توان‌بخشی یا بازتوانی کودک کم‌توان
کودکانی که با کم‌توانی متولد می‌شوند، به دلیل ویژگی‌های متفاوتشان نیاز به مراقبت‌های مشخص‌تری دارند. این بچه‌ها ممکن است با نظر مشخص پزشکشان و اینکه در کدام زمینه‌ها احتیاج به کمک دارند، به توان‌بخشی نیاز داشته باشند. اما توان‌بخشی چیست و چه شاخه‌هایی دارد؟ در این مطلب می‌توانید با کاردرمانی یا توان‌بخشی کودک آشنا شوید.
طب و رشتهٔ توان‌بخشی
طب توان‌بخشی یکی از تخصص‌های رشتهٔ پزشکی است. گرفتن مدرک آن به این شکل است که پزشکان عمومی بعد از گذراندن دورهٔ پزشکی عمومی و پذیرفته شدن در امتحان تخصص این رشته، می‌توانند وارد رشتهٔ طب فیزیکی و توان‌بخشی شوند که بعد از گذراندن سه سال دورهٔ رزیدنتی و اخذ بورد تخصصی فارغ‌التحصیل خواهند شد. هدف این طب، پیشگیری درمان و توان‌بخشی بیماری‌های عضلانی اسکلتی برای ارتقای کیفیت زندگی افراد ناتوان و کم‌توان است.
مفهوم توان‌بخشی یا بازتوانی
توان‌بخشی به معنای بازتوانی و بازگرداندن توانایی‌های یک فرد در بیشترین حالت استقلال به اوست. در توان‌بخشی برخلاف دیگر روش‌های درمان پزشکی، هیچ دارویی تجویز نمی‌شود و روند بازیافتن توانایی‌ها در فرد به شکل تدریجی است.
توان‌بخشی یا بازتوانی فرایندی است که در آن به کودک کم‌توان کمک می‌شود تا توانایی‌ای را که ندارد یا توانایی از دست رفتهٔ خود پس از یک واقعه، بیماری یا آسیب که منجر به محدودیت عملکردی در او شده است دوباره به دست آورد. همچنین توان‌بخشی به افراد کمک می‌کند تا پس از ابتلا به مشکلاتی نظیر سکتهٔ مغزی، ضایعات نخاعی، جراحی‌های ارتوپدی، ضربهٔ مغزی، سوختگی، کم‌شنوایی، اختلال پردازش مرکزی شنوایی، مشکلات تعادل و غیره، تا حد امکان بر مشکلش غلبه کند و استقلال عملکردی‌اش را دوباره به دست آورد.
انواع رشته‌ها و گرایش‌های توان‌بخشی
توان‌بخشی بیشتر در مورد کودکان و بزرگسالانی کاربرد دارد که از نظر توانایی‌های جسمی، ذهنی یا گفتاری دچار مشکل هستند و رشته‌های مرتبط و موجود در این فرایند بازتوانی را شاخه‌ها یا اعضای تیم توان‌بخشی می‌دانند. این رشته‌ها به شکل زیر هستند:
- گفتاردرمانی: برای کمک به صحبت و درک کردن، خواندن، نوشتن و بلع
- شنوایی‌شناسی
- بینایی‌سنجی
- فیزیوتراپی: برای کمک به افزایش قدرت حرکت، تحرک و تناسب اندام
- کاردرمانی جسمی: برای بهبود عملکردهای حرکتی
- مدیریت توان‌بخشی
- مددکاری اجتماعی
- مشاورهٔ توان‌بخشی: برای توانمندسازی و مقاوم کردن از لحاظ روان‌شناختی و روان‌شناسی فرد
هر یک از این رشته ها برای کمک به فرد برای بهبود در عملکردی خاص است و گاهی فرد آسیب‌دیده همزمان به چند اقدام توان‌بخشی با هم نیاز دارد. بنا بر تمام این موارد، در نهایت باید گفت که توان‌بخشی، یک فعالیت گروهی است و نیاز به هماهنگی‌های زیاد بین رشته‌های مختلف و تبادل نظر بین کارشناسان این رشته‌ها با یکدیگر دارد تا روند درمان در مسیر درست و رو به بهبود باشد.
همچنین باید توجه داشت که کودک یا فرد کم‌توان ممکن است از اجتماع فاصله بگیرد و در صورت درک نشدن شرایطش از سوی دیگران و به ویژه والدین، می‌تواند دچار افسردگی و اضطراب شود. بنابراین، غیر از توان‌بخشی جسمی و مشاورهٔ توان‌بخشی، شیوهٔ رفتار شما به عنوان والدین کودک نقش بسیار مهمی در میزان اعتماد به نفس او در آینده خواهد داشت، پس لازم است شناخت و اطلاعات بیشتری نسبت به درک رفتار یک کودک کم‌توان داشته باشید.
