کلامیدیا
افرادی که از نظر جنسی فعال هستند ممکن است به کلامیدیا که یک بیماری آمیزشی شایع و قابل درمان است، مبتلا شوند. اما کلامیدیا چیست و چه خطرهایی دارد؟ در این مطلب با اطلاعات کامل و پاسخ به سؤالاتی که در مورد علائم کلامیدیا و تشخیص و درمان آن دارید، آشنا شوید.
کلامیدیا چیست؟
کلامیدیا یا کلامیدیا تراکوماتیس (Chlamydia trachomatis) یک بیماری آمیزشی شایع است که میتواند در تمام مردان و زنان و در تمام گروههای سنی رخ دهد، اما در نوجوانان فعال از نظر جنسی و بزرگسالان جوان شایعتر است. این بیماری از طریق رابطهٔ جنسی محافظتنشده، یعنی بدون کاندوم منتقل میشود.
کلامیدیا در زنان میتواند باعث آسیب دائمی به دستگاه تولیدمثلی آنها شود و در نتیجه باردار شدن را دشوار یا غیرممکن کند. کلامیدیا همچنین میتواند باعث بارداری خارج رحمی شود که یک وضعیت بالقوه کشنده است.
کلامیدیا چگونه منتقل میشود؟
باکتری کلامیدیا تراکوماتیس بیشتر از طریق رابطهٔ جنسی واژینال، دهانی و مقعدی با فردی که کلامیدیا دارد منتقل میشود. حتی اگر شریک جنسی شما انزال نداشته باشد، همچنان میتوانید به کلامیدیا مبتلا شوید. یک فرد باردار مبتلا به کلامیدیا میتواند هنگام زایمان این عفونت را به نوزاد خود منتقل کند.
چطور بفهمید کلامیدیا دارید؟
کلامیدیا اغلب هیچ علامتی ندارد و بیشتر افراد مبتلا نمیدانند که آن را دارند، اما کلامیدیا حتی بدون علامت نیز میتواند باعث مشکلات جدی در سلامت افراد شود. اگر علائم وجود داشته باشد، ممکن است تا چند هفته پس از رابطهٔ جنسی با شریک مبتلا به کلامیدیا ظاهر نشوند. حتی زمانی که کلامیدیا علائمی نداشته باشد، باز هم میتواند به سیستم تولیدمثل زنان آسیب برساند. علائم کلامیدیا در زنان و مردان به طور جداگانه میتواند شامل اینها باشد:
علائم کلامیدیا در زنان
زنان دارای علائم ممکن است متوجه موارد زیر شوند:
- ترشح غیرطبیعی از واژن
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- درد حین آمیزش
- درد در شکم، خونریزی پس از رابطهٔ جنسی و خونریزی بین پریودها
علائم کلامیدیا در مردان
علائم در مردان میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ترشح از آلت تناسلی
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- درد و تورم در یک یا هر دو بیضه؛ اگرچه کمتر رایج است.
علائم کلامیدیا مقعد
همچنین، مردان و زنان ممکن است در مقعد دچار کلامیدیا شوند. این حالت یا با رابطهٔ جنسی مقعدی پذیرا اتفاق میافتد یا با انتشار بیماری از یک محل آلوده، مانند واژن به مقعد. در حالی که این عفونتها اغلب هیچ علامتی ایجاد نمیکنند، علائمی که ایجاد میشود شامل موارد زیر است:
- درد مقعد
- ترشح از مقعد
- خونریزی مقعد
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا به یک پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که شریک جنسی شما مبتلا به یک بیماری آمیزشی یا علائم یکی بیماری آمیزشی باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- یک زخم غیرمعمول
- ترشحات بدبو
- سوزش هنگام ادرار کردن
- خونریزی بین پریودها
شما همچنین میتوانید از طریق تماس با مایعات آلوده بدن به عفونتهای چشمی کلامیدیایی مثل التهاب ملتحمه مبتلا شوید.
عوامل خطرساز ابتلا به کلامیدیا
آیا شما در معرض خطر ابتلا به کلامیدیا هستید؟
کلامیدیا یک عفونت باکتریایی است. این باکتری معمولاً از طریق رابطهٔ جنسی یا تماس با مایعات تناسلی آلوده مثل منی یا مایع واژینال منتقل میشود. شما میتوانید از روشهای زیر به کلامیدیا مبتلا شوید:
- رابطهٔ جنسی محافظتنشده، یعنی بدون کاندوم واژینال، مقعدی یا دهانی
- به اشتراک گذاشتن اسباببازیهای جنسی که در هر بار استفاده شستهنشده یا با کاندوم جدید پوشانده نشدهاند.
- تماس اندام تناسلی شما با اندام تناسلی شریک جنسی؛ این بدان معناست که حتی اگر دخول، ارگاسم یا انزال وجود نداشته باشد، باز هم میتوانید کلامیدیا را از شخص آلوده بگیرید.
- وارد شدن منی یا مایعات واژینال آلوده به چشم شما
جوانان دارای فعالیت جنسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کلامیدیا هستند. این به دلیل رفتارها و عوامل بیولوژیکی رایج در میان جوانان است. مردان همجنسگرا و دوجنسگرا نیز در معرض ریسک هستند، زیرا کلامیدیا میتواند از طریق رابطهٔ جنسی دهانی و مقعدی گسترش یابد. داشتن سابقهٔ ابتلا به یک بیماری آمیزشی نیز از عوامل خطرساز ابتلا به کلامیدیاست. همچنین کسانی که همیشه از کاندوم استفاده نمیکنند، ریسک عفونت بالاتری دارند. اما کلامیدیا نمیتواند از طریق تماسهای معمولی مانند بوسیدن و در آغوش گرفتن، یا از طریق توالت یا حولهٔ مشترک، استخر، صندلی توالت یا قاشق و چنگال مشترک منتقل شود.
اگر از نظر جنسی فعال هستید، به شکل صادقانه و صریح با پزشک خود صحبت کنید. از او بپرسید که آیا باید برای کلامیدیا یا سایر بیماریهای مقاربتی آزمایش بدهید یا خیر. مردان همجنسگرا یا دوجنسگرا و افراد باردار نیز باید آزمایش کلامیدیا بدهند. اگر شما یک زن فعال از نظر جنسی هستید، باید هر سال آزمایش کلامیدیا را انجام دهید، اگر:
- کمتر از 25 سال سن دارید. نرخ کلامیدیا در زنان این گروه سنی بالاتر است.
- 25 ساله و بالاتر هستید و عوامل خطرساز، مانند شریک جنسی جدید یا شرکای متعدد، یا شریک جنسی مبتلا به عفونت آمیزشی دارید.
حتی اگر در سال گذشته آزمایش کلامیدیا دادهاید، وقتی با شریک جنسی جدیدی رابطه دارید، دوباره آزمایش بدهید.
اگر مرد هستید، از نظر جنسی فعال هستید و زیر 25 سال دارید، توصیه میشود که اگر در رابطه با شرکای جنسی جدید از کاندوم استفاده نمیکنید، سالی یک بار آزمایش کلامیدیا بدهید.
مراجعه به پزشک برای کلامیدیا
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر ترشحاتی از واژن، آلت تناسلی یا مقعد دارید یا هنگام ادرار کردن درد دارید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر متوجه شدید که شریک جنسی شما کلامیدیا دارد به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، پزشک احتمالاً آنتیبیوتیک تجویز میکند.
پزشک چگونه متوجه میشود کلامیدیا دارید؟
برای کلامیدیا، همیشه به معاینهٔ فیزیکی توسط پزشک نیاز ندارید و تستهای آزمایشگاهی میتواند کلامیدیا را تشخیص دهد. برای زنان، پزشک ممکن است از شما بخواهد که یک نمونه ادرار برای آزمایش ارائه دهید، یا ممکن است از یک گوشپاککن برای گرفتن نمونه از واژن استفاده کنید. این کار میتواند حین تست پاپ اسمیر انجام شود.
برای مردان نیز، پزشک یک گوشپاککن باریک را به انتهای آلت تناسلی وارد میکند تا نمونهای از مجرای ادراری بگیرد. در برخی موارد، پزشک نمونه را از مقعد برمیدارد.
درمان کلامیدیا
آیا کلامیدیا درمان دارد؟
کلامیدیا معمولاً به سادگی با آنتیبیوتیک درمان میشود. مهم است که تمام داروهایی را که پزشک برای درمان عفونت به شما میدهد مصرف کنید. داروی کلامیدیا را با کسی به اشتراک نگذارید و برای هیچکس نیز بدون مشورت پزشکش تجویز نکنید. این داروها هنگامی که به درستی مصرف شود، عفونت را متوقف میکند و میتواند احتمال بروز مشکلات در آینده را کاهش دهد. گفتنی است که اگرچه دارو عفونت را متوقف میکند، اما آسیبهای دائمی ناشی از بیماری را از بین نمیبرد.
همانطور که گفته شد، کلامیدیا تراکوماتیس با آنتیبیوتیک درمان میشود. ممکن است یک دز تکی دریافت کنید، یا ممکن است لازم باشد دارو را یک یا چند بار در روز به مدت پنج تا 10 روز مصرف کنید. مهم است که شریک جنسی فعلی شما و هر شریک جنسی اخیری که داشتهاید نیز برای جلوگیری از گسترش عفونت مورد آزمایش و درمان قرار بگیرند.
افراد زیر 25 سالی که کلامیدیا دارند باید سه تا شش ماه پس از درمان آزمایش دیگری انجام دهند. دلیلش این است که بزرگسالان جوانی که دچار کلامیدیا میشوند در معرض خطر ابتلای مجدد به آن هستند.
در صورت درمان شدن، در بیشتر موارد، عفونت در عرض یک تا دو هفته برطرف میشود. ابتلا به کلامیدیا یا درمان آن در گذشته مانع از ابتلای مجدد به آن نمیشود. ابتلای مجدد میتواند در صورت داشتن رابطهٔ جنسی بدون کاندوم با فردی که کلامیدیا دارد، اتفاق بیفتد.
یادتان باشد تا زمانی که شما و شریکتان درمان را کامل نکنید، نباید رابطهٔ جنسی داشته باشید. اگر یک دز تکی از دارو به شما داده شود، باید برای رابطهٔ جنسی تا هفت روز پس از مصرف دارو صبر کنید. اگر دارو به مدت هفت روز مصرف شود، یعنی هفت دز، قبل از شروع مجدد رابطهٔ جنسی منتظر بمانید تا تمام دزها را مصرف کنید.
اگر درمان نشوید چه اتفاقی میافتد؟
آسیب اولیهای که کلامیدیا ایجاد میکند اغلب دیده نمیشود. با این حال، کلامیدیا میتواند منجر به مشکلات جدی سلامت شود. آسیبها و عوارض کلامیدیا در زنان و مردان به شکل جداگانه در زیر آمده است:
در زنان
در زنان، درمان نشدن کلامیدیا میتواند مشکلات زیر را ایجاد کند:
بیماری التهابی لگن (PID): این بیماری عفونت رحم و لولههای فالوپ است که باعث درد طولانیمدت در لگن و شکم و تب میشود. عفونتهای شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای دریافت آنتیبیوتیکهای داخل وریدی داشته باشند. بیماری التهابی لگن میتواند به لولههای فالوپ، تخمدانها و رحم، از جمله دهانهٔ رحم آسیب برساند.
بارداری خارج رحمی: حاملگی خارج رحم زمانی اتفاق میافتد که یک تخمک بارورشده در خارج از رحم؛ معمولاً در لوله رحم، کاشته میشود و در آنجا رشد میکند. در این شرایط بارداری باید پایان داده شود تا از عوارض تهدیدکنندهٔ زندگی مانند ترکیدن لولهٔ رحم جلوگیری شود. عفونت کلامیدیا ریسک ترکیدن لولهٔ رحم را افزایش میدهد.
ناباروری: عفونت کلامیدیا حتی مواردی که هیچ علائمی ندارند، میتوانند باعث ایجاد اسکار و انسداد در لولههای رحم شوند که ممکن است زنان را نابارور کند.
در مردان
مردان به ندرت مشکلات سلامت ناشی از کلامیدیا دارند. کلامیدیا میتواند مشکلات زیر را در مردان ایجاد کند:
عفونت نزدیک بیضهها یا اپیدیدیمیت (Epididymitis): در موارد نادر، عفونت کلامیدیا در مردان میتواند لولهٔ پیچخورده واقع در کنار هر بیضه (اپیدیدیم) که اسپرمها را از بیضهها به بیرون حمل میکنند، ملتهب کند. این وضعیت به عنوان اپیدیدیمیت یا اپیدیدیمو-ارکیت (التهاب بیضه) شناخته میشود و میتواند منجر به تب، درد در کیسهٔ بیضه و تورم شود. این اتفاق در موارد نادر میتواند منجر به ناباروری مردان شود.
عفونت غدهٔ پروستات: در موارد نادر، باکتری کلامیدیا میتواند به غدهٔ پروستات مردان سرایت کند. پروستاتیت میتواند باعث درد حین یا بعد از رابطهٔ جنسی، تب و لرز، ادرار دردناک و کمردرد شود.
همچنین گاهی اوقات کلامیدیا میتواند باعث آرتریت واکنشی در مردان و زنان شود. این وضعیت که به عنوان سندرم رایتر نیز شناخته میشود معمولاً مفاصل، چشمها و مجرای ادرار را تحت تأثیر قرار میدهد.
پس اگر فکر میکنید ممکن است کلامیدیا داشته باشید، مهم است که در زودترین زمان ممکن آزمایش بدهید و درمان شوید.
پیشگیری از کلامیدیا
چطور خطر ابتلا به کلامیدیا را کاهش دهید؟
هر کسی که از نظر جنسی فعال است میتواند دچار کلامیدیا شود. تنها راه برای جلوگیری کامل از بیماریهای آمیزشی این است که رابطهٔ جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی نداشته باشید که منطقی نیست. اگر شریک جنسی جدیدی داشته باشید یا از روشهای فیزیکی جلوگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده نکنید، بیشتر در معرض خطر هستید. کاندوم خطر ابتلا به کلامیدیا را کاهش میدهد اما آن را به طور کامل از بین نمیبرد. اگر از نظر جنسی فعال هستید، اقدامات زیر میتوانند احتمال ابتلا به کلامیدیا را کاهش دهد:
- بودن در یک رابطهٔ طولانیمدت تکهمسری متقابل با شریکی که آزمایش شده است و کلامیدیا ندارد.
- استفاده از کاندوم به روش صحیح در هر بار رابطهٔ جنسی واژینال یا مقعدی
- استفاده از کاندوم برای پوشاندن آلت تناسلی مردانه حین رابطهٔ جنسی دهانی
- استفاده از دنتال دم (یک تکه لاتکس نرم و نازک) برای پوشاندن ناحیهٔ تناسلی زنانه حین سکس دهانی یا هنگام مالیدن ناحیهٔ تناسلی زنانه
- استفاده نکردن از اسباببازیهای جنسی مشترک با دیگران؛ اگر از اسباببازیهای جنسی مشترک استفاده میکنید، قبل از هر بار استفاده آنها را بشویید یا با کاندوم جدید بپوشانید.
- استفاده نکردن از دوش واژینال؛ دوش واژینال تعداد باکتریهای خوب واژن را کاهش میدهد و میتواند ریسک عفونت را بالا ببرد.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
اگر فکر میکنید یک عفونت آمیزشی مانند کلامیدیا تراکوماتیس دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. قبل از ویزیت خود، برای پاسخ به سؤالات زیر آماده شوید:
- علائم شما از چه زمانی شروع شد؟
- آیا چیزی آنها را بهتر یا بدتر میکند؟
- چه داروها و مکملهایی را به طور منظم مصرف میکنید؟
سؤالات شما از پزشک
شما همچنین میتوانید فهرستی از سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید تهیه کنید. برخی از سؤالات مهم عبارت است از:
- آیا باید برای سایر عفونتهای آمیزشی آزمایش شوم؟
- آیا همسرم باید برای عفونت کلامیدیا آزمایش بدهد یا درمان شود؟
- آیا در طول درمان باید از رابطهٔ جنسی اجتناب کنم؟ چقدر باید صبر کنم؟
- چگونه میتوانم از عفونت کلامیدیا در آینده جلوگیری کنم؟
سؤالات پزشک از شما
پزشک احتمالاً تعدادی سؤال از شما میپرسد، از جمله:
- آیا شریک جنسی جدیدی دارید؟
- چند شریک جنسی دارید؟
- آیا به طور مداوم از کاندوم استفاده میکنید؟
- آیا درد لگن دارید؟
- آیا هنگام ادرار درد دارید؟
- آیا زخم یا ترشح غیرعادی دارید؟
سؤالات متداول در مورد کلامیدیا
بعد از درمان چه زمانی میتوان رابطهٔ جنسی را شروع کرد؟
تا زمانی که شما و شریکتان درمان را کامل نکنید، نباید دوباره رابطهٔ جنسی داشته باشید. اگر یک دز تکی از دارو به شما داده شود، باید برای رابطهٔ جنسی تا هفت روز پس از مصرف دارو صبر کنید. اگر دارو به مدت هفت روز مصرف شود، یعنی هفت دز، قبل از شروع مجدد رابطهٔ جنسی منتظر بمانید تا تمام دزها را مصرف کنید.
آیا ممکن است دوباره کلامیدیا بگیرید؟
در صورت درمان شدن، در بیشتر موارد، عفونت در عرض یک تا دو هفته برطرف میشود. ابتلا به کلامیدیا یا درمان آن در گذشته مانع از ابتلای مجدد به آن نمیشود. ابتلای مجدد میتواند در صورت داشتن رابطهٔ جنسی بدون کاندوم با فردی که کلامیدیا دارد، اتفاق بیفتد.
من باردار هستم. کلامیدیا چه اثری روی کودک من میگذارد؟
اگر باردارید و به کلامیدیا مبتلا هستید، میتوانید عفونت را حین زایمان به نوزاد خود بدهید. این میتواند باعث عفونت چشم جدی یا سینهپهلو در کودک شود. همچنین ابتلا به کلامیدیا ممکن است احتمال زایمان زودهنگام را افزایش دهد.
اگر باردار هستید، باید در اولین ویزیت قبل از زایمان آزمایش کلامیدیا بدهید. اگر ریسک بالایی برای ابتلا به کلامیدیا دارید، به خاطر تغییر شریک جنسی یا به این دلیل که ممکن است شریک کنونی شما آلوده باشد، در اواخر بارداری خود دوباره آزمایش بدهید. در مورد معاینه، آزمایش و درمان صحیح با پزشک خود صحبت کنید. آزمایش و درمان بهترین راه برای جلوگیری از مشکلات سلامت شماست.
