تماس پوست با پوست مادر و نوزاد
مادران در اولین لحظۀ تولد نوزادشان او را در آغوش میگیرند و به او چند قطره شیر میدهند، مگر اینکه دلایل پزشکی مشخصی برای منع آن وجود داشته باشد. بنابراین به هیچ بهانهای غیر از موارد پزشکی از طرف پرستار یا دیگر کارکنان حاضر در اتاق زایمان، از در آغوش گرفتن نوزادتان در لحظۀ تولدش صرف نظر نکنید. اما نکتۀ مهمتر این است که تماس پوست به پوست شما با نوزاد فقط به همین لحظه ختم نمیشود. این تماس میتواند در تمام روزها و مراحل رشد نوزاد وجود داشته باشد. در این مطلب میتوانید با تماس پوست با پوست مادر و نوزاد در لحظۀ تولد در بیمارستان، اهمیت و چگونگی تماس پوست به پوست مادر و نوازد و اثرهای آن در رشد کودک آشنا شوید.
تماس پوست با پوست مادر و نوزاد در لحظۀ تولد
اولین برقراری تماس پوست با پوست مادر و نوزاد بلافاصله پس از زایمان است و شروع تغذیه با شیر مادر در ساعت اول تولد باعث بهرهمندی از فواید بسیار زیاد اولین شیر مادر پس از زایمان به نام آغوز، برقراری پیوند عاطفی مادر و نوزاد، موفقیت و استمرار بیشتر در تغذیه با شیر مادر، تضمین سلامت كودك و نهایتاً پیشگیری از موارد زیاد مرگومیر نوزادان میشود. با توجه به اهمیت این موضوعات كه از اقدامات بیمارستانهای دوستدار كودك است، برای همۀ نوزادان سالمی كه بعد از هفتهٔ ۳۷ بارداری به دنیا میآیند، لازم است این تماس پوستی بین مادر و نوزادش در لحظۀ تولد به شکل زیر انجام شود:
زایمان طبیعی: در یک زایمان طبیعی بلافاصله پس از تولد، نوزاد به صورت دمر روی شكم مادر قرار داده میشود تا این تماس برقرار شود و طی خشك کردن، سلامتش خیلی سریع ارزیابی خواهد شد.
سزارین با بیحسی ناحیهای اسپاینال یا اپیدورال: در سزارین با بیحسی اسپاینال یا سزارینی که همراه با بیحسی اپیدورال باشد، نوزاد را از سمت زیر بغل یا شانۀ مادر یعنی به طور مایل، طوری در تماس پوست با پوست مادر قرار میدهند كه قفسۀ سینۀ نوزاد در تماس با زیر بغل و قفسۀ سینۀ مادر و دهان نوزاد در نزدیکی تماس با نوك پستان مادر باشد و در صورت امکان تماس چشم در چشم بین مادر و نوزاد انجام میشود.
سزارین با بیهوشی عمومی کامل: پس از انجام سزارین با بیهوشی کامل، نوزاد را به شکلی در پهلوی مادر قرار میدهند كه بند ناف نوزاد با پوست مادر در تماس باشد. پس از رفتن به ریکاوری نیز، به محض اینکه مادر توانایی پاسخگویی پیدا كرد یا حتی اگر كمی خوابآلود هم بود، تماس پوستی همچنان ادامه دارد و اولین تغذیه با شیر مادر نیز شروع میشود.
چگونگی انجام تماس پوست با پوست
بغل کردن و در آغوش گرفتن نوزاد وقتی پوشک یا لباس به تن دارد یا زمانی که شما لباس به تن دارید، هرگز جای تماس مستقیم و بدون مانع با او را نخواهد گرفت. پرستاران بیمارستان ممکن است اهمیت تماس پوست به پوست شما با نوزاد را برایتان توضیح بدهند و روش انجام این کار را به شما یاد بیاموزند. اما اگر هیچکس چنین کاری را برای شما انجام نداد، خودتان میتوانید در خانه کارهای زیر را به ترتیب انجام دهید:
- لباسهای خودتان و نوزاد را درآورید.
- خیلی ساده، بدون حاشیه و بدوی کودکتان را بغل کنید.
- هر قدر میتوانید، بگذارید کودکتان در این حالت بماند.
- این کار را هر قدر میتوانید در طول هفته تکرار کنید.
بگذارید کودک در این مدت راحت باشد و استراحت کند، نه شیر بخورد، نه با او بازی کنید؛ البته شما میتوانید در زمان شیردهی نیز با نوزادتان این تماس را داشته باشید. در طول این زمان، به او آرامش دهید تا آرام بودن را حس کند و یاد بگیرد. پدرها نیز میتوانند این کار را امتحان کنند، زیرا بدن پدر احساس متفاوتی برای خودش و نوزادتان خواهد داشت که در برقراری پیوند نزدیک پدر و کودک نیز تأثیرگذار است.
اهمیت و مزایای تماس پوست با پوست برای نوزاد
وقتی مادری نوزادش را بغل میکند و چند دقیقهای او را برهنه در آغوش خود میگیرد یا در بغلش میخواباند، بدون اینکه بداند در حال تربیت کودکش است. تماس پوست به پوست مادر و نوزاد، مزایایی برای هر دو نفر شما دارد. برخی از این مزایا برای نوزاد شامل موارد زیر است:
- تثبیت ضربان قلب
- تنفس راحت
- بهبود سطح اکسیژنرسانی در بدن
- داشتن خواب راحت
- وزنگیری بهتر
- کاهش گریه
- تغذیۀ بهتر
- بهبود رشد مغز
همچنین مطالعات و تحقیقات نشان داده است که تماس پوست با پوست باعث بهبود خلقوخو، رشد رفتاری سالم نوزاد و تنظیم دمای مناسب بدن او خواهد شد.
مزایای تماس پوست با پوست برای مادر
غیر از مزایایی که این تماس مستقیم برای نوزادتان دارد، دیگر مزایای تماس پوست با پوست مادر و نوزاد برای مادران شامل موارد زیر است:
- شیردهی راحت و آسودهتر
- برقراری سریع پیوند عاطفی با نوزاد
- احساس صمیمیت با نوزاد
- جریان شیر بهتر
- کاهش استرس و نگرانی
- افزایش اعتماد به نفس در توانایی مراقبت از نوزاد
- اطمینان بیشتر شما از سلامت بودن نوزاد
- افزایش حس کنترل و مدیریت شرایط
به مرور تماس پوست به پوست با نوزاد برای شما عادیتر خواهد شد و این در آینده برای او و شما اثرهای بسیار مفیدی خواهد داشت. این لحظههای کوتاه که از اولین دقایق تولد نوزاد شروع میشود، نگاه کردن به چشمهای نوزاد و برقراری پیوند عاطفی و اعتمادش به شما، شروع رشد احساس و هوش او در تمام روابط اجتماعی و احساسی در سالهای بعد خواهد بود.
تماس پوست با پوست با نوزاد زودرس
نوزادانی که قبل از هفتۀ ۳۷ بارداری متولد میشوند، نیاز به قرار گرفتن در محیطی گرم و راحت، شبیه رحم مادر برای محفاظت و رشد دارند. گرم نگهداشتن نوزاد و حفظ درجه حرارت بدن، از مهمترین اقداماتی است که از مرگ و ناتوانی این نوزادان به شدت میکاهد. بنابراین نوزادان زودرس پس از تولد درون یک محفظهای شیشهای به نام انکوباتور قرار داده میشوند تا رشدشان کامل شود و شما میتوانید هنگامی که نوزادتان در بیمارستان است، شاهد مراحل رشد هر روز او باشید.
در آغوش گرفتن و تماس پوست با پوست مادر و نوزاد زودرس با روشی که مراقبت کانگورویی نام دارد، فرصتی برای ایجاد صمیمیت و احساس آمادگی برای نگهداری و مراقبت از کودک ایجاد خواهد کرد. روش کانگورویی یک روش مراقبتی برای نوزادان زودرس است که در آن بین نوزاد و مادر هر روز تا جای ممکن تماس پوست با پوست برقرار میشود. مراقبت به روش کانگورویی برای مادر و نوزادش تسکیندهنده و آرامشبخش است و این تماس میتواند او را تحریک به مکیدن و حتی جاری کردن بهتر شیر سینهها کند.
