واکسن مننگوکوک
مننگوکوک، باکتری عامل مننژیت است که در سال ۲۰۱۳، مواردی از بیماری مننگوکوک گزارش شده است. در این مطلب با همه چیز در مورد واکسن مننگوکوک، سن دریافت این واکسن و عوارض و مزایای واکسن مننگوکوک آشنا شوید.
مننگوکوک چیست؟
نایسریا مننژیتیدیس (Neisseria meningitidis) یا مننگوکوک، باکتری عامل مننژیت است. در یک فرد آلوده، باکتری نایسریا مننژیتیدیس در پشت گلو زندگی میکند و از طریق ذرات تنفسی یا ترشحات گلو انتقال مییابد. سرفه، عطسه، بوسیدن و استفاده از بطریهای آب یا ظروف غذاخوری مشترک باعث گسترش این بیماری میشود. بیماری مننگوکوک همچنین میتواند باعث مشکلات جدی مانند از قطع عضو، ناشنوایی، ناتوانی ذهنی و سکته شود.
واکسن مننگوکوک چه مزایایی دارد؟
این واکسن از انسان در مقابل باکتری نایسریا مننژیتیدیس که باعث بیماری مننگوکوک میشود، محافظت میکند. قبل از ساخت این واکسن، بیماری مننگوکوک عامل اصلی مننژیت باکتریایی، یعنی عفونت در مایعات اطراف مغز و نخاع کودکان بود.
کودکان کمتر از یک سال و افراد در سنهای ۱۶ تا ۲۳ سالگی بیشترین احتمال برای ابتلا به مننگوکوک را دارند. دانشجویان سال اول دانشگاهها که در خوابگاهها زندگی میکنند و سربازان ساکن در پادگانها نیز در معرض ریسک بالاتری هستند.
طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، این واکسن در حدود ۹۸ درصد از افرادی را که واکسینه میشوند محافظت میکند. واکسن در برابر بیشتر انواع بیماری مننگوکوک از شخص محافظت میکند، اما از همهٔ موارد جلوگیری نمیکند.
سن و دز دریافت واکسن مننگوکوک کدام است؟
تعداد دفعات توصیهشده برای این واکسن، یک دز، به علاوهٔ یک دز تقویتکننده است که در سنهای زیر تزریق میشود:
- ۱۱ تا ۱۲ سالگی
- یک دز تقویتکننده در ۱۶ سالگی
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها توصیه میکند کودکانی که دز اولیه خود را نزدهاند در اولین فرصت واکسینه شوند. اگر دز اولیه پس از ۱۶ سالگی تزریق شود، دریافت تقویتکننده لازم نیست. این واکسن همچنین برای نوزادان و بچههایی که در شرایط پرخطر هستند، از جمله کسانی که به کشورهای خاصی سفر میکنند و همچنین دانشجویان سال اول ساکن در خوابگاهها و سربازان نظامی ساکن در پادگانها توصیه میشود.
چه کودکانی نباید واکسن مننگوکوک را دریافت کنند؟
کودکی که نسبت به دز قبلی واکسن مننگوکوک واکنش آلرژیک تهدیدکنندهٔ زندگی داشته است، نباید دوباره با آن واکسینه شود. همچنین برای رعایت اقدامات احتیاطی برای زدن این واکسن، کودکانی که تا حدی متوسط تا نسبتاً شدید بیمار هستند، احتمالاً باید برای زدن واکسن صبر کنند تا خوب شوند.
عوارض جانبی واکسن مننگوکوک چیست؟
شایعترین عارضه جانبی، قرمزی یا درد در محل تزریق به مدت یک یا دو روز است. تعداد کمی از افراد تب میکنند. نوجوانان پس از واکسیناسیون بیشتر مستعد غش کردن هستند و باید برای ۱۵ دقیقه بعد از تزریق واکسن به حالت نشسته باشند یا دراز بکشند.
واکنشهای آلرژیک شدید به هر نوع واکسنی نادر اما امکانپذیر است. اگر فرزند شما به این یا هر واکسن دیگری واکنش نامطلوب نشان داده است، با پزشک او صحبت کنید.
دانستن چه نکاتی در مورد واکسن مننگوکوک لازم است؟
برخی اطلاعات بیشتر مرتبط با واکسن مننگوکوک و بهطورکلی، دانستن نکات زیر در مورد واکسن مننگوکوک بیضرر است:
- واکسن مننگوکوک به دو صورت پلیساکاریدی و کنژوگه و در ترکیبهای تکظرفیتی و دوظرفیتی (علیه گروههای A و C) و چهارظرفیتی (علیه گروههای Y ،C ،A و W-۱۳۵) موجود است.
- واکسن پلیساکاریدی در سن دو سال به بالا قابل استفاده است و برای ایمنسازی کودکان کمتر از دو سال باید از واکسن کنژوگه استفاده شود.
- تزریق واکسن پلیساکاریدی، زیرجلدی و تزریق واکسن کنژوگه، عضلانی است.
- کلیهٔ مشمولان خدمت وظیفهٔ نیروهای مسلح و کارکنان پایور، جدیدالورود واحدهای آموزشی-نظامی سپاه، ارتش و نیروی انتظامی و ساکنین اردوگاهها، لازم است واکسن دوظرفیتی را دریافت کنند.
- برنامهٔ واکسیناسیون این افراد شامل تزریق یک دز نیم میلیلیتر واکسن پلیساکاریدی زیرجلدی است.
- تزریق واکسن مننگوکوک برای زندانیان و ساکنین خوابگاهها، تنها در موارد خاص مانند کنترل طغیان بیماری انجام میشود.
- گروههای پرخطر نیازمند تزریق واکسن مننگوکوک شامل افراد دچار کمبود کمپلمان، افراد دارای نقص آناتومیک یا عملکردی طحال، افراد دچار ایدز (HIV)، حجاج عمره و تمتع و مسافران به کشورهای بومی یا اپیدمیک بیماری مننگوکوک هستند.
- ایمنسازی زنان باردار و شیرده با واکسن مننگوکوک بلامانع است.
- در صورت سابقهٔ حساسیت شدید به دز قبلی واکسن مننگوکوک، دریافت دز بعدی ممنوع است.
- افرادی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند، بر اساس کشور مقصد و بیماریهای شایع قابل پیشگیری با واکسن در آن کشور باید از نظر نیاز به دریافت واکسنهای لازم بررسی شوند و در صورت لزوم قبل از عزیمت، واکسنهای مورد نیاز را دریافت کنند. به عنوان مثال، افرادی که قصد عزیمت به کشور عربستان را دارند، با توجه به مقررات آن کشور باید واکسن مننگوکوک را حداقل تا ۱۰ روز قبل از سفر دریافت کنند. پس از دریافت واکسن، کارت بینالمللی که گواهی تزریق این واکسن است، تا سه سال اعتبار دارد.
- با توجه به مقررات کشور عربستان سعودی، حجاج عمره و تمتع باید واکسن مننگوکوک چهارظرفیتی را دریافت کنند.
- زمان دریافت واکسن نباید بیش از سه سال و یا کمتر از ۱۰ روز قبل از ورود به عربستان باشد. برای واکسیناسیون حجاج ارجحیت با واکسن کنژوگه چهارظرفیتی است.
- برای گروه سنی بالای ۵۵ سال، واکسن مننگوکوک پلیساکاریدی توصیه میشود.
- واکسیناسیون مسافران به کشورهای بومی یا اپیدمیک بیماری مننگوکوک مانند کشورهای آفریقایی واقع در کمربند مننژیت شامل بنین، بورکینافاسو، کامرون، چاد، جمهوری آفریقای مرکزی، ساحل عاج، اریتره، اتیوپی، گامبیا، گینه، گینه بیسائو، مالی، نیجر، نیجریه، سنگال، سودان و سودان جنوبی توصیه میشود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد واکسن های مورد نیاز قبل از سفر، میتوانید در مورد سفر حج به مراکز هلالاحمر و در مورد سفر به سایر کشورها به انستیتو پاستور ایران مراجعه و یا با شماره تلفن ۲۰-۶۶۹۵۳۳۱۱- ۰۲۱ تماس بگیرید.
