حس فردیت و استقلال کودک در دو سالگی
اضطراب جدایی یک مرحلهٔ کاملاً طبیعی و نرمال از رشد است و همهٔ بچهها آن را از سر میگذرانند، فقط در بعضی از بچهها آشکارتر از دیگران است. در این مطلب با حس جدایی، استقلال و فردیت در کودکان دو ساله آشنا شوید.
حس فردیت و استقلال کودک دو ساله
وقتی فرزندتان یک کودک شیرخوار بود، مطلقاً نمیدانست که شما و او دو موجود جدا از هم هستید اما با گذشت زمان، او مهارتهای فیزیکی، ذهنی و عاطفی مختلفی را کسب میکند و وقتی اعتماد به نفس بیشتری به دست میآورد، شروع به درک این موضوع میکند که او فردی جدا با بدنی مجزا، افکار و احساسات مختص خودش است.
البته به عنوان والد یک کودک دو ساله، شما از این حقیقت آگاه هستید و این شاید حقیقتی همزمان تلخ و شیرین است که کودکتان دارد بزرگ میشود، غمانگیز است اما دلیلی برای جشن و شادی نیز هست. اما آنچه در رابطه با استقلال کودکان دو ساله خواهید دید چیست و باید انتظار چه چیزی را داشته باشید؟
وقتی فرزندتان دو ساله میشود، ماجراجوییهای کشف کردن خود به طور واقعی آغاز میشود. دورهای از تحولات حیرتانگیز در پیش است که او را از کودکی خیلی وابسته به کودکی مستقلتر میرساند. در نتیجه، این دوره شامل رفتارهای چالشبرانگیزی نیز هست. اما فهمیدن دلایل پشت اعمال فرزندتان میتواند به شما در عبور از این دورهٔ متلاطم کمک کند.
فرزندتان که زمانی کاملاً وابسته به شما بود، اکنون ظرفیت فیزیکی و ذهنی لازم برای پرسه زدن در جهان اطرافش به طور مستقل را دارد. او با این اعتقاد که بر دنیای خود حکومت میکند، سفر پرشتابش را آغاز میکند.
با این وجود، خیلی زود و در حین امتحان کردن تجربیات جدید، مثلاً وقتی از مبل بالا میرود و بعد نمیداند چگونه پایین بیاید یا تلاش برای پوشیدن کتش و گیر افتادن در آن، محدودیت تواناییهایش را میفهمد. وقتی فهمید که هنوز همه چیز را نمیداند، کلافه میشود و میترسد و وقتی با زحمت و دردسر در حال ایجاد هویت خود است، سر و کلهٔ اضطراب جدایی پیدا میشود تا او را به سمت مخالف بکشد و چسبنده و ترسویش کند.
این ترس مشترک از رها شدن، که معمولاً بین ۱۰ و ۱۸ ماهگی به اوج خود میرسد، احتمالاً در این سن رو به ناپدید شدن میرود اما هنوز میتواند گهگاهی ظاهر شود. اضطراب جدایی بیشتر در کودکان پیشدبستانی، وقتی برنامهٔ روتینشان بر هم خورده است، در یک محیط جدید هستند، یا وقتی در مود جدا بودن از مادر یا پدر نیستند، مثلاً چون بیمار هستند، شایعتر از همیشه است.
کودک شما ممکن است وقتی او را در مهدکودک یا نزد پرستار میگذارید ناراحت شود اما اکنون زودتر آرام میگیرد، چون احساس امنیت بیشتری دارد و تجربه به او آموخته است که شما همیشه برمیگردید. مطمئناً، دانستن اینکه دوباره برمیگردید و پذیرش رفتن شما، دو مسئلهٔ متفاوت هستند. بنابراین اگرچه او به خوبی میداند که شما برمیگردید، اما ممکن است هنگام رفتن شما سروصدای بیشتری به پا کند. همیشه مطمئن شوید که توجه و قوت قلبی را که فرزندتان نیاز دارد به همراه یک بوسه و قول برگشتن به او میدهید.
بین سن دو تا سه سالگی، فرزندتان به تقلا و کشمکش برای کسب استقلال ادامه خواهد داد. او در هر فرصتی که داشته باشد محدودیتهایی را که برایش تعیین کردهاید تست میکند. برای مثال، با نقاشی کردن روی دیوارها حتی اگر به او بگویید این کار را نکند. همچنین «خودم میتونم!» احتمالاً یکی از تکراریترین جملههای این روزهای او خواهد بود.
استقلال تازهاش با حس فردیت او ارتباط دارد و آن را به اشکال مختلف به رخ میکشد. ممکن است به پوشیدن آن پیژامهٔ بنفش برای پنجمین شب پیاپی، خوردن تنها برخی غذاها و نشستن در صندلی ایمنی بدون کمک شما اصرار کند. این رفتاری نرمال است و امکان دارد هنگامی که به توجه شما نیاز دارد تشدید هم بشود.
کمک به رشد حس فردیت و استقلال کودک دو ساله
علیرغم وسوسهٔ مداخله برای نجات کودکتان وقتی در مخمصهای گرفتار شده است، سعی کنید استقلال رو به رشد او را تشویق کنید. بگذارید کمی تقلا کند و خودش به تنهایی با چیزها ور برود. اگر در انجام کاری مشکل دارد، برای کمک شیرجه نزنید. به جای این، اطمینان خاطر و قوت قلبی را که برای تلاش دوباره نیاز دارد، به او بدهید.
قبل از اینکه به او کمک کنید، اجازه دهید اول خودش درخواست کمک کند. و وقتی درخواست کرد، بدون اینکه مسئولیت را به عهده بگیرید و کار را به جایش انجام دهید، به او کمک کنید آن را انجام دهد. در عین حال، مطمئن شوید که او میداند وقتی به شما نیاز دارد کنار او خواهید بود. اعتماد کودک دو سالهتان به شما اکنون در حال افزایش است و این اطمینان به او اعتماد به نفس میدهد تا خطر کند و به آب بزند.
در تعیین محدودیتهای معقولانه که به او اجازه میدهد با خیال راحت و به شکل ایمن به کندوکاو دنیا و اشیا بپردازد، ثابتقدم باشید، اما رفتار پرخاشگرانه یا خطرناک را منع کنید. به او بگویید بالا رفتن از میلههای سازههای بازی پارک ایرادی ندارد، اما هل دادن دیگران اشکال دارد. او به زودی یاد میگیرد که چه چیزهایی قابل قبول است و چه چیزهایی نیست.
نکات مهم در مورد برخورد با حس فردیت کودک دو ساله
در این سن مراقب چه چیزهایی باشید؟ اگر فرزندتان مثل بیشتر بچهها باشد مدتها قبل از سومین سالگرد تولدش بر اضطراب جدایی غلبه میکند. اگر اینطور نشد و اضطراب و تشویش او هنگام دوری از شما باعث پریشانی شدیدش میشود، موضوع را با پزشکش مطرح کنید.
اما تعجب نکنید اگر پس از کنار زدن این مانع، هرازگاهی اپیزودهای موقتی از چسبندگی ناشی از اضطراب جدایی عود کند. راه رسیدن به بلوغ با جداییهای زیاد همراه است، مثل روز اول پیشدبستانی، اولین اردوی دور از خانه و حتی سال اول دانشگاه. کمک کردن به فرزندتان در کنار آمدن با جدایی در این سن، جداییهایی آینده را برایش آسانتر میکند. اما چه چیزی در پیش دارید؟
با بالا رفتن سن، استقلال و خودآگاهی بیشتر میشود. هر سال جدیدی که میآید شامل کارهای بیشتری خواهد بود که فرزندتان میخواهد خودش به تنهایی انجام دهد. او هرچه بزرگتر میشود، در مورد خود و دامنهٔ تواناییهایش آگاهی بیشتری پیدا میکند.
تحولات آینده شامل توانایی آماده کردن غذا و میانوعدههای ساده، دوست پیدا کردن و رفتن به مدرسه است. تا چشم به هم بگذارید کودک دو سالهٔ چسبندهٔ شما به یک بچهٔ پیشدبستانی نترس و بیپروا تبدیل خواهد شد.
