یادگیری عملی در کودکان: فراگیران فیزیکی یا یادگیرنده‌های عملی
فراگیران فیزیکی (Physical learners) گاهی به عنوان «فراگیران بساوایی-جنبشی» (tactual-kinesthetic learners) نیز شناخته می‌شوند. در این عبارت، «بساوایی» (Tactual) برای لمس و «جنبشی» یا کینستتیک (Kinesthetic) برای حرکت به کار رفته است. در این مطلب با معنای فراگیران فیزیکی آشنا شوید.
فراگیرنده‌ٔ فیزیکی چه کسی است؟
فراگیران فیزیکی یا یادگیرنده‌های عملی، زمانی دنیا و اطلاعات را بهتر کشف و درک می‌کنند که در این کار، از دست و بدن خود استفاده می‌کنند. از برخی جهات، همه‌ٔ کودکان به طور طبیعی یادگیرنده‌ٔ فیزیکی هستند. آنها در زمان شیرخوارگی برای درک ایده‌ها و مفاهیم جدید به حس لامسه‌ٔ خود اتکا می‌کنند. یادتان هست که کودکتان چگونه انگشتان پا و تقریباً همه‌ٔ اعضای بدنش را با قرار دادن آنها در دهان خود کشف کرد؟ بسیاری از کودکان با رسیدن به سن پیش‌دبستانی و بعد مدرسهٔ ابتدایی، سبک‌های یادگیری دیگری را برگزیده‌آند، اما برخی از کودکان همچنان کشش زیادی به یادگیری فیزیکی دارند.
اگرچه بسیاری از فراگیران فیزیکی هم بساوشی هستند و هم جنبشی، اما برخی به شکل مشخص یکی از این دو هستند. اگر کودک شما ترجیح می‌دهد چیزها را با دست خود احساس کند، عمدتاً بساوایی است. اینها بچه‌هایی هستند که از کارهای عملی مانند بریدن مقوا برای ساختن کلاژ، ساختن ست‌های ساختمانی لگویی پر از جزئیات، بازی کردن با مهره‌ها و اشیای دیگر هنگام یادگیری شمارش لذت می‌برند.
اگر کودک شما با غوطه‌ور شدن در یک فعالیت بدنی یادگیری بهتری دارد، یادگیرنده‌ٔ جنبشی است. این بچه‌ها دوست دارند حرکت کنند و کل بدن خود را درگیر فعالیت‌ها کنند. کودک شما اگر از لحاظ کلامی بسیار گویا و رساست، دوست دارد داستان‌ها را با تمام بدنش اجرا کند، وول بخورد، برقصد و دستانش را حرکت دهد یا اگر حتی هنگام گوش دادن به شما مدام در جست‌وخیز است، احتمالاً یادگیرنده‌ٔ جنبشی است.
یک مثال دیگر، همچنین اگر کودکتان مثلاً هنگام درست کردن کیک، به جای این‌که منتظر دستورات شما بماند، فوراً پیش‌قدم می‌شود و شروع به کار می‌کند، یا اگر هنگام آموزش فعالیتی مثل دریبل زدن توپ، به جای این‌که منتظر آموزش شما بماند، فوراً شروع به تلاش برای انجام دادن آن می‌کند، احتمالاً یک یادگیرندۀ جنبشی است.
دانستن سبک یادگیری کودک چه مزیتی دارد؟
دانستن این‌که فرزندتان دوست دارد اطلاعات را به چه نحو یاد بگیرد و پردازش کند ابزار بسیار ارزشمندی است که می‌توانید از آن برای کمک به او در مدرسه و ایجاد عشق به یادگیری بهره ببرید. کارشناسان آموزش سه نوع اصلی از آموزندگان را شناسایی کرده‌اند، فیزیکی، دیداری و شنیداری. درک این‌که کودک شما یک یادگیرنده‌ٔ فیزیکی است، هرچند سبک و روش یادگیری او ممکن است با گذشت زمان تغییر کند و بنابراین زمانی راحت‌تر است که از لمس و حرکت برای کند و کاو محیط و دنیا استفاده کند، می‌تواند به شما کمک کند تا از نقطه‌ٔ قوت او بهره‌برداری کنید و روی دیگر روش‌های یادگیری مثل شنیداری و دیداری که به تحریک بیشتری نیاز دارند، کار کنید.
برای مثال، هنگام یادگیری شمردن یا یک مفهوم جدید ریاضی، یک یادگیرنده‌ٔ فیزیکی برای تمرین احتمالاً به لگو، چرتکه یا سایر وسایل شمارش ملموس نیاز داشته باشد. یادگیرنده‌ٔ دیداری با خواندن توضیحات کتاب ریاضی یا مشاهده‌ٔ معلم خود در حین حل یک نمونه مسئله روی تخته‌سیاه، مطالب را سریع‌تر درک می‌کند. یادگیرنده‌ٔ شنیداری اگر بتواند به توضیح معلم و پاسخ او به سؤالاتش گوش دهد، اطلاعات را بهتر به خاطر می‌سپارد.
این سبک‌های یادگیری فقط تئوریک و انتزاعی نیستند. مطالعات نشان داده است که تطبیق آموزش با سبک یادگیری کودک می‌تواند عملکرد او در مدرسه را به میزان قابل توجهی بهبود دهد.
برای موفقیت یک کودک فراگیر فیزیکی در پیش‌دبستانی و مدرسه چه کار کنید؟
بهترین راه برای حمایت از کودکی با سبک یادگیری فیزیکی، تأمین نیاز او به فعالیت‌هایی است که به او امکان استفاده از دست و بدن خود برای کند و کاو را می‌دهد. به فعالیت‌هایی که کودکتان از آنها لذت می‌برد توجه و سعی کنید از آن موضع به یادگیری نزدیک شوید.
بنابراین، اگر کودک شما برای یادگیری در مورد اشکال و رنگ‌ها ترجیح می‌دهد از وسایل هنری استفاده کند یا با لگو بازی کند، سرنخ او را دنبال کنید. اگر تمایل دارد با استفاده از انگشتان خود بشمارد، بگذارید این کار را بکند و اگر از اجرا کردن داستان‌ها با شما لذت می‌برد، جنبه‌ٔ دراماتیک او را تشویق کنید.
چطور نقاط ضعف یک کودک فراگیر فیزیکی را در زمینه‌های دیگر برطرف کنید؟
ابتدا، سعی کنید سبک یادگیری ترجیحی فرزندتان را به عنوان یک کاستی تلقی نکنید. اگر کودک شما عمدتاً یادگیرنده‌ٔ فیزیکی است و نه شنیداری یا دیداری، لزوماً محکوم به داشتن مشکلاتی در مدرسه نیست. سبک‌های یادگیری ابدی و غیرقابل انعطاف نیستند؛ حداقل در این سن نیستند. کودک شما با بزرگ‌تر شدن و کسب مهارت‌های جدید، دیگر سبک‌ها را نیز به کار می‌گیرد. یادگیری پروسه‌ای پیچیده است. فهمیدن سبک یادگیری فرزندتان فقط نوک کوه یخ است. آنچه اهمیت بیشتری دارد این است که شما از این دانش چه استفاده‌ای می‌برید.
گرچه فراهم آوردن فرصت‌های زیادی برای انجام فعالیت‌های بدنی کودک مهم است، اما به سایر سبک‌های یادگیری نیز توجه کنید. بسیار مهم است كه والدین روی حس‌های متعدد نیز كار كنند. به این ترتیب، كودک می‌تواند متعادل و چندجانبه باشد و از راهکارهای مختلف برای فهم اطلاعات جدید استفاده كند. برای کمک به تقویت مهارت‌های دیداری، بازی‌های حافظه‌ای مثل بازی‌های کارتی و تمرکز را با او انجام دهید یا برای تقویت مهارت‌های شنیداری برایش موسیقی پخش کنید.
همچنین به او بیاموزید که چگونه قوی نبودن خود در سایر سبک‌های یادگیری را جبران کند. فراگیران فیزیکی ممکن است در حوزه‌هایی که مهارت شنیداری و دیداری مورد نیاز است دچار مشکل باشند. برای مثال، اگر کودکتان در حال یادگیری تفاوت مربع و مستطیل است، بگذارید اشکال سه‌بعدی را در دستان خود نگه دارد تا بتواند فرم منحصربه‌فرد هر یک را احساس کند و اگر فرزندتان در حال یادگیری اشکال سه‌بعدی است، بگذارید یک جعبه دستمال کاغذی را در دستش نگه دارد تا فرم مکعب مستطیل را بشناسد یا بگذارید یک «تابلوی ایست» را در خیابان لمس کند تا با شکل هشت‌ضلعی آشنا شود.
اگر ترانه‌ای را به خاطر نمی‌آورد، به او نشان دهید كه چگونه از بدن خود برای بازی قسمت‌هایی از آهنگ استفاده كند. مثلاً، به جای خواندن «من یه کتاب کوچیک ولی قوی‌ام»، می‌تواند از دست‌های خود برای ایجاد شکل کتاب استفاده كند. شما همچنین باید با کمک معلم فرزندتان راه‌هایی پیدا کنید تا کودکتان بتواند انرژی خود را بدون ایجاد اخلال در کلاس تخلیه کند و به معلم توضیح دهید که بچه‌ٔ شما برای هر گونه اطلاعاتی که به صورت شفاهی یا دیداری ارائه می‌شود، به نشانه‌های فیزیکی احتیاج دارد.
اما، مهم‌تر از هر چیزی این است که صرف‌نظر از سبک فراگیری فرزندتان، یادگیری او را تغذیه و حمایت کنید. از سرنخ‌هایش پیروی کنید و روی توانمندی کلی و همه‌جانبه تمرکز کنید، نه صرفاً برتری در برخی موضوعات. فرزندپروری خوب مهم‌ترین نقش را دارد و برای یادگیری و کشف دانش ضروری است.
