تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی
تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی در کودکان چیست؟ اگر اندام فرزندتان سفت به نظر میرسد یا اگر به این موضوع شک دارید، در این مطلب با تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی، علل ایجاد هیپرتونی و درمان تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی آشنا شوید.
تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی
برخی والدین ممکن است متوجه شوند که کودکشان اغلب دستهای خود را محکم مشت کرده است یا به نظر میرسد قادر به شل کردن برخی عضلاتش نیست. برای مثال، او ممکن است در رها کردن یک شیء از دستش یا تغییر از یک وضعیت فیزیکی به وضعیتی دیگر مشکل داشته باشد و وقتی او را بلند میکنید، ممکن است پاهایش ضربدری، یعنی مانند قیچی شود.
اگر بدن فرزندتان سفت یا بدون انعطاف به نظر میرسد، ممکن است عارضهای به نام تونوس عضلانی بالا یا هیپرتونی داشته باشد که به معنای آن است که عضلات او به صورت مزمنی منقبض هستند.
علل ایجاد هیپرتونی
سفتی اندام شایعترین علامت فلج مغزی از نوع اسپاستیک است. این عارضه یک اختلال حرکتی یا اختلال در هماهنگی حرکات بدن است که هر ساله در حدود بسیاری از کودکان در دنیا تشخیص داده میشود.
در فلج مغزی اسپاستیک، یک ناهنجاری مغزی، سیگنالهایی را به بدن ارسال میکند که برخی گروههای عضلانی را بیشفعال میکند. این عارضه گاهی اوقات میتواند با علل خاصی مانند زودرس بودن کودک ارتباط داشته باشد اما در بسیاری از موارد علت ناهنجاری مغز مشخص نیست.
حدود نیمی از کودکان مبتلا، نوعی جدی از فلج مغزی را دارند به این معنی که برای جابهجایی به یک آتل، واکر یا صندلی چرخدار نیاز دارند. برخی کودکان شکل خفیفتری از آن را دارند. برخی از آنها ناتوانیهای تکاملی دیگری مانند نوعی ناتوانی ذهنی یا ضعف بینایی یا شنوایی دارند.
توصیههای احتمالی پزشکان در مورد هیپرتونی
به گفتهٔ برخی پزشکان، متداولترین درمان برای فلج مغزی، فیزیوتراپی است که عضلات سفت و بیشفعال را شل میکند و کشش میدهد و کودک را در کسب مهارتهای حرکتی و انجام تکالیف کاربردی به شیوهای کارآمدتر هدایت میکند. یک فیزیوتراپیست خوب باید محیط را به شکلی آماده کند تا در کودک ایجاد انگیزه کند و فعالیتهایی ترتیب دهد که کودک بتواند به روشهای مختلفی تمرین کند. مثلاً او با بلند کردن دستش تا روی سر برای پرتاب توپ، آرنج خود را صاف میکند.
ماساژ و یوگا هم هر دو میتوانند باعث بهبود طول عضله و انعطافپذیری عضلات شوند. سم بوتولینوم که معمولاً با نام تجاری بوتاکس شناخته میشود و به طور موقت عضلات را فلج میکند نیز میتواند مفید باشد. این ماده از ۱۸ ماهگی میتواند در کودکان استفاده شود.
سم بوتولینوم مستقیماً به عضلهٔ کودک، مثلاً به عضلهٔ همسترینگ تزریق میشود. این سم فعالیت عضله را به طور موقت «فریز» میکند و یک بازهٔ دو تا چهار ماهه فراهم میکند که طی آن کودک میتواند حرکات خاصی را برای کشش عضلهی سفت و ایجاد «عضلهٔ مخالف» انجام دهد. ایجاد تعادل بین دو گروه عضلانی مخالف به جای محدود کردن عملکرد عضله، آن را تقویت میکند. بوتاکس یک روش درمانی نسبتاً جدید و نویدبخش است. پزشکان تازه در حال فهم بهتر چگونگی استفاده از آن برای کسب منافع حداکثری در بچههای مبتلا به فلج مغزی هستند.
داروهای شلکنندهٔ عضلانی ممکن است برای بزرگسالان مبتلا به فلج مغزی تجویز شود، اما به ندرت در کودکان نوپا استفاده میشود زیرا باعث خوابآلودگی میشوند.