هویت جنسیتی کودکان: پسرها و دخترها
جنس و جنسیت یک چیز نیستند. در این مطلب با مفهوم هویت جنسیتی در کودکان و مواد بسیار مهم در رابطه با شناخت هویت جنسیتی کودک آشنا شوید.
جنس و جنسیت
شاید تعجب کنید اگر بفهمید که جنس و جنسیت یک معنا و مفهوم ندارند. جنس فرد از نظر زیستشناختی توسط کروموزومهای جنسی، هورمونها، اندامهای تولیدمثل داخلی و دستگاه تناسلی تعیین میشود. اما جنسیت به حس درونی فرد از اینکه او مرد است یا زن اشاره دارد. جنسیت نه تنها توسط بیولوژی، بلکه توسط عوامل مختلفی، شامل آنچه جامعه رفتارهای اصطلاحاً «زنانه» و «مردانه» تلقی میکند و چگونگی انعکاس ویژگیهای زن و مرد در رسانهها و فرهنگ تعیین میشود. خانوادهها، تربیت و حتی دین همه در آن نقش دارند. بیشتر اوقات، هویت جنسیتی، خواه خود را مرد ببینیم و خواه زن، با جنس ما مطابقت دارد. این شناخت حتی از همان سال اول زندگی شروع به شکلگیری میکند و بچهها معمولاً تا دو یا سه سالگی میتوانند خود را به عنوان پسر یا دختر شناسایی کنند.
الگوهای زن و مرد
بچهها به مردان و زنان زندگی خود بسیار توجه میکنند و انتظارات خود را بر اساس مشاهداتی که در سنین پایین دارند، شکل میدهند. با این حال، بچهها عادتهای بزرگسالان را به صورت تصادفی فرا میگیرند. به عنوان مثال، پسر کوچکی میبیند که مادرش همیشه قهوه و پدرش چای مینوشند. این پسر ممکن است با خود فکر کند که قانون را کشف کرده است تا اینکه، در کمال تعجبش، مردی را در حال خوردن یک فنجان قهوه میبیند. همینقدر ساده، اما چه نتیجهای میگیریم؟ به یاد داشته باشید که فرزند شما در حال یادداشتبرداری است، پس اگر میخواهید او بداند که مردان میتوانند آشپزی کنند یا زنان میتوانند چیزها را تعمیر کنند، این را عملاً به او نشان دهید.
همچنین میتوانید توضیح دهید که نگرشها چگونه تغییر میکند. به عنوان مثال، محبوبیت گوشواره برای مردان و خالکوبی برای زنان نشان میدهد که انتظارات اجتماعی در مورد جنسیت چگونه تغییر میکند. اگر شما و همسرتان در خانهٔ خود نقشهایی نسبتاً سنتی دارید و میخواهید کودک خود را به داشتن ذهنیت آزاد و بدون تعصب دربارهٔ نقشهای جنسیتی تشویق کنید، در مورد نشان دادن روشهای متفاوت انجام کارها به کودکتان خلاقیت به خرج دهید.
کتاب، سریالهای تلویزیونی و فیلمهایی با مردان و زنانی که نقشهای غیرسنتی دارند پیدا کنید. یا به یک پرستار مرد یا پلیس زن اشاره کنید و در مورد آن شخص به شکلی مثبت صحبت کنید. مثلاً بگویید: «این آقا احتمالاً تصمیم گرفته به دانشگاه پرستاری بره، چون دوست داره از مردم مراقبت کنه» یا «این خانم شهر ما رو از جرم و بیقانونی محافظت میکنه».
هویت جنسیتی: پسر یا دختر بودن
بچهها وقتی به سن سه و چهار سالگی میرسند، دیگر میدانند که لباسهایی وجود دارد که دخترانه است و لباسهایی که پسرانه است و آنها ممکن است تمایلی به عبور از خط قرمزها نداشته باشند. به عنوان مثال، دخترها از کودکی در مورد لباسهایی که میپوشند تعریفهایی میشنوند، بنابراین جای تعجب نیست که آنها ممکن است برای پیادهروی در طبیعت هم اصرار کنند که پیراهن تورتوریشان را بپوشند. آنها دخترانگی خود را با اشتیاق میپذیرند و همچنین سعی میکنند با تمام دیگر دختران اطرافشان همرنگ باشند.
در طول سالهای خردسالی، بچهها دیدگاههای خیلی سفت و سختی درمورد آنچه مناسب پسرها و آنچه مناسب دخترهاست، دارند. دلیلش این است که آنها خود را با یک جنسیت مشخص میشناسند و برایشان مهم است رفتاری داشته باشند که به نظرشان با گروه هماهنگ است. وقتی بچهها پنج یا شش ساله شوند، کمکم در مورد دیدگاههای کلیشهای خود آسانگیرتر میشوند و تشخیص میدهند که هر دو جنس میتوانند بیشتر کارها را انجام دهند.
ابراز احساسات: پسرها در مقابل دخترها
یک قانون نانوشته در مورد ورم و کبودی ناشی از زمین خوردنها وجود دارد، این که دخترها از دیگران همدردی و قوتقلب میگیرند و به پسرها گفته میشود که تحمل کنند و به روی خود نیاورند. امروزه بسیاری از والدین پسرها و دخترهای خود را به ابراز احساسات تشویق میكنند، اما اگر خودتان به شکل دیگری از رفتار و برخورد عادت دارید، تغییر طرز تفكرتان آسان نخواهد بود.
به علاوه، شما نمیتوانید آنچه را که فرزندتان در خارج از خانه میبیند کنترل کنید. به عنوان مثال، در یک زمین بازی یا در مدرسه ممکن است هنوز همان قوانین جسنیتی قدیمی اعمال شود. بازداشتن پسرها از ابراز احساسات، حتی اگر انتظاری ناهشیار و ناآگاهانه باشد، زیانی واقعی برای آنهاست. پسرهای تربیتشده با این رویکرد ممکن است از نظر احساسی سرکوب شوند و در بزرگسالی به همین شکل بمانند. پس اگر میخواهید پسرتان طوری بزرگ شود که با احساساتش راحت باشد، از خود بپرسید آیا به اشکهای او به همان شیوهای پاسخ میدهید که به اشکهای دخترتان؟
کلیشههای جنسیتی تلویزیون و رسانهها
بچههایی که در جستوجوی سرنخهایی دربارهٔ جنسیت هستند، فقط کافی است که به سریالها، فیلمها و پیامهای بازرگانی نگاه کنند. بعضی از شخصیتهای این برنامهها الگوهای مثبتی ارائه میدهند. اما به نظر میرسد که برنامههای دیگر همهٔ شوخیها و داستانها را بر اساس کلیشههای جنسیتی قدیمی بنا میکنند. مخصوصاً تبلیغات و پیامهای بازرگانی به تقویت کلیشهها تمایل دارند. تبلیغات مربوط به ورزش معمولاً مخاطبان مرد را هدف میگیرند، درحالیکه تبلیغات مربوط به محصولات شوینده و رژیمهای غذایی یا پختوپز اغلب بینندگان زن را هدف میگیرند. توجه کنید که در چه تعداد از تبلیغات، زنها زیبا یا شیک هستند.
والدین لزوماً مجبور نیستند تماشای تلویزیون و نمایشگرها را بهطوركلی ممنوع كنند، اما بهتر است که سریالها را قبل از تماشای بچهها بررسی کنید یا با بچههای خود به تماشای آنها بنشینید تا بتوانید برای مثال به این موضوع اشاره كنید که: «داوین جان، دقت کردی كه تو این سریال دخترها فقط دارن شوخی و مسخرهبازی میکنن و پسرها هستن که باید بفهمن چطور مشکل رو حل کنن؟ من فکر نمیکنم تو زندگی واقعی همیشه اینطوری باشه. تو چی فکر میکنی؟»
نقش شما به عنوان پدر و مادر
تغذیهٔ متعادل کودک، و ایمن و سالم نگه داشتن او به اندازهٔ کافی سخت است، بنابراین شاید تعجب کنید که چرا باید اینقدر به هویت جنسیتی توجه کنید. اما بدانید یا ندانید، افکار و رفتار شما تأثیر زیادی در دیدگاه فرزندتان در مورد جنسیت دارد.
داشتن معیارها و انتظارات یکسان برای دخترها و پسرها و محول کردن وظایف بدون در نظر گرفتن جنسیت آنها میتواند تأثیر مثبت بسیار زیادی داشته باشد. حتی میتوانید وظایف دخترها و پسرها در خانه را گهگاه با هم عوض کنید. از این گذشته، بیشتر والدین میخواهند فرزندانشان تمام پتانسیل و توانایی خود را تحقق بدهند و کمک به بچهها در درک این موضوع که هویت جنسیتیشان آنها را محدود نمیکند، به تحقق این هدف کمک میکند.
اما اگر نگرش فرزندتان دقیقاً با نگرش شما مطابقت ندارد تعجب نکنید، چون حتی اگر سخت تلاش کرده باشید که در خانهٔ خود فضایی خنثی از نظر جنسیتی ایجاد کنید، ممکن است بچهٔ شما تمایزی سفت و سخت بین شیوهای که قرار است پسرها و دخترها رفتار کنند ببیند.
نگران نباشید. این مرحلهای طبیعی از رشد است. بچهها نیازی عمیق به درک دنیای خود دارند و از نظر ذهنی آنقدر انعطافپذیر نیستند که بتوانند ذهن بازی داشته باشند و روشنفکر باشند. آنها هنوز هم همه چیز را سیاه و سفید میبینند.
پس اگر در اواسط زمستان دختر کوچک شما اصرار دارد که برای بازی در فضای باز پیراهن توری پفدار بپوشد، ممکن است نتوانید کاری جز پوشاندن جورابشلواری گرم در زیر پیراهنش انجام دهید و در عین حال، اگر پسرتان میخواهد با عروسکها بازی کند، نگران نباشید. تیمارگری و مراقبت از دیگران برای همه خوب است. او سرانجام از یکی از دوستانش میشنود که عروسکها «اسباببازیهای دخترانه» محسوب میشوند و سپس خودش میتواند تصمیم بگیرد که آیا میخواهد به بازی با عروسکها ادامه دهد یا نه.
با بزرگتر شدن کودک، همهٔ علایق او از جمله علایقی را که خارج از نقشهای جنسیتی سنتی هستند، تشویق کنید. چه دختری که میخواهد کشتی بگیرد یا پسری که میخواهد در کلاسهای رقص شرکت کند. به فرزند خود فرصت بدهید که چیزهایی را که به او احساس راحتی میدهد کشف کند.
کودکان تراجنسیتی یا Transgender: ناسازگاری با جنسیت متولدشده
تراجنسیتی یا به اختصار ترنس، به معنی ناسازگاری با جنسیتی است که فرد با آن متولد شده است. به عبارت دیگر، افرادی هستند که دارای هویت جنسیتی متفاوتی با جنسیتی هستند که هنگام تولد به آنها اطلاق شده است.
گاهی اوقات، والدین وقتی دخترشان ترجیح میدهد به جای بازی با عروسکها، یک توپ فوتبال را شوت کند یا وقتی پسرشان میخواهد لباسهای پر از زرقوبرق بپوشد و آرایش کند، نگران میشوند. برای بیشتر بچههای کوچک، این فقط یک بازی معمولی است و بیشتر بچهها خود را با همان جنسیتی که با آن به دنیا آمدهاند میشناسند. اما گاهی ممکن است کودک احساس کند که جنس بیولوژیکیاش با او سازگار نیست. ممکن است یک کودک از جنسیتی که با آن به دنیا آمده است شدیداً ناراضی باشد یا حتی اصرار کند که او واقعاً جنس مخالف را دارد. هنگامی که این اتفاق میافتد، او همچنین ممکن است با انزوای اجتماعی در میان همسنهای خود و فشار برای تطبیق و همرنگ شدن روبهرو شود.
با این که سردرگمی در هویت جنسیتی زیاد شایع نیست، اما اگر فرزند شما با این الگو مطابقت دارد، با پزشک خود تماس بگیرید یا با یک متخصص بهداشت روان مشورت کنید. مشاوره برای کمک به کودک و خانواده در درک این وضعیت مهم است.
