انواع صرع در کودکان: صرع چیست و چه علائمی دارد؟
صرع چیست و علائم صرع چیست؟ صرع چند نوع دارد؟ علل ایجاد صرع چیست و آیا صرع قابل درمان است؟ در این مطلب با پاسخ این پرسش‌ها و بسیاری نکات مهم دیگر در مورد صرع در کودکان آشنا شوید.
صرع چیست و چه علائمی دارد؟
در گذشته، صرع را به اشتباه با بیماری‌های روانی و ناتوانی ذهنی مرتبط می‌دانستند. اما هیچ ارتباطی بین صرع و بیماری‌های روحی روانی وجود ندارد. اگرچه برخی از اختلالات یادگیری می‌توانند علتی مشابه تشنج داشته باشند، اما در بیشتر موارد هیچ ارتباطی بین آنها وجود ندارد.
صرع نوعی اختلال مغزی است که فرد را مستعد ابتلا به تشنج می‌کند. سلول‌های عصبی مغز دائماً در حال ارسال سیگنال‌های الکتریکی به یکدیگر هستند. وقتی فرایند نرمال و طبیعی ارسال سیگنال قطع شود یا هنگامی که سیگنال‌ها به طور همزمان ارسال شوند، تشنج می‌تواند اتفاق بیفتد که منجر به تغییر ناگهانی در هوشیاری، حرکات یا حواس پنج‌گانه ایجاد شود.
اگر فرزندتان دچار تشنج شود، ممکن است گیج و سردرگم شود، با نگاهی خالی به یک نقطه خیره شود، حرکات تکانشی غیرقابل کنترل در دست و پا داشته باشد یا هوشیاری یا آگاهی خود را از دست بدهد. یک تشنج معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و دردی به همراه ندارد، اما می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد.
اگر فرزندتان یک بار تشنج کرده است، به معنای ابتلا به صرع نیست. اگر بیش از یک تشنج داشته و علت شناخته‌شده و حادی مانند هیپوگلیسمی، عدم تعادل الکترولیت، تب بالا یا مننژیت نداشته باشد، ممکن است مبتلا به صرع تشخیص داده شود. به عنوان مثال، دلایل غیرحاد ممکن است شامل آسیب‌دیدگی سر یا ناهنجاری ساختاری مغز باشد.
آیا صرع دائمی است؟
صرع اغلب در اوایل کودکی و در میان سالمندان تشخیص داده می‌شود. صرع در برخی افراد موقتی است. برخی وقتی بزرگ‌تر می‌شوند صرع را پشت سر می‌گذارند و در برخی افراد، تا پایان عمر باقی می‌ماند.
آیا صرع خطرناک است؟
در بیشتر موارد، خیر. اما اگر می‌دانید فرزندتان صرع دارد، باید او را درون آب استخر، دریا یا در نزدیکی محل تجمع آب‌های مختلف، جاهای مرتفع، ترافیک و سایر محیط‌هایی که در صورت بروز تشنج ممکن است صدمه ببیند، بادقت زیر نظر داشته باشید. در خانه، می‌توانید کف اتاق‌ها را با فرش پرزبلند، به علاوه فوم زیرفرشی پوشش دهید و روی گوشه‌های تیز مبلمان محافظ و ضربه‌گیر نصب کنید. مواردی هرچند بسیار نادر، از عارضه‌های ثانویه‌ٔ جدی ناشی از صرع به ترتیب زیر وجود دارد:
بحران صرعی یا صرع پایدار: یکی از آنها، به نام بحران صرعی یا صرع پایدار، هنگامی اتفاق می‌افتد که یک تشنج یا یک سری تشنج بدون وقفه بیش از پنج دقیقه طول بکشد. این وضعیت فرد را در معرض خطر آسیب مغزی و مرگ قرار می‌دهد.
مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع: عارضه‌ٔ ثانویه‌ٔ دیگر را مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع یا SUDEP می‌نامند. این اتفاق در افرادی رخ می‌دهد که تشنج آنها با درمان کنترل نشده است، به ویژه اگر آنها غالباً دچار تشنج‌هایی می‌شوند که با سفت شدن عضلات یا انقباضات عضلانی همراه با تکان ناگهانی شناخته می‌شوند.
چه چیزی باعث صرع می‌شود؟
عملکرد غیرطبیعی مغز باعث تشنج‌ها می‌شود، اما دلیل این اشکال در عملکرد معمولاً مشخص نیست. در حقیقت، در هفت مورد از هر ۱۰ مورد، علت صرع یک کودک ناشناخته است. اگر علت ناشناخته باشد، تشنج‌ها را تشنج کریپتوژنیک می‌نامند و هنگامی که تشنج ناشی از آسیب مغزی است، مثلاً نتیجه‌ٔ تصادف یا بیماری است، آن را تشنج سمپتوماتیک می‌نامند.
علل احتمالی در بچه‌ها شامل مننژیت و سایر عفونت‌های مغزی، تب، تومور مغزی، ناهنجاری مغز، مشکلات و اختلالات مادرزادی مانند سندرم داون و توبروز اسکلروزیس، ترومای سر، یعنی آسیب واردآمده به ناحیهٔ سر در اثر برخورد جسم خارجی، سکتهٔ مغزی، مسمومیت مثلاً مسمومیت با سرب یا منوکسید کربن و به‌ندرت تومور مغزی است.
در نوزادان، کمبود اکسیژن هنگام وضع حمل و زایمان، پایین بودن سطح قند خون یا سطح کلسیم خون یا منیزیم خون، خونریزی در مغز و استفادهٔ مادر از مواد مخدر از دلایل بالقوهٔ صرع هستند.
محققان در حال یافتن شواهدی مبنی بر وجود یک مؤلفهٔ ژنتیکی در برخی از انواع تشنج‌های صرعی هستند. این موارد تشنج ایدیوپاتیک، یعنی با علت ناشناخته یا تشنج اولیه نامیده می‌شود.
صرع چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک تشخیص خود را با شنیدن توصیفات شما از تشنج‌های کودک و انجام معاینهٔ فیزیکی شروع می‌کند تا بفهمد چه عاملی ممکن است علت تشنج باشد.
ممکن است آزمایش خون، کت‌اسکن، ام‌آرآی یا نوار مغزی که فعالیت الکتریکی در مغز را از طریق الکترودهای قرار داده‌شده روی پوست سر ثبت می‌کند نیز انجام شود. گاهی اوقات از پِت‌اسکن برای یافتن نواحی مغزی ایجادکننده‌ٔ تشنج استفاده می‌شود.
آیا صرع قابل درمان است؟
درمان‌هایی وجود دارد که ممکن است به کاهش احتمال بروز تشنج در کودک مبتلا به صرع کمک کند. داروهای ضدصرع یا ضدتشنج اغلب مفید هستند. با این حال، این داروها عوارض جانبی دارند و ممکن است یافتن دارو یا ترکیب دارویی مناسب برای فرزند شما مدتی زمان ببرد.
برای برخی از بچه‌ها، ظاهراً یک رژیم غذایی کم‌کربوهیدرات، کم‌پروتئین و پرچرب که رژیم کتوژنیک نامیده می‌شود و معمولاً همراه با مصرف داروست کمک می‌کند. این رژیم غذایی با پرهیز و اغلب در بیمارستان شروع می‌شود. برای دنبال کردن رژیم داشتن نظارت پزشکی مهم است.
برای بزرگسالان و کودکان ۱۲ ساله و بالاتر، یک روش درمانی الکتریکی به نام تحریک عصب واگ (VNS) گاهی اوقات در جلوگیری از تشنج موفق است. برای معدود بچه‌هایی که به دارو یا رژیم غذایی پاسخ نمی‌دهند، گاهی جراحی انجام می‌شود.
آیا راهی برای جلوگیری از صرع یا تشنج وجود دارد؟
برخی از کودکان وقتی بزرگ‌تر می‌شوند از تشنج رهایی می‌یابند. اما چند راهکار پیشگیرانه وجود دارد که می‌توانید انجام دهید:
واکسیناسیون کودک خود را به موقع انجام دهید تا به محافظت از او در مقابل برخی بیماری‌هایی که ممکن است منجر به صرع شوند کمک کند. اقدامات احتیاطی لازم برای جلوگیری از ضربه مغزی در تصادفات اتومبیل یا سقوط از ارتفاع و صدمات ورزشی را انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که کودک شما هر جا مناسب است هنگام ورزش کلاه ایمنی می‌پوشد و در دوران بارداری مراقبت و نظارت پزشکی خوبی داشته باشید.
اگر فرزند شما مبتلا به صرع است، باید مطمئن شوید که داروهای خود را طبق تجویز مصرف می‌کند و طبق برنامه به ویزیت‌های بعدی پزشک برده می‌شود. شما می‌توانید سعی کنید زمان و شرایط بروز تشنج را ثبت کنید. به عنوان مثال، این که وقتی خسته یا بیش از حد هیجان‌زده است تشنج می‌کند یا هر چیز دیگری، تا بتوانید این شرایط را برای او به حداقل برسانید.
