تنبلی چشم در کودکان
بر اساس آمار موجود، حدود ۳ تا ۶ درصد از کودکان زیر شش سال ممکن است دچار تنبلی چشم شوند. در این مطلب میتوانید با تنبلی چشم در کودکان، چگونگی تشخیص آن، یک آزمایش خانگی که توسط خودتان در خانه میتواند برای تشخیص تنبلی چشم انجام دهید و درمان این عارضه آشنا شوید.
تنبلی چشم کودک چیست؟
تنبلی چشم که آمبلوپی نیز نامیده میشود، هنگامی ایجاد میشود که مغز دید یک چشم را مسدود یا سرکوب میکند. اگر چشمهای فرزندتان ناهمراستا باشد یا اگر به خاطر نزدیکبینی، دوربینی، آستیگماتیسم یا هر چیزی مانند آبمروارید یا پلک افتاده که باعث ایجاد اختلال در دید یک چشم میشود، نمیتواند به خوبی با یک چشمش ببیند و همین میتواند کودک را دچار تنبلی چشم کند.
حدود ۳ تا ۶ درصد از کودکان زیر شش سال دچار تنبلی چشم میشوند و درمان قبل از سن پنج یا شش سالگی موفقتر است، اگرچه پژوهشهای اخیر نشان میدهد که حتی کودکان بزرگتر ممکن است دید خود را دوباره به دست بیاورند، هرچند بازیابی دید در کودک بزرگتر کمتر تضمین شده است. همچنین به خاطر داشته باشید که تنبلی چشم اگر نادیده گرفته شود، میتواند منجر به از دست رفتن دائمی بینایی شود.
چگونه میتوان تنبلی چشم کودک را تشخیص داد؟
شناسایی مشکل تنبلی چشم در کودک آسان نیست، زیرا کودکان مبتلا به این مشکل میتوانند با استفاده کردن از تنها یک چشم کنار بیایند و چشم کمتر استفادهشده هم ممکن است کاملاً طبیعی به نظر بیاید، با اینکه کودکتان از آن برای دیدن استفاده نمیکند.
پزشک کودکتان با معاینهٔ مستقل و همزمان هر چشم، وجود تنبلی چشم و همچنین انحراف چشم را به طور روتین و مرتب بررسی کند. اما به عقیدهٔ متخصصان چشمپزشکی اطفال، مادرها اغلب بهترین کسانی هستند که میتوانند این مشکل را در کودکشان تشخیص دهند، زیرا آنها زمان بیشتری را در کنار کودک هستند و اغلب زودتر از هر پزشکی متوجه میشوند که مشکلی وجود دارد. بنابراین برای امتحان هم فکر جالبی است که گاهی اوقات دید چشمهای کودک خود را در خانه تست کنید.
چطور باید تنبلی چشم کودک را در خانه آزمایش کرد؟
یک راه ساده برای ارزیابی اینکه هر دو چشم کودکتان کار خود را انجام میدهند یا خیر وجود دارد. همچنین همراهی یک نفر دیگر برای انجام این تست میتواند به شما کمک کند. مراحل این آزمایش ساده به شکل زیر است:
- یکی از چشمهای کودکتان را بپوشانید.
- یک شیء مانند خرس عروسکی برای یک کودک خردسال یا عکس یا حروف الفبا برای یک کودک بزرگتر را مقابل او نگه دارید.
- ببینید وقتی شیء را مقابل او به چپ و راست و بالا و پایین حرکت میدهید، کودکتان آن را با چشم بازش دنبال میکند یا خیر.
- از یک کودک بزرگتر نیز میتوانید بپرسید که آن حرف الفبا چیست یا سؤالی دربارهٔ تصویر یا شیء بپرسید.
- سپس چشم دیگر را بپوشانید و ببینید که آیا آن شیء را نیز به همان خوبی و تا همان فاصله دنبال میکند یا خیر.
اگر در تمام دفعات انجام این تست به نظر رسید که فرزندتان با یک چشم بهتر از دیگری میبیند، یک وقت ویزیت از پزشک فرزندتان یا یک چشمپزشک برای انجام غربالگری بینایی بگیرید تا مشکل را تشخیص دهند و درمان کنند، هرچند انجام این آزمایش در مورد یک کودک نوپا که ممکن است قبل از تمام شدن تست، به آن بیعلاقه شود یا حواسش پرت شود کمی مشکل است. اما در هر صورت اگر یک چشم کودکتان ضعیفتر به نظر میرسد، سعی کنید یک بار دیگر این آزمایش را انجام دهید و این بار تست خود را با چشم دیگر شروع کنید.
تنبلی چشم کودک چطور درمان میشود؟
قدم اول این است که هر گونه مشکل زمینهای در بینایی کودک رفع شود. برای مثال با اصلاح آستیگماتیسم یا نزدیکبینی با استفاده از عینک یا رفع مشکل آبمروارید با عمل جراحی میتوان مشکل زمینهای را برطرف کرد. هنگامی که مشکل زمینهای رفع شد، باید تلاش کرد که مغز فرزندتان به برقراری ارتباط با چشم ضعیفش تشویق شود و در نهایت توانایی دیدن آن بهبود یابد.
اگر فرزندتان به علت نیاز به عینک دچار تنبلی چشم شده باشد، عینک مانند یک لنز دوربین عمل میکند و به فوکوس کردن روی اشیا در پشت چشم کمک میکند. استفاده از عینک، تصویر واضحتری برای مغز ایجاد میکند که ممکن است ارتباط مغز با چشم را بهبود بخشد. اما اگر چشمهای کودکتان به طور طبیعی به درستی روی نور متمرکز میشوند، عینک کمکی به رفع تنبلی چشم نخواهد کرد.
به جای آن، پزشک احتمالاً توصیه خواهد که چشم قویتر را با یک چشمبند یکطرفه بپوشانید یا با روزی یک بار اعمال قطره، بینایی آن چشم را تار کنید. هر یک از این کارها مغز را مجبور به استفاده از چشم ضعیف میکنند و این فرایند میتواند هفتهها، ماهها یا حتی سالها زمان ببرد.