انواع سوختگی کودک: درجات، پیشگیری و درمان
پوست بچهها از پوست بزرگسالان نازکتر است و راحتتر دچار سوختگی میشود. کودکان زیر چهار سال نیز ریسک بیشتری برای ابتلا به عوارض ثانویهٔ ناشی از سوختگی دارند. اما سوختگی چه درجاتی دارد و چطور باید ان را درمان یا از بروز آن در کودکان پیشگیری کرد؟ و اگر کودک به طور جدی دچار سوختگی شود چه کاری باید انجام دهید؟ در این مطلب میتوانید با پرسش این سؤالها آشنا شوید.
درجات سوختگی در کودکان
امیدواریم سوختگی هرگز برای کسی، به ويژه کودکان ما پیش نیاید، اما برای تشخیص، شروع درمان و اقدامات کمکی اولیه لازم است بدانید که سوختگیها سه درجه دارند:
سوختگی درجه یک: سوختگی درجه یک خفیفترین نوع سوختگی است که در آن فقط لایهٔ بیرونی پوست آسیب دیده است. سوختگی درجه یک به قرمزی و گاهی اوقات ورم جزئی منجر میشود. این نوع سوختگی ممکن است شبیه آفتابسوختگی به نظر برسد.
سوختگی درجه دو: سوختگی درجه دو نوعی است که در آن لایهٔ دوم پوست آسیب دیده است و به تاول و ورم منجر میشود. این نوع سوختگی معمولاً بسیار دردناک است. سوختگی درجه دو گاهی اوقات بدون بستری در بیمارستان قابل درمان است. اما کودکتان برای عوض کردن پانسمان و پیگیری، به مراجعهٔ مکرر به پزشک نیاز دارد.
سوختگی درجه سه: این مورد، جدیترین نوع سوختگی است. پوست که ممکن است سفید یا سوخته و ذغالی شود، به شدت آسیب دیده است و گاهی اوقات عمق خیلی بیشتری از پوست بدن سوخته است. سوختگیهای درجه سه اغلب دردناک نیستند، چون عصبها آسیب دیدهاند. اگر کودکتان دچار سوختگی درجه سه شده باشد یا سوختگیهای خفیفتری که وسیع است، شاید لازم باشد در بیمارستان تحت نظارت باشد.
درمان سوختگی خفیف و سطحی در کودک
اگر کودکتان دچار یک سوختگی خفیف و سطحی شده باشد، میتوانید راهکارها و توصیههای زیر را برای این شرایط در ذهنتان داشته باشید:
- سریع ناحیهٔ سوخته را با فرو بردن آن در آب خنک یا اعمال کمپرس سرد به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خنک کنید.
- ناحیه را با حولهای تمیز خشک کنید و یک بانداژ یا گاز استریل روی آن بگذارید.
- اگر سوختگی شروع به تاول زدن کرد، فقط یک پماد سوختگی مناسب به آن بمالید و ناحیه را با یک باند تمیز و غیرچسبنده؛ طوری که شل باشد بپوشانید.
- هرگز سعی نکنید تاول را باز کنید، تاولها بخش مهمی از روند بهبود پوست هستند.
- روی سوختگی کره، روغن، لوسیون یا پودر نمالید. اینها میتوانند ریسک عفونت را افزایش دهند.
- از یخ هم استفاده نکنید، زیرا میتواند آسیب به پوست را بیشتر کند.
- از پزشک کودکتان در مورد دادن استامینوفن کودک برای کاهش درد سؤال کنید. اما هرگز به او آسپیرین ندهید، زیرا میتواند به یک بیماری نادر اما خطرناک به نام سندرم ری منجر شود.
سوختگی درجه یک ممکن است فقط طی چند روز بهبود یابد، اما بهبود سوختگی درجه دو ممکن است چند هفته طول بکشد. اگر کودکتان در حین بهبود سوختگی علائم عفونت را نشان داد، او را پیش پزشک ببرید.
درمان سوختگی جدی در کودک
اگر کودکتان دچار یک سوختگی شدید شده باشد، میتوانید راهکارهای زیر را برای این شرایط در ذهنتان داشته باشید:
- ابتدا کودک خود را از منبع سوختگی و محدودهٔ خطر دور کنید.
- اگر لباسش آتش گرفته، شعلههای آتش را با حوله، پتو یا هر چیز دیگری که در دسترس است خاموش کنید ولی هوا را از طریق باد زدن غیرعمد به آتش نرسانید، چون اکسیژن میتواند آتش را شعلهور کند.
- اگر تنفس کودک قطع شده است، احیای قلبی تنفسی را انجام دهید و از کسی بخواهید با ۱۱۵ یا شمارهٔ اورژانس محلی تماس بگیرد.
- اگر تنها هستید، دو دقیقه احیای قلبی ریوی به کودک بدهید و با یک همزمانی نزدیک با اورژانس تماس بگیرید ولی اگر بلد نیستید فقط سریع با اورژانس تماس بگیرید.
- اگر کودکتان نفس میکشد، سریع با شمارهٔ اورژانس تماس بگیرید یا او را به مرکز اورژانس ببرید.
- در صورت امکان، یک پد یا گاز استریل تمیز را روی ناحیهٔ سوخته قرار دهید، اما سعی نکنید سوختگی جدی را خودتان درمان کنید.
- مراقب باشید که به طور مستقیم به سوختگیهای کودک دست نزنید یا به آنها فوت نکنید، زیرا بسیار مستعد عفونت کردن هستند.
درمان سوختگی شیمیایی در کودک
سوختگی ناشی از اسیدها یا سایر مواد شیمیایی قوی ممکن است بسیار شبیه آفتابسوختگی باشد. در صورت بروز سوختگی شیمیایی کارهای زیر را انجام دهید:
- لباس کودک را دربیاورید و در صورت لزوم آن را قیچی کنید تا از قرار گرفتن سایر قسمتهای بدن او در معرض مادهٔ شیمیایی جلوگیری کنید.
- اگر مادهٔ شیمیایی خشک مثل پودر است، راهی ایمن و بیخطر برای برداشتن آن از روی پوست کودک خود پیدا کنید.
- نواحی سوخته را حداقل ۱۵ دقیقه زیر آب شیر بگیرید و با ملایمت با صابونی بدون بو و آب بشویید.
- از هیچ لوسیون یا پمادی روی پوستش استفاده نکنید.
- ناحیهٔ سوختگی را با یک پانسمان یا گاز خشک و استریل بپوشانید.
- اگر سوختگی شیمیایی کودک به پوست او نفوذ کرده و باعث سوختگی درجه دوم شده است، حتماً او را نزد پزشک ببرید.
- اگر قطر ناحیهٔ سوختگی از ۵ سانتیمتر بزرگتر است یا روی چشم، دست، پا یا ناحیهٔ تناسلی اوست، او را به اورژانس ببرید.
- اگر کودکتان چیزی از مادهٔ شیمیایی را بلعیده یا استنشاق کرده است، سریعاً برای راهنمایی با مرکز کنترل مسمومیت ۱۴۹۰ تماس بگیرید.
- اگر مادهٔ شیمیایی به چشم او پاشیده است، اول چشمهایش را به مدت ۲۰ دقیقه با آبی که در یک پارچ آب ریختهاید بشویید و بعد او را به اورژانس ببرید.
مراجعه به پزشک برای سوختگی کودک
اگر جایی از بدن کودکتان بسوزد، لازم است به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر سن کودکتان کم است. اما در صورت وجود موارد زیر باید حتماً و فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- اگر سوختگی چیزی غیر از سوختگی جزئی درجه اول باشد.
- اگر سوختگی گسترده باشد، یعنی قطر آن بیشتر از ۵ سانتیمتر باشد.
- اگر سوختگی روی صورت، دستها یا اندام تناسلی کودکتان باشد.
- اگر محل سوختگی عفونت کرده باشد.
- اگر جراحت ایجادشده سوختگی الکتریکی، یعنی توسط جریان الکتریکی ایجاد شده است.
علائم عفونت ناشی از سوختگی کودک
علائم عفونت ناشی از سوختگی که باید در صورت بروز آنها به پزشک مراجعه شود شامل موارد زیر است:
- درد زیاد
- تب
- ورم
- قرمزی پوست
- ترشح یا چرک کردن
- بوی بد از محل سوخته؛ ناشی از عفونت
- ورم غدد و گرههای لنفاوی
- تب یا رگههای قرمز به وجودآمده از محل سوختگی
جلوگیری از سوختگی درجه یک کودکان
برای محافظت از کودکتان در برابر سوختگی، مهم است که تمام اقدامات احتیاطی ممکن را انجام دهید. پوست بچهها از پوست بزرگسالان نازکتر است، بنابراین راحتتر میسوزد. کودکان زیر چهار سال نیز ریسک بیشتری برای ابتلا به عوارض ثانویهٔ ناشی از سوختگی دارند. برخی اقدامات سنجیدهای که میتوانید برای کاهش احتمال سوختگی کودکتان انجام دهید شامل این موارد است:
- سنسورهای هشدار نشت دود را در قسمتهای مختلف خانه نصب کنید و مرتب آنها را چک کنید.
- در جاهایی كه خطر آتشسوزی در آن زیاد است، مانند آشپزخانه یا نزدیك شومینه، کپسولهای ضدحریق آتشنشانی نصب كنید.
- در صورت امکان، برای آشپزی از شعلههای ردیف عقبی اجاق گاز استفاده کنید. اگر باید از شعلههای جلویی استفاده کنید، دستهی تابهها را به سمت پشت گاز بچرخانید.
- هنگام خوردن نوشیدنی داغ، کودک را در دامن خود ننشانید.
- وقتی در یک دستتان نوشیدنی داغ دارید، سعی نکنید کودک را با دست دیگر در آغوش بگیرید.
- غذاها و نوشیدنیهای داغ را دورتر از لبههای کانتر آشپزخانه و میز قرار دهید.
- آنها را روی زیربشقابی یا رومیزیای که کودک میتواند پایین بکشد، نگذارید.
- برای کاهش احتمال سوختن در سینک یا وان، درجهٔ آبگرمکن خود را بالاتر از ۴۷ یا ۴۸ درجهٔ سانتیگراد قرار ندهید.
- اتو، وسایل برقی آرایش مو، شمع روشن و سایر عوامل بالقوه خطرساز سوختگی را دور از دسترسش نگه دارید.
- جلوی شومینه، یک صفحهٔ محافظ بگذارید و کودکتان را از ناحیهٔ اطراف آن دور نگه دارید.
- کودک را از اجاق گاز هیزمی، رادیاتور، کبابپزها و هیتر دور نگه دارید.
- برای پریزهای برق درپوش محافظ بگذارید.
- سیمهای برق را از دسترس کودک خود دور نگه دارید.
- صندلی ماشین مخصوص کودک را قبل از قرار دادن او در آن بررسی کنید، چون صندلی و سگک کمربند آن میتوانند به اندازهای داغ شوند که باعث سوختگی شوند.
- اگر ماشینتان جلوی آفتاب میماند، میتوانید حولهای روی صندلی کودک بیندازید.
- وسایل بازی فلزی در پارک مثل سرسره یا تاب را قبل از اینکه کودک را روی آنها بنشینید، بررسی کنید.