وقتی کودکتان به خواهر یا برادرش زور میگوید چه کار کنید؟
شاید گاهی کودکان شما هم به یکدیگر زور بگویند، پرخاشگری کنند یا یکدیگر را بزنند. در چنین موقیعتهایی باید چه کاری انجام دهید و چطور مداخله کنید؟ در این مطلب با این موضوع که وقتی کودک دو سالهٔ شما به چیزی که میخواهد نرسد چه رفتاری ممکن است داشته باشد و نحوهٔ برخورد شما با این رفتارش آشنا شوید.
زورگویی کودکان به خواهر یا برادرشان
وقتی یکی از کودکان شما به کودک دیگرتان زور میگوید
کودکان دو ساله گاهی اگر به چیزی که میخواهند نرسند، کسی را که هدف پرخاشگریشان قرار گرفته است میزنند، به او چنگ میاندازند، موهایش را میکشند و اشیا را به سمتش پرتاب میکنند. هدف پرخاشگری آنها هم معمولاً برادر یا خواهرهایشان است، که شاید کودکانی بسیار آرام و دور از رفتارهای خشنونت باشند. کودک دو سالهٔ شما گاهی اوقات اصلاً بدون هیچ دلیلی خواهر و برادرش را اذیت میکند. در چنین موقعیتی چه باید کرد؟
از چه راهحلی استفاده کردهاید
شاید شما هم راهکارهایی مثل اینها را امتحان کرده یا شنیده باشید:
- از او بخواهید از کارش دست بردارد.
- با صراحت و چشم در چشم به او بگویید: «نه»!
- یک وقفهٔ تربیتی به کودک بدهید.
- اسباببازیها را بردارید.
- حواسش را پرت کنید.
الان وضعیت چطور است
و وضعیت شما بعد از این کارها چیست؟ هیچکدامشان کارساز نبوده است و شما نگرانید که این رفتار ادامه پیدا کند. اما کارشناسان رفتار کودک چه پاسخی میدهند و شما باید چه کار کنید؟
چه کار کنید و چه کار نکنید
برای رسیدن به یک راهحل درست و حسابشده نکات مهم زیر را بررسی کنید و به دور از هر گونه پیشداوری سریع، طی روزهای آینده به آنها فکر کنید:
روی نکات مثبت تمرکز کنید: تفاوت گذاشتن و تمایزات در مورد کودک خوب و کودک بد را از سرتان بیرون کنید، زیرا این کار روی نحوهٔ فرزندپروری شما تأثیر میگذارد و کودک پرخاشگر همواره مطابق برچسبهایی که به او میزنید رفتار خواهد کرد.
به رفتار خودتان توجه کنید: رفتار خود شما با همسرتان، دوستان و خانوادهتان چطور است؟ آیا کاری انجام میدهید که باعث برانگیختن رفتار کودک شود؟ یا حتی با خود کودکانتان چطور برخورد میکنید؟ آیا از یکی طرفداری و دیگری را توبیخ و سرزنش میکنید؟
کتک زدن را فراموش کنید: ضربه زدن به باسن، تأدیب با دستهای عصبانی و کنار کشیدن خشونتآمیز کودک، این پیام را به او میدهد که اگر بزرگتر و قویتر باشی یا نتوانی همکاری و همراهی هر شخص دیگری را با روش همیشگی خودت جلب کنی، ضربه زدن و کتک ایرادی ندارد. چنین تنبیههای بدنی فقط رفتاری را که نمیخواهید تقویت میکند!
رفتار کودک را بر اساس سن او بسنجید: یک کودک دو ساله عمداً به کودک دیگری آسیب نمیرساند. آنها کنترل اندکی روی تکانههایشان دارند و مثلاً اگر کودک دوم شما یک نوزاد نورسیده است، اوضاع بدتر میشود، زیرا حسادت او بیشتر خواهد شد. پس در مورد شخصیت، بازهٔ توجه و نوع رفتار کودکان در سنهای مختلف مطالعه داشته باشید. مثلاً برای حفظ سلامت روان خود، تا جایی که ممکن است از هر اسباببازی دو تا دم دست داشته باشید. همچنین فضایی را تعیین کنید که در صورت نیاز هر کودک بتواند به آن عقبنشینی کند. مراقب نشانههای شروع پرخاشگری مانند دندانقروچه یا اخم کردن باشید و قبل از انجام عمل او را از آن محیط دور کنید.
به کودکانتان آموزش دهید: شما همچنین میتوانید با کودکی که مورد آزار قرار گرفته است برای کمی آموزش قاطعیت کار کنید. همچنین از اجرای یک نمایش و نقش بازی کردن برای آموزش مهارت به اشتراکگذاری و نوبت گرفتن به کودکی که پرخاشگری یا دیگری را اذیت کرده است استفاده کنید.
از دادن برچسبی با مفهوم قلدر و قربانی خودداری کنید: از لحاظ تکاملی و رشد کودکان، این رفتاری طبیعی برای یک کودک دو ساله است. کودک دو ساله چیزی را که میخواهد، میخواهد، حالا هر وقت اراده کند. پس سعی کنید باعث نشوید طوری به نظر برسد که انگار رفتارش کاری حسابشده و عمدی است، چون اصلاً اینطور نیست، هرچند این گفته به معنای قابل قبول بودن کارش هم نیست. اما برای جلوگیری از پدیدهٔ قلدر-قربانی که در آن کودک پرخاشگر برچسب قلدر میگیرد و کودک دوم به عنوان قربانی احساس «خاص» بودن میکند، شما باید با هر دو کودک یکسان رفتار کنید. اگر بر سر اسباببازی دعوا شود، هر دو کودک باید به گوشههای جداگانهای بروند تا آرام شوند.
بگذارید بداند احساسش را درک میکنید: یک کودک دو ساله متوجه معنای خشمش نمیشود. بچهها توسط والدین و مراقبانشان کمکم با احساسات خود آشنا میشوند و معنای آنها را میفهمند. پس باید به کودک پرخاشگر بفهمانید که احساسات او را درک میکنید، یعنی بگویید میدانید او عصبانی است اما نمیتوانید اجازه دهید او خواهر یا برادر یا شخص دیگری را آزار دهد. به او راهی، مانند مشت زدن به بالش بدهید تا در حال حاضر بتواند عصبانیت خود را به شکل ایمن ابراز کند.
در مورد آموزش کنترل خشم به کودکان بیشتر بدانید.