خردسال خود صحبت کنید
چگونه در مورد رابطهٔ جنسی با کودکتان صحبت کنید، در سن خردسالی انتظار شنیدن چه چیزهایی را از فرزندتان داشته باشید و چطور به سؤالات کودکان خردسال در مورد رابطهٔ جنسی پاسخ دهید؟ در این مطلب با این موضوع آشنا شوید.
درک کودکان از رابطهٔ جنسی چیست
کودکان تا سه یا چهار سالگی، کم‌کم درکی قوی از هویت جنسی خود پیدا می‌کنند. بدن آنها به کانونی طبیعی برای فهم رفتار و روابط اجتماعی مناسب تبدیل می‌شود. رفتار و روابط اجتماعی خود را بر اساس تصویری که از خود به عنوان زن یا مرد دارند، یعنی بر اساس نقش‌های جنسیتی مردانه یا زنانه، انتخاب می‌کنند. کودکان خردسال در این سن‌ها همچنین دربارهٔ این‌که از کجا آمده‌اند، شروع به کنجکاوی می‌کنند و بارداری و رشد و تولد نوزادان آنها را مجذوب می‌کند، مخصوصاً اگر خواهر یا برادری در راه داشته باشند.
بچه‌های پنج سالهٔ کودکستانی قویاً با بچه‌های هم‌جنس خود همذات‌پنداری می‌کنند. آنها اطلاعات اولیۀ مربوط به بدن خود و جنس مخالف را فهمیده‌اند، اما هنوز سؤالات زیادی دارند؛ از نحوۀ به دنیا آمدن نوزادان گرفته تا این‌که چرا مامان و بابا هر دویشان نوک سینه دارند!
از آنجا که کودکان پنج ساله اکنون به مدرسه می‌روند، در معرض نظرات، ایده‌ها و تصورات غلط زیادی هستند که از دیگر کودکان همسن و سال خودشان و بچه‌های بزرگ‌تر می‌شنوند. همسالان آنها در این سن برایشان اهمیت زیادی پیدا می‌کنند، بنابراین احتمالاً اعتقاد زیادی به چیزهایی دارند که از بچه‌های دیگر می‌شنوند، حالا مهم نیست چقدر وحشتناک و نامربوط یا غلط باشند.
برای بچه‌های کوچک‌تر طبیعی است که بخواهند دربارهٔ بدن خود و بدن شما چیزهای بیشتری بدانند و از سؤال کردن هم خجالت نمی‌کشند و کودکان پنج ساله هم الان آماده‌اند تا پاسخهای اندکی پیچیده‌تری به سؤالات خود دربارۀ جنسیت دریافت کنند و در این سن هنوز خیلی خجالت نمی‌کشند که بپرسند. والدین بسیار بیشتر احتمال دارد که سرخ شوند یا از صحبت در مورد آن فرار کنند.
در عین حال، کودکان قبل از سن پیش‌دبستانی نمی‌توانند و نیازی هم ندارند که روند رابطهٔ جنسی را بدانند، آنها احساسات لازمهٔ عشق بزرگسالان را درک نمی‌کنند و ممکن است از صحبت دربارهٔ چیزهایی مثل نعوظ، پریود، زایمان و دیگر وضعیت‌های طبیعی بدن که آنها هنوز نمی‌توانند درک کنند وحشت‌زده شوند.
اما سن دبستان زمان خوبی برای شروع آموزش بچه‌ها در مورد طیف وسیع‌تری از جنسیت مثل هم‌جنسگرا، دوجنسگرا و ترنس است.
چگونه در مورد رابطهٔ جنسی با بچه‌ها صحبت کنید
توصیه‌های زیر می‌تواند به شما در مورد جواب دادن به سؤالات کودکتان دربارهٔ رابطهٔ جنسی یا هر موضوع حساس دیگری کمک کند:
خونسرد و راحت باشید
بهتر است وقتی کودکتان در مورد سکس یا هر موضوع حساس دیگری سؤال می‌کند، برخوردی آسوده و دور از هیجان داشته باشید تا او این حس را پیدا نکند که صحبت کردن با شما در مورد برخی چیزها می‌تواند ممنوع یا خجالت‌آور باشد. البته، این را هم می‌دانیم که گفتنش ساده‌تر از انجام دادنش است، اما در هر حال باید برای این پرسش‌ها آماده باشید. بسیاری از بزرگسالان از صحبت در مورد رابطهٔ جنسی با یک کودک معذب می‌شوند، زیرا تمرین زیادی در انجام این کار ندارند و همچنین می‌ترسند وقتی گرم صحبت شدند بیش از آنچه لازم است بگویند و همین فکر برای بیشتر والدین نگران‌کننده است. بهترین راه‌حل این است که سعی کنید به سؤالات کودک، هر قدر هم که غیرمعمول یا عجیب به نظر برسند، با مهربانی و آرامش پاسخ دهید.
کمی تمرین کنید
اگر صحبت کردن در مورد رابطهٔ جنسی با فرزندتان برای شما دشوار است، سعی کنید جواب‌های خود را از قبل تمرین کنید، حالا یا با خودتان در سرتان یا خیلی بهتر با همسرتان آنها را مرور کنید. برای شروع تمرین از پاسخ دادن به سؤالاتی استفاده کنید که وقتی شما و فرزندتان هر دو احساس راحتی بیشتری می‌کنید. مثلاً، وقتی با هم یک پازل درست می‌کنید، زمان خوردن عصرانه یا در آن لحظات آرامی که او را به رختخواب می‌برید. ماشین نیز جای مناسبی برای صحبت در مورد موضوعات حساس است، زیرا از آنجا که مجبورید چشم خود را به جاده بدوزید، می‌توانید از تماس چشمی خودداری کنید و این ممکن است برای شروع به شما کمک کند کمی راحت‌تر باشید. نکتهٔ مهم این است که والدین موضوعات دشوار را بدون این‌که مضطرب به نظر برسند، توضیح دهند و در این موارد کودکتان لحن صحبت شما را ملاک نوع برخورد شما قرار می‌دهد، نه کلمات را.
به زبان ساده توضیح دهید
در سن زیر پنج سال بهترین پاسخ، پاسخهای کوتاه و بدون پیچیدگی است. به عنوان مثال بگویید: «تو می‌خوای بدونی از کجا اومدی؟ تو توی شکم مامان ساخته شدی و اونجا بود که رشد کردی تا وقتی که آماده‌ٔ به دنیا اومدن شدی.» اگرچه نمی‌خواهید شبیه یک پزشک به نظر برسید، اما از نام‌های صحیح برای اعضای بدن مثل «آلت» و «واژن» و نه «جی‌جی» و «گیگیلی» استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که این حس و برداشت که مباحث جنسی موضوعاتی ممنوعه و شرم‌آور هستند کاهش یابد. یک کودک سه ساله ممکن است از جوابی یک‌جمله‌ای به سؤال خود کاملاً راضی شود و یک کودک چهار ساله ممکن است بیشتر پیگیری کند و مثلاً بپرسد: «نی‌نی اونجا چزوری غذا می‌خوره؟» یا « کی میاد بیرون؟»، تا زمانی که علاقه نشان می‌دهد به سؤالاتش پاسخ دهید، اما اگر آنها را رها کند و به دنبال بازی برود، لازم نیست اطلاعات بیشتری به او بدهید.
اما اگر یک کودک پنج ساله و بزرگ‌تر پرسید: «بچه‌ها از کجا میان؟» می‌توانید بگویید: «خوب، این یه چیز فوق‌العاده است. یه دونه از پدر با یه تخم از مادر توی شکم مادر با هم ترکیب می‌شن. اونجاست که نوزاد رشد می‌کنه، تو یه کیسۀ مخصوص که اسمش رحمه». برخی از کودکستانی‌ها با این پاسخ راضی می‌شوند و برخی دیگر پیگیرتر هستند و شاید بپرسند: «یه تخم مثل تخم‌مرغ‌های توی یخچال؟»، یا «دونه‌های بابا کجاست؟» و «باید بهش آب بدی؟» همچنان تا زمانی که علاقه نشان می‌دهد به سؤالاتش پاسخ دهید، اما اگر آماده است آنها را رها کند و به دنبال عروکسش برود، اطلاعات بیشتری به او ندهید. برای پیدا کردن دیگر پاسخهای مناسب به این سؤال کودکان، مطلب نحوهٔ پاسخ به سؤالات کودک در مورد تولد نوزاد را ببینید.
کنجکاوی کودک را درک کنید
سؤال فرزندتان هر چیزی باشد، سعی کنید به او نپرید و تشر نزنید که: «این چه سؤالیه؟»، «این فکر از کجا به سرت زده؟» یا با گفتن «بعداً در موردش صحبت می‌کنیم، الان وقت ناهاره!» از گفت‌وگو طفره نروید. در هر دو حالت، کودک خردسال شما این پیام روشن را دریافت می‌کند که سؤالات طبیعی و معقول او ممنوعه است و او بچهٔ بدی است که حتی به آنها فکر کرده است. بنابراین، اگر شما هم می‌خواهید والدینی باشید که می‌توان از آنها سؤال پرسید، درعوض، با گفتن «این سؤال خوبیه!» از او تعریف کنید که چند لحظه هم برای شما وقت می‌خرد تا در مورد جوابتان فکر کنید. پس از این‌که با او صحبت کردید، با جمله‌هایی شبیه به این تشویقش کنید: «هر وقت خواستی باز هم از من سؤالات بیشتری بپرس.» فرزند شما باید بداند که شما عاشق این نوع گفت‌وگو هستید. او دائماً در ذهن خود تصاویری از این‌که واقعیت چیست ایجاد می‌کند و این تصاویر همیشه دقیق نیستند. شما باید آنجا باشید تا حقیقت را به او نشان دهید و هر گونه نگرانی را دور کنید. همچنین اگر جواب را نمی‌دانید، صادقانه به او بگویید: «مطمئن نیستم، اما بیا با هم بریم در موردش تحقیق کنیم».
البته، شما هرگز نمی‌دانید که سؤالات یک کودک خردسال کی و کجا مطرح می‌شود. پس اگر در صف صندوق یک فروشگاه بزرگ ناگهان با صدای بلند چیزی در مورد اندام تناسلی یا مواردی از این قبیل پرسید که همه برگشتند و به شما نگاه کردند، در این صورت شما می‌توانید آهسته به سؤال او پاسخ دهید و سپس توضیح دهید که بهتر است در مورد قسمت‌های خصوصی بدن به صورت خصوصی صحبت شود. سعی کنید از شرمنده شدن و خجالت کشیدن جلوی دیگران بعد از پرسش‌های کودکتان تا جای ممکن دور بمانید، چون این اصلاً شما نیستید که باید شرمگین شوید، جامعه باید سعی کند نسبت به نسل در حال رشد آگاه‌تر شود و در واقع، شاید درک نکردن ذهن یک کودک است که کمی عجیب خواهد بود. حتی اگر فرزندتان با پرسیدن سؤال در میان جمع شما را در وضع معذبی قرار داده است، سعی کنید از پاسخ به او طفره نروید.
همچنین خیلی بزرگسالانی که در آن اطراف هستند، قبلاً این سؤال را از بچه‌ها شنیده‌اند و اولویت شما به جای خجالت کشیدن باید این باشد که به فرزندتان این احساس را بدهید که می‌تواند دربارۀ هر چیزی با شما گفت‌وگو کند. فرزندتان نیاز دارد که بتواند در حینی که راهش را از سردرگمی‌های کودکی، نوجوانی و پس از آن باز می‌کند، روی تمایل شما برای گفت‌وگوی صادقانه با او اتکا و اعتماد کند. تمایل شما برای صحبت صادقانه با فرزندتان هدیه‌ای ادامه‌دار است که او به آن نیاز دارد.
از فرصت‌های روزمره استفاده کنید
اگر یک بار پیش آمد لازم نیست دوباره منتظر بمانید تا کودکتان خودش تمام سؤالات را بپرسد. وقتی این موضوعات به طور طبیعی مطرح می‌شود، از فرصت‌ها برای صحبت دربارهٔ موضوعات مرتبط با رابطهٔ جنسی استفاده کنید. برای مثال، وقتی کودک را حمام می‌دهید در مورد اعضای بدن صحبت کنید یا وقتی به او خبر می‌دهید که قرار است یک برادر داشته باشد، کم‌کم در مورد بارداری صحبت کنید. مطلب معرفی کودک اول با کودک دوم را ببینید. بسیاری از کتاب‌ها و فیلم‌های کودکان نیز فرصتی برای صحبت در مورد کودکان و چگونگی تولد آنها فراهم می‌کنند. بعضی از والدین از زمان داستان خواندن برای نگاه کردن به کتاب‌های مخصوص کودکان که به طور خاص در مورد تولیدمثل است، استفاده می‌کنند که می‌تواند کمک خوبی باشد.
همچنین در سن پنج سالگی یا بیشتر نیز کودکتان احتمالاً مقداری اطلاعات در مورد جنسیت و تولیدمثل پیدا کرده است. آن هم فقط با چیزهای ساده‌ای مثل توضیح شما در مورد این‌که گاو ماده به گوساله‌اش شیر می‌دهد یا با بررسی تخم شکستۀ پرنده‌ای که جایی دیده است.
مفهوم حریم خصوصی را به کودک آموزش دهید
کودک خردسال یا پیش‌دبستانی شما هم می‌تواند مفهوم «وقت خصوصی» را بفهمد و می‌تواند یاد بگیرد که وقتی در اتاقتان بسته است، قبل از ورود باید در بزند. مراقب باشید که هنگام بسته بودن در اتاق فرزندتان، حتماً خودتان نیز همان قاعده را رعایت کنید. او ممکن است در سن کم واقعاً تمایلی به داشتن حریم خصوصی نداشته باشد یا داشته باشد و در واقع، او ممکن است هنوز هم دلش بخواهد در دستشویی کنارش باشید و با شما مصاحبت داشته باشد، اما اگر شما نیز از آن پیروی کنید، این قانون خانواده را بهتر می‌فهمد. یک کودک خردسال همچنین می‌تواند بیاموزد که قسمت‌های خصوصی بدن او خصوصی است و هیچ‌کس نباید او را در آن قسمت‌ها لمس کند، بجز مامان، بابا، پزشک، پرستار یا هر شخصی که خود شما لزومش را تشخیص می‌دهید مثل مربی مهدکودک و آن هم فقط برای کمک پس از استفاده از توالت یا برای معاینهٔ پزشکی. به او بگویید که اگر هر کس دیگری سعی کرد قسمت‌های خصوصی بدنش را لمس کند، می‌تواند و باید «نه» بگوید و بعد باید به شما یا بزرگسال معتمد دیگری که در آن نزدیکی است بگوید. در مورد معرفی مفهوم غریبه و غریبه‌ها به کودکان بیشتر بدانید.
چطور به سؤالات کودک در مورد رابطهٔ جنسی جواب بدهید
کودک شما هم ممکن است در مورد رابطهٔ جنسی سؤال‌هایی کند. اما کودکان از چه سؤال می‌کنند و والدین چه پاسخ می‌دهند:
«من از کجا اومدم؟»
این سؤال بزرگ و در عین‌حال پیش‌پاافتاده معمولاً اولین سؤالی است که یک کودک در مورد واقعیت‌های زندگی می‌پرسد. یک پاسخ خوب و سرراست این است: «تو توی شکم مامان ساخته شدی و اونجا بود رشد کردی تا وقتی که آماده‌ٔ به دنیا اومدن شدی.» بعضی از بچه‌ها ممکن است جزئیات بیشتری بخواهند. با توجه به کنجکاوی و روند پرسیدن بیشتر و سن کودک می‌توانید این پاسخ‌ها را بدهید، اما اگر سؤال بیشتری نپرسید، لازم نیست جلوجلو به او جواب دهید: «یک اسپرم از بابا و یک تخمک از مامان با هم مخلوط شد و یک نوزاد تازه درست کرد، یعنی تو! بعد تو توی یک کیسهٔ مخصوص به اسم رحم که توی شکم مامان بود بزرگ شدی.»
سؤالات تکمیلی منطقی‌تر ممکن است شامل اینها باشد: «همهٔ نی‌نی‌ها این‌طوری ساخته می‌شن؟» که در پاسخ می‌توانید بگویید: «بله، همهٔ نی‌نی‌های انسان و حتی تعداد زیادی از بچه‌های حیوانات به همین روش ساخته می‌شن.»، یا «باباها هم می‌تونن نی‌نی به دنیا بیارن؟» که می‌توانید جواب بدهید: «نه، فقط بدن زن‌ها وقتی بزرگ می‌شن می‌تونن نی‌نی رو توی شکمشون بزرگ کنن.»
«سکس یعنی چی؟»
بیشتر کودکان خردسال این سؤال را نمی‌پرسند، مگر این‌که چیزی در مورد آن دیده یا شنیده باشند، معمولاً از یک بچهٔ بزرگ‌تر یا شاید توی یک فیلم یا از دهان یک بزرگسال. اما اگر او سؤال کرد، از زیر پاسخ دادن در نروید. به او بگویید: «سکس یه نوع بغل کردن مامان‌ها و باباهاست تا نشون بدن چقدر عاشق همدیگه هستن.» اگر فرزندتان جزئیات بیشتری می‌خواهد، می‌توانید بگویید: «سکس راهیه تا آدم بزرگ‌هایی که خیلی همدیگه رو دوست دارن، بتونن تا جای ممکن نزدیک هم باشن، تا به روش خاصی همدیگه رو بغل کنن و ببوسن.» و اگر خواست بیشتر بداند: «بعضی وقت‌ها یه زن و مرد می‌تونن وقتی رابطهٔ جنسی دارن شروع به درست کردن یه بچه کنن.» سؤالات مرتبطی که ممکن است در سن کم کودکتان بشنوید شامل اینهاست: «من می‌تونم سکس داشته باشم؟»، «شما چرا رابطهٔ جنسی دارید؟»، «عشق‌بازی چیه؟»، «رابطهٔ جنسی کاریه که شما تو رختخواب انجام می‌دید؟» که برای تمام اینها می‌توانید همان جواب‌های گفتهشده را با کمی تغییر بگویید، اما محتوای منتقل‌شده فعلاً در همین حد باشد کافی است.
«میشه ببینم چطور بچه درست میشه؟»
وقتی او در مورد آن «روش خاصی» که مادرها و پدرها همدیگر را نوازش می‌کنند و می‌بوسند و بچه درست می‌کنند، چیزهایی شنید طبیعی است که به عنوان یک کودک خردسال کنجکاو بخواهد نمایش آن را در زندگی واقعی ببیند. مهربان اما صریح باشید و بگویید: «نه. مامان‌ها و باباها فقط وقتی با هم زمان خصوصی دارن بچه درست می‌کنن.» یا در ادامه برای بچه‌های بزرگ‌تر: «توی این موقع‌ها اونها دوست دارن همدیگه رو بغل کنن تا نشون بدن که چقدر همدیگه رو دوست دارن. این‌طوری بود که تو رو درست کردیم، اما توی یه موقع خاص و تو تنهایی بود.»
«من می‌تونم کمک کنم الان یه بچه درست کنی؟»
در اینجا شما می‌توانید اطلاعاتی دربارهٔ توانایی‌های مختلف بدن بچه‌ها و بزرگسالان را به او بدهید. مثلاً بگویید: «نه، بچه درست کردن کاری است که فقط آدم‌بزرگ‌ها می‌تونن انجام بدن. بدن تو هنوز آماده نیست، اما وقتی بزرگ‌تر شدی آماده میشه.» سؤالات مشابه شامل اینهاست: «من می‌تونم بچه‌دار بشم؟»، «اگه یارین رو رو بغل کنم، بچه به دنیا میارم؟»، «باباها می‌تونن بچه بیارن؟»، «وقتی انقدر بزرگ بشم که گوش‌هام رو سوراخ کنم می‌تونم بچه بیارم؟»، «من دوستم رو بوس کردم، حالا نی‌نی درست میشه؟» در جواب این پرسش‌ها می‌توانید بگویید: «نه، اون شکلی که آدم‌بزرگ‌ها برای بچه‌دار شدن همدیگه رو بغل می‌کنن و می‌بوسن خیلی تفاوت داره با اون.» یا «فقط دو تا بدن آدم بزرگسال می‌تونن نی‌نی درست کنن.»
«نی‌نی چطوری می‌خواد از شکم مامان بیاد بیرون؟»
کودکان خردسال مجذوب بارداری و زایمان می‌شوند و هر چیزی را ممکن است تصور کنند. ساده‌ترین پاسخ این است: «بعد از یه مدت طولانی، نی‌نی برای شکم مامان خیلی بزرگ میشه، برای همین باید به دنیا بیاد.» بسیاری از کودکان آمادگی شنیدن این جملات را دارند: «نی‌نی وقتی به غذایی بیشتر از اونی که از شکم مامان می‌گیره احتیاج داشته باشه، آماده‌ٔ به دنیا اومدن میشه، و وقتی که خیلی بزرگ‌تر از اون باشه که دیگر داخل شکم مامان جا بشه، بابا، مامان رو به بیمارستان می‌بره، اونجا دکترها می‌تونن به تولد نی‌نی کمک کنن. مامان‌بزرگ هم برای دو روز (تعداد روزهایی که می‌خواهید) از تو مراقبت می‌کنه، بعدش مامان و نی‌نی جدید میان خونه و ما همه کنار هم هستیم.»
برخی از بچه‌های بزرگ‌تر که واقعاً می‌خواهند اطلاعات بیشتری بگیرند ممکن است سؤالات بیشتری بپرسند. سؤالات بچه‌ها در مورد بارداری و زایمان اینهاست: «بچه‌دار شدن درد داره؟ وقتی نوزاد توی شکم شماست چطور غذا می‌خوره؟ الان چه شکلیه؟ اونجا احساس تنهایی می‌کنه؟ الان گرسنه است؟ اونجا می‌خوابه؟ چرا وقتی جیش می‌کنی نمی‌افته بیرون؟ وقتی با شکمت حرف می‌زنم می‌تونه صدام رو بشنوه؟»
«تو و بابا دارید چی کار می‌کنید؟»
بسیاری از والدین واهمه دارند که فرزندشان ممکن است در طول رابطهٔ جنسی آنها را ببیند. این اتفاق متداول است. همچنین گرچه تقریباً غیرممکن است که دستپاچه نشوید، اما سعی‌تان را بکنید و حتماً هم در اتاق خوابتان را قفل کنید. اما اگر حین رابطهٔ جنسی کودکتان وارد شد، می‌توانید بگویید: «عزیزم، بابا و من الان به حریم شخصی نیاز داریم. اگه به اتاق خودت برگردی، من تا یک دقیقهٔ دیگه میام بهت کمک می‌کنم.» سپس لباس خود را بپوشید، چند نفس عمیق بکشید و بعد بروید با فرزند خود به شکل زیر صحبت کنید:
«مامان و بابا داشتن همدیگه رو بوس و بغل می‌کردن. ما داشتیم نشون می‌دادیم که چقدر عاشق همدیگه هستیم. ما معمولاً در اتاق رو قفل می‌کنیم، چون این یه موضوع خصوصیه، اما این دفعه فراموش کردیم.» با توجه به واکنش فرزندتان، می‌توانید بپرسید: «این مسئله تو رو ناراحت کرد؟ چیز دیگه‌ای هست که بخوای؟» اطمینان حاصل کنید که فرزندتان از آنچه که دیده ترسیده یا نگران نیست و حتماً تأکید کنید که او کار اشتباهی نکرده است. به او تشر نزنید و نگویید: «تو باید در می‌زدی!»
با توجه به آنچه دیده باشد، واکنش یک کودک خردسال به دیدن رابطهٔ جنسی شما ممکن است از ناراحتی با گفتن این جمله‌ها متغیر باشد: «شما داشتید کشتی می‌گرفتید؟» تا «بابا داشت مامان رو اذیت می‌کرد؟» یا کنجکاوی «چرا داشتید اون صدا رو درمی‌آورید؟» که باید همان جواب‌های گفتهشده را بدهید و از نترسیدن او مطمئن شوید.
اما اگر به نظر می‌رسد کودک بی‌خیال و بی‌تفاوت است، اشکالی ندارد که توضیحی در مورد آنچه اتفاق افتاده است ندهید، به خصوص برای یک کودک خردسال. اگر اتاق تاریک بود و پتو روی شما بود، شاید چیز زیادی ندیده باشد. کافی است فقط بگویید: «مامان و بابا وقت خاصی رو با هم می‌گذروندن.» یا «مامان و بابا فقط همدیگه رو بغل کرده بودن، چون ما همدیگه رو دوست داریم.»
