ویار و بیزاری از غذا در بارداری چیست و چه علائمی دارد؟
زمانیکه باردار می‌شوید، ممکن است متوجه شوید که نسبت به بو یا طعم غذاهایی که تا چند ماه پیش دوست داشتید، احساس بیزاری پیدا کرده‌اید یا غذاهایی که پیش از این علاقه‌ای به آنها نداشتید را دوست دارید. این‌ها بخشی از تغییرات رایج و اجتناب‌ناپذیر در دوران بارداری است که به عنوان علائم ویار بارداری شناخته میشود. این نشانه‌ها کاملاً طبیعی بوده و برای هر زن تجربه‌ای منحصر به فرد است. بنابراین، جای نگرانی نیست؛ داشتن ویار باعث میشود که در هر زمانی از روز، هوس خوردن غذاهایی مانند مواد ترش، شیرین، شکلات یا بستنی داشته باشید. در این مطلب، با 10 مورد از رایج‌ترین ویار بارداری آشنا می‌شوید و یاد می‌گیرید که در مواجه با آن چگونه بتوانید انتخاب‌های بهتر و سالم‌تری داشته باشید.
ویار چیست؟
ویار در بارداری یکی از رایج‌ترین عوارض حاملگی است و به شکل بیزاری از غذاها، طعم‌ها و بوها در زنان باردار مشخص میشود و باعث میشود که هنگام تماس با آنها حالت تهوع شدید پیدا کنید. این بی‌میلی به خوردن غذاهای مفید برای مادر و جنین می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود. بیزاری از غذا در بارداری ممکن است باعث شود که زن باردار هیچ علاقه‌ای به خوردن غذاها و نوشیدنی‌ها نداشته باشد یا با خوردن آنها حالت تهوع پیدا کند و استفراغ کند. ویار شدید در بارداری، با از دست دادن آب و الکترولیت و به دنبال آن کاهش وزن مادر همراه است. در چنین شرایطی باید به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک برای شما سرم تجویز کند تا بدنتان بتواند کم‌آبی ناشی از استفراغ را دریافت کند.
علت ویار حاملگی چیست؟
گرچه به طور قطعی مشخص نیست که چرا برخی زنان دچار پدیده ویار در بارداری میشوند اما دو دلیل احتمالی برای تنفر غذایی در این دوران وجود دارد که ممکن است بیزاری از غذا در بارداری را توضیح دهند. برخی از زنان باردار به دلیل تغییر سطح هورمون‌ها نسبت به بوها و مزه‌های خاص حساسیت بیشتری پیدا می‌کنند و ممکن است ترشح بزاق‌شان هم بیشتر بشود، بویژه در زنانی که تهوع صبحگاهی هم دارند. همچنین در اوایل بارداری، برخی از زنان طعم فلزی ملایمی در دهان خود دارند که می‌تواند موجب بیزاری از برخی غذاها شود.
بیزاری از غذا در بارداری از چه زمانی شروع میشود؟
شاید در اوایل بارداری برایتان سوال باشد که ویار از چه زمانی شروع میشود؟ بیزاری غذایی می‌تواند از علائم اولیه بارداری باشد که در سه ماهه اول حاملگی ظاهر میشود و از ماه چهارم به بعد رفته رفته کمتر میشود. اگر ویار های بارداری ادامه پیدا کند، ممکن است نشانه کمبود آهن باشد که می‌تواند منجر به کم خونی شود. اگر هم تا اواخر سه ماهه دوم بارداری ادامه پیدا کرد و مانع غذا خوردنتان شد بهتر است با پزشک مشورت کنید.
رایج ترین ویارهای بارداری
همانطور که احتمالاً حدس زده‌اید، هوس های بارداری بسیار فردی است. ویار برخی از زنان ممکن است طیف وسیعی از طعم‌ها، از شیرینی گرفته تا تند و نمکی را در بر بگیرد و زنان دیگر ممکن است در طول بارداری هیچ ویاری نداشته باشند. در ادامه 10 مورد از شایع‌ترین ویار حاملگی که زنان در این دوران تجربه می‌کنند، فهرست شده است:
- شیرینی (شکلات، آب نبات)
- کربوهیدرات‌های پر کالری غیر شیرین (پیتزا، چیپس)
- پروتئین حیوانی (استیک، مرغ)
- میوه
- لبنیات پر کالری غیر شیرین (پنیر، خامه ترش)
- غلات صبحانه
- فست فود
- خوراکی‌های سرد (یخمک، یخ در بهشت)
- سبزیجات
- لبنیات پرکالری شیرین (بستنی، میلک شیک)
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که شکلات، میوه‌ها، مواد غذایی منجمد و ترشی‌ها از محبوب‌ترین خوراکی‌های مورد علاقه زنان باردار به شمار می‌روند. همچنین، برخی از زنان در دوران بارداری ممکن است به ترکیب‌های غیرمعمولی از مواد غذایی تمایل پیدا کنند، مانند ترکیب طعم‌های ترش و شیرین.
آیا هوسهای غذایی در بارداری نشاندهنده جنسیت جنین هستند؟
حال که متوجه شدید ویار یعنی چه ممکن است است این سوال برایتان پیش آید که ارتباطی بین هوس های غذایی بارداری و جنسیت جنین وجود دارد یا خیر. بعضی‌ها باور دارند که اگر زن باردار هوس خوراکی‌های شیرین داشته باشد، جنینش دختر است و اگر هوس مواد غذایی شور کند، جنینش پسر است. در حال حاضر هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ویارهای زنان باردار با جنین پسر متفاوت از زنان باردار با جنین دختر است. همچنین، هیچ شواهدی نداریم که نشان دهد چرا برخی از زنان ویار دارند و برخی ندارند.
عوارض ویار بارداری
همانطور که گفته شد ویار در بارداری به‌طور کلی خطری ندارد و نیازی نیست که خود را از خوردن خوراکی‌های مورد علاقه‌تان محروم کنید یا نگران این شوید که اگر زن باردار چیزی هوس کند و نخورد چه میشود. توجه داشته باشید که اگر هوس مواد غذایی ناسالم مثل فست فود‌ها دارید، بهتر است آنها را در حد اعتدال مصرف کنید.
همانطورکه قبلاً هم به آن اشاره شد برخی از زنان تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی مانند خاک دارند که می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد و نیاز به مراجعه به پزشک دارد. از دیگر عوارض ویار بارداری می‌توان به آلودگی میکروبی ناشی از مصرف بعضی غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس باشد که باید با احتیاط مصرف شوند.
در چه مواقعی ویار خطرناک می شود و نیاز است به پزشک مراجعه شود؟
تا زمانی که رژیم غذایی سالم و مخصوص بارداری را دنبال می‌کنید، غذاهای سالم متنوعی می‌خورید و مواد مغذی مورد نیاز خود و کودکتان را دریافت می‌کنید، دلیلی برای نگرانی در مورد ویارهای گاه و بیگاه وجود ندارد. هیچ ایردای هم ندارد که هرازگاهی در مورد هوس های بارداری خود کمی زیاده‌روی کنید. اما سعی کنید از آن به عنوان بهانه‌ای برای پرخوری یا خوردن غذاهای ناسالم استفاده نکنید. این کار به راحتی می‌تواند منجر به لطمه زدن به تغذیه خود شما و همچنین تغذیه جنین در حال رشد شود.
زنان باردار ممکن است در دوران بارداری علاقه به خوردن مواد غیرخوراکی مانند خاک، گِل، مهر نماز، یخ، گچ و رنگ دیوار پیدا کنند. به این مشکل هرزه‌خواری بارداری یا پیکا (Pica) می‌گویند. شاید از خود بپرسید که این نوع ویار شدید در بارداری نشانه چیست. دلیل این اختلال ممکن است به علت کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل فقر آهن باشد. کمبود این مواد لزوماً به معنی آن نیست که شما میزان کافی از آن را مصرف نمی‌کنید، بلکه ممکن است بدن شما در جذب آنها مشکلی داشته باشد. پس در چنین مواقعی حتماً به پزشک مراجعه کنید و برای درمان خودسرانۀ این مشکل اقدام نکنید.
ویار شدید در بارداری و خوردن مواد غیرخوراکی می‌تواند باعث بیماری‌های مختلف مثل مسمومیت با سرب یا انسداد روده شود. البته یخ، کمی با دیگر مواد متفاوت است ولی خوردن آن می‌تواند به دندان‌ها یا معده آسیب برساند. اگر تمایل زیادی به خوردن مواد غیرخوراکی داشتید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای بررسی هر گونه مشکل فیزیکی در شما انجام شود.
درمان ویار در بارداری
برای درمان ویار حاملگی کافی است که جایگزین‌های سالم را بشناسید. می‌توانید تسلیم شوید و هر چیزی را که به آن علاقه دارید به مقدار کم تا متوسط مصرف کنید. یا اینکه اگر ویار یک ماده غذایی نه چندان سالم را دارید، می‌توانید جایگزینی سالم‌تر و در عین حال راضی‌کننده برای آن پیدا کنید. به عنوان مثال اگر ویار بستنی دارید، می‌توانید آن را با ماست منجمد کم‌چرب یا ماست یونانی سادۀ شیرین شده با کنسرو میوه، سس سیب یا عسل جایگزین کنید. یا به جای چیپس سیب زمینی اگر سرخ‌کن بدون روغن دارید، می‌توانید چیپس و سیب زمینی سرخ کرده خانگی را به شکل هواپز درست کنید. پاپ کورن و آجیل‌های بدون نمک یا کم نمک نیز گزینه سالم‌تری هستند.
برخی افراد زیاد کربوهیدرات می‌خورند و بهتر است به جای استفاده از نان سفید نان‌هایی مانند نان سبوس‌دار را انتخاب کنید که ارزش غذایی و فیبر بالاتری دارند. طمع این نان متفاوت از چیزی است که به آن عادت دارید، اما شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه می‌دارد که می‌تواند منجر به ویارهای کمتر در طول روز هم شود.
درمان هوس های غذایی بارداری با استفاده از روش‌های خانگی
مواقعی وجود دارد که نمی‌توانید از خوردن یک خوراکی یا غذای خاص دست بکشید. در ادامه، شش راهکار برای کنترل ویار های بارداری و کاهش اثرات آن آمده است:
- حواس پرتی ایجاد کنید. ذهن خود را با انجام فعالیت‌های دیگر مشغول کنید. پیاده‌روی، خواندن کتاب یا صحبت تلفنی با یک دوست از این جمله‌اند.
- از باور "به جای دو نفر خوردن" اجتناب کنید. اگرچه نیازهای غذایی در زمان بارداری نسبت به قبل آن افزایش می‌یابد اما این واقعاً به این معنا نیست که باید به اندازه دو نفر غذا بخورید. بلکه به این معناست که غذایی که می‌خورید، کودک شما را نیز تغذیه می‌کند. بنابراین، فقط زمانی که گرسنه هستید، غذا بخورید و از این باور که اگر زن باردار ویار کند و نخورد چه میشود اجتناب کنید.
- نوشیدن آب را فراموش نکنید. گاهی اوقات تشنگی با گرسنگی اشتباه گرفته میشود. بنابراین برای جلوگیری از این اشتباه، در طول روز مقدار مناسبی آب بنوشید و بدن خود را هیدراته نگه دارید.
- با تمرکز غذا بخورید. برای خوردن غذا وقت بگذارید و هر لقمه را مزه مزه کنید. از غذا خوردن سریع، غذا خوردن در حین کار یا تماشای تلویزیون و خوردن در حین حرکت خودداری کنید.
- وعده‌های غذایی را از قبل برنامه‌ریزی کنید. از قبل در مورد اینکه دوست دارید چه چیزی بخورید، فکر کنید. برای صبحانه، ناهار، شام و میان وعده‌های خود برنامه‌ریزی کنید. با داشتن غذاهای سالم از پیش آماده، کمتر احتمال دارد که تسلیم غذاهای ناسالم یا هوسهای ناگهانی و علائم ویار بارداری شوید.
- استرس‌تان را مدیریت کنید. داشتن استرس در دوره بارداری و حتی بی‌خواب شدن به خاطر آن مسئله رایجی است. استرس و بدخلقی ناشی از کم خوابی نیز می‌تواند منجر به هوسهای غذایی شود و ممکن است وسوسه شوید که ذهن‌تان را با غذا آرام کنید. برای مدیریت استرس، مدیتیشن یا ورزش سبک را امتحان کنید.
بنابرآنچه گفته شد به طور کلی، ویار در بارداری مساله نگران کننده‌ای نیست و مادامی که اعتدال را رعایت کنید مقداری شکلات، چیپس سیب زمینی یا بستنی هم می‌توانید مصرف کنید. ویارها ممکن است نشاندهنده تغییراتی در نیازهای غذایی بدن شما باشند یا ممکن است با افزایش هورمون‌های بارداری مرتبط باشند. توجه داشته باشید که برخی از زنان در دوران بارداری تمایل به مصرف مواد غیر خوراکی مثل مایع لباسشویی، خاک، خاک رس، خاکستر، تراشه‌های رنگ یا یخ را تجربه می‌کنند. این وضعیت، ممکن است نشانه‌ای از کمبود تغذیهای باشد و باید هر چه سریع‌تر پزشکتان را در جریان بگذارید تا از آسیب‌های احتمالی به خود و جنین جلوگیری کنید.
سوالات متداول
ویارها میتوانند در سه ماهه اول بارداری شما ظاهر شوند. آنها اغلب در اواخر سه ماهه دوم بارداری ناپدید میشوند. اگر ویارتان ادامه پیدا کرد، با پزشک مشورت کنید.
به خاطر داشته باشید که تا وقتی تمام مواد مغذی مورد نیاز خود و کودکتان را دریافت می‌کنید، برطرف احساس گهگاهی به خوردن برخی خوراکی ها کاملاً قابل قبول است و نیازی نیست احساس گناه کنید.
هیچ مدرک علمی این ادعا را تایید نمیکند. هوسهای غذایی در دوران بارداری نمیتوانند جنسیت جنین را پیشبینی کنند. بنابراین، اعتقاد به اینکه ویار بارداری نشاندهنده دختر یا پسر بودن جنین است، نادرست است.
