عادتهای خواب کودکان نوپا: ۱۲ تا ۲۴ ماه
برای کودکان نوپا چه رفتارهایی در حین خواب طبیعی است؟ کودک نوپای شما ممکن است هنگام خواب کارهایی را انجام دهد که برخی از آنها ممکن است برایتان عجیب به نظر برسند یا حتی نگرانکننده باشند. لازم است بدانید بیشتر این رفتارها کاملاً طبیعی هستند و هیچ جایی برای نگرانی ندارند، اما تعداد کمی از آنها نیاز به توجه و بررسی دارند. در این مطلب با برخی از عادتهای خواب کودکان نوپا آشنا شوید.
خروپف، خرناس و تنفس با دهان باز
خروپف فقط در حین خواب اتفاق میافتد اما گاهی خرناس یا نفیر کشیدن از بینی میتواند در بیداری نیز اتفاق بیفتد. اگر کودک شما گهگاهی یا فقط زمانی که دچار سرماخوردگی یا گرفتگی بینی است، خروپف میکند، به احتمال زیاد حالش خوب است. اگر علت مشکل گرفتگی بینی است، میتوانید استفاده از دستگاه بخور یا رطوبتساز را؛ با تأیید پزشک کودکتان، برای تسهیل نفس کشیدن امتحان کنید. اگر کودکتان آلرژی فصلی دارد، برای به حداقل رساندن قرار گیری در معرض گرده و کپک اقدامات لازم را انجام دهید. مطالب مادرشو در رابطه با آلرژی و حساسیتهای کودکان را بخوانید.
اگر کودکتان در حین خواب خروپف میکند، خرناس میکشد یا از راه دهان نفس میکشد، لازم است به پزشکش اطلاع دهید. خروپف کردن میتواند مشکلات دیگری را نشان دهد و کارشناسان میگویند لازم است که پزشک کودکان این موضوع را بررسی کند.
اگر کودک نوپایتان با صدای بلند خروپف میکند، بین نفسهایش وقفه وجود دارد، به نظر میرسد برای نفس کشیدن خیلی تلاش میکند یا در تلاش برای نفس گرفتن بریدهبریده نفس میکشد، ممکن است اختلال خواب بالقوه جدیای به نام آپنهٔ خواب داشته باشد.
بزرگ شدن لوزهها و آدنوئیدها، یعنی غدد موجود در گلو و درست پشت بینی، شایعترین دلایل آپنهٔ خواب در بچههاست. عوامل دیگر شامل اضافه وزن و داشتن برخی خصوصیات در چهره مانند چانهٔ عقبرفته و شکاف کام است.
آپنهٔ خواب در بچهها در حد فاصل سه تا شش سالگی، یعنی هنگامی که لوزهها و آدنوئیدها در مقایسه با مجاری هوایی کودکان در بزرگترین اندازهٔ خود هستند، بیشتر بروز میکند. اما کودکان کمتر از سه سال نیز میتوانند این عارضه را داشته باشند. در هر صورت معاینه و بررسی پزشک کودک شما در این مورد لازم و مفید است.
در مورد خروپف در کودکان بیشتر و کامل بدانید.
تعریق یا عرق کردن شبانه
برخی از کودکان نوپا وقتی در عمیقترین بخش چرخهٔ خواب شبانه هستند، به شدت عرق میکنند، طوری که غالباً بدنشان خیس میشود.
خواب عمیق زمانی است که کودک بهترین بهرهٔ ممکن را از خواب میبرد. بدن او در حال ترمیم خود و آماده شدن برای یک روز تازه است، بنابراین در مورد عرق کردن بیش از حد نگران نباشید. اگرچه تعریق گاهی میتواند علامت آپنهٔ خواب هم باشد، اما تعریق شبانه معمولاً دلیلی برای نگران شدن نیست.
اما مطمئن شوید که کودک در وضعیت راحتی است. او را با لباسهای سبک نخی در رختخواب بگذارید و اتاقش را کمی خنک نگه دارید.
اگر در طول خواب کودکتان علاوه بر عرق کردن، خروپف میکند یا بین نفسهایش مکث میکند، با پزشک او صحبت کنید تا از نبود آپنهٔ خواب اطمینان حاصل کند.
وقفهٔ تنفسی هنگام خواب
شما ممکن است متوجه شوید که ریتم تنفس کودک نوپایتان هنگام خواب تغییر میکند. او ممکن است برای مدتی سریعتر نفس بکشد، سپس آهستهتر و بعد قبل از اینکه الگوی تنفس طبیعی را از سر بگیرد، تا ۱۵ ثانیه نفس نکشد.
وقفههای تنفسی همراه با خروپف و خرناس، ممکن است علامت آپنهٔ خواب باشند، اما وقفههای گاه به گاه در طول خواب میتوانند کاملاً نرمال و طبیعی نیز باشند.
بسیاری از بچهها نیز در خواب آه میکشند و این شاید باعث شود که به نظر برسد تنفس کودک برای مدت کوتاهی قطع شده است. اما این آهها نیز کاملاً طبیعی هستند.
تاب دادن بدن و کوبیدن سر به جایی
جنباندن بدن و کوبیدن سر رفتارهایی عادی در کودکان نوپاست؛ ظاهراً حرکات ریتمیک برای کودکان نوپا تسکیندهنده و خوابآور است.
کودک شما ممکن است خود را روی چهار دستوپا به جلو عقب تاب دهد یا در حالت نشسته خود را بجنباند، سرش را روی کنارههای تخت بکوبد یا هر دو مورد را انجام دهد. اگرچه تماشای این کار ممکن است ناراحتکننده باشد، اما آن را چیزی شبیه کودکی که برای به خواب رفتن انگشت شستش را میمکد یا موهایش را تاب میدهد، تلقی کنید.
برای مثال، بعضی از کودکان نوپا برای پرت کردن حواس خود از درد، مثلاً درد ناشی از عفونت گوش سرشان را به چیزی میکوبند یا بدن خود را تاب میدهند.
تاب دادن بدن و کوبیدن سر معمولاً از سال اول زندگی شروع میشود و بیشتر کودکان در سن سه یا چهار سالگی این رفتارها را کنار میگذارند. کوبیدن سر به تنهایی، به ندرت نشاندهندهٔ مشکلی جدی است.
تکانهای تند و ناگهانی بدن و بیقراری
برخی از بچهها در طول خواب یا هنگام به خواب رفتن، دچار تکانها و جهشهای غیرارادی تند و ناگهانی میشوند. این حرکات معمولاً فقط چند ثانیه طول میکشد و چند بار در هر دقیقه بروز میکند و میتواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشند.
ممکن است پاهای فرزندتان بجهد یا کشیده شود، یا ممکن است مچ پاهایش را منقبض کند. این حرکات دردناک نیست، اما میتواند کودک را از داشتن خوابی آرامشبخش بازدارد. ناکافی بودن آهن یا اسید فولیک میتواند باعث این تکانها شود، بنابراین این مورد را به پزشک فرزندتان اطلاع دهید و حتماً مطلب مادرشو در مورد نقش آهن در تغذیهٔ کودکان نوپا را بخوانید.
برخی از بچهها وضعیتی به نام سندرم پاهای بیقرار دارند که در آن پاها احساس مورمور شدن یا ناراحتی دارد یا آنها میل شدیدی به حرکت احساس میکنند. اگر گمان میکنید جهیدن و پریدن بدن یا سندرم پاهای بیقرار باعث مشکلات خواب فرزندتان میشود، با پزشک او در این مورد صحبت کنید.
حالت بدنی غیرمعمول در حین خواب
بسیاری از کودکان نوپا در خواب ناآرام و بیقرار هستند و در طول شب چند بار وضع بدنشان را تغییر میدهند. برخی از آنها وضعیت دلخواهی برای خواب دارند که آن را برای مدت طولانی حفظ میکنند، درحالیکه برخی دیگر در وضعیتهای مختلفی قرار میگیرند.
یک کودک نوپا ممکن است خوابیدن به پهلو را ترجیح دهد یا مانند یک ستارهٔ دریایی در حالت درازکشیده به پشت دست و پایش را کاملاً باز کند. دیگری ممکن است دوست داشته باشد که مثل یک توپ مچاله شود و بعضی از کودکان نوپا درحالیکه دست و زانوهایشان را جمع کردهاند و باسنشان رو به بالاست میخوابند که این موارد بیخطرند.
اما چند وضعیت خواب وجود دارد که ممکن است علامت وجود مشکل باشند. به گفتهٔ کارشناسان، اگر کودک نوپای شما در حالی میخوابد که سرش روی کنارهٔ تخت قرار گرفته یا سرش را روی یک عروسک میگذارد تا بالاتر از حد معمول باشد، این میتواند نشانهای از آپنهٔ خواب باشد. بچههایی که آپنهٔ خواب دارند، این کار را برای باز نگه داشتن مجاری تنفسی خود در طول خواب انجام میدهند، زیرا عقب دادن سر یا خوابیدن در حالت عمودیتر به باز نگه داشتن راههای هوایی آنها کمک میکند.
بیشتر پوزیشن یا موقعیتهای خواب بیضرر هستند، بنابراین کودک نوپایتان را راحت بگذارید، حتی اگر آن وضعیت خاص از نظر شما ناراحتکننده به نظر برسد. اما اگر گمان میکنید او ممکن است دچار آپنهٔ خواب باشد، با مطرح کردن موضوع با پزشک او شروع کنید. او میتواند کمک کند که بفهمید آیا فرزندتان به ارزیابی و معالجه نیاز دارد یا هیچ مشکلی وجود ندارد.
دندانقروچه در خواب
دلایل زیادی وجود دارد که کودک نوپا دندانهای خود را به هم بزند، مثل تنش، اضطراب، ناهمراستایی دندانها یا درد، مثل درد گوش یا دنداندرد. آلرژی نیز ممکن است علت دیگری برای این کار باشد.
دندانقروچه در بیشتر موارد مضر نیست و احتمالاً کودکتان بدون اینکه لازم باشد کاری در مورد آن انجام شود، این عادت را کنار میگذارد. اما فکر خوبی است که از دندانپزشک بخواهید وجود هر گونه مشکلی در دهان او را بررسی کند. شما همچنین میتوانید برای آرام کردن کودکتان در هنگام خواب، کمی مالش پشت و ناز و نوازش را امتحان کنید.
راه رفتن در خواب
اگر کودکتان در خواب راه میرود، ممکن است بیدار به نظر برسد، اما اینطور نیست. چشمان او باز خواهد بود، اما نگاهی خالی روی صورتش است.
او ممکن است از تخت بلند شود و در اطراف راه برود یا حتی به فعالیتهایی مانند لباس پوشیدن یا بازی کردن بپردازد. اگر صحبت کند، صحبتهایش چندان معنادار نخواهد بود. او ممکن است فقط برای چند دقیقه یا خیلی بیشتر، حتی نیم ساعت یا بیشتر در خواب راه برود.
راه رفتن در خواب در بین کودکان سه تا هفت ساله متداول است، اما در هر سن دیگری نیز ممکن است رخ دهد. کودکانی که آپنهٔ خواب دارند نیز احتمال بیشتری برای راه رفتن در خواب دارند.
راه رفتن در خواب معمولاً جایی برای نگرانی ندارد، اما اگر کودک شما اغلب این کار را انجام میدهد، در ملاقات بعدی به پزشکش بگویید. اطمینان حاصل کنید که او استراحت کافی دارد؛ ترجیحاً با یک برنامهٔ خواب قابل بدون تغییر، باثبات و زودتر خوابیدن در شب. مطلب مادرشو در مورد راهکارهای خواب خوب کودکان نوپا را بخوانید.
کابوس دیدن
کابوسها میتوانند در اثر اضطراب و استرس ایجاد شوند. آنها اغلب در نیمهٔ دوم شب، در طول خواب رِم (حرکت سریع چشم) اتفاق میافتند و بیشتر هم بچهها کابوس میبینند تا بزرگسالان. تب، مصرف دارو یا مشکل در خوابیدن، برای مثال به دلیل مشکل تنفسی ممکن است باعث کابوس دیدن بچهها شود.
کابوسها به خصوص در کودکان نوپا و خردسال معمول هستند. کودکان در این سن تخیل رو به رشدی دارند و شروع به درک این مسئله میکنند که چیزها هست که میتواند به آنها آسیب برساند.
کابوس احتمالاً کودکتان را از خواب بیدارمیکند و او را ترسیده یا مضطرب خواهد کرد. او احتمالاً خوابی را که دیده به خاطر میآورد. هنگامی که فرزندتان کابوس میبیند، تنها کاری که باید انجام دهید این است که او را به بهترین وجهی که میتوانید تسلی دهید و سعی کنید او را دوباره بخوابانید.
اگر کودک به کرات کابوس میبیند، به این فکر کنید که در ساعات بیداریاش چه نوع استرسی را تجربه میکند و هر کاری که میتوانید برای کاهش آن انجام دهید. اگر نگران کابوسهای کودک نوپای خود هستید، با پزشک کودکتان صحبت کنید.
هراسهای شبانه
اگر کودکتان در رختخواب نشسته و وحشتزده به نظر میرسد، ممکن است دچار هراس شبانه شده باشد که هراس خواب نیز نامیده میشود. او ممکن است جیغ بکشد و عرق کند، اما احتمالاً به یاد نمیآورد که چه اتفاقی افتاده است و بیدار کردن یا تسکین دادن او دشوار خواهد بود. سعی نکنید در این وضعیت کودکتان را از خواب بیدار کنید و برای اطلاعات بیشتر حتماً مطلب برخورد با هراس شبانه در کودک را ببینید.
هراس شبانه همانند کابوس میتواند ناشی از تب، خستگی بیش از حد و استرس باشد. اما برخلاف کابوسها، هراسهای شبانه اغلب در یک سوم ابتدایی شب و در طول خواب عمیق رخ میدهند. هراس شبانه بیشتر در کودکان چهار تا ۱۲ سال دیده میشود، اما در هر سنی میتواند اتفاق بیفتد. بیشتر بچهها وقتی سیستم عصبیشان رشد میکند، هراس شبانه را پشت سر میگذارند.
نداشتن خواب کافی غالباً از عوامل اصلی بروز هراس شبانه است، بنابراین مطمئن شوید که کودکتان زود به رختخواب میرود و خواب کافی دارد. اگر کودک به کرات هراس شبانه دارد، با پزشکش صحبت کنید. پزشک ممکن است راههایی برای کاهش استرس به شما یاد بدهد و در موارد نادر نیز ممکن است مصرف دارو لازم باشد.