نقاط عطف رشد کودک: ۱۳ تا ۱۸ ماهگی
وقتی بر اساس نمودار رشد میفهمید کودک نوپایتان امسال به چه نقاط عطفی دست مییابد، به خاطر داشته باشید که این نمودار فقط یک راهنمای خیلی کلی است، چون هر کودکی منحصربهفرد است و با سرعت خاص خود رشد میکند. بازهأ زمانی نرمال برای رشد کودکان وسیع است و احتمالاً نیازی به نگرانی ندارید، مگر اینکه متوجه یکی از علائم اخطاردهندهأ ذکرشده در ادامهٔ این مطلب شده باشید.
نقاط عطف رشد
در سال دوم زندگی، کودکتان روی پاهایش ثبات و استواری بیشتری پیدا میکند. اولین گامهای لرزان و متزلزل دیروزش حالا دیگر راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پلهها، ایستادن روی پنجهٔ پا، شوت زدن زیر توپ و حتی شاید دویدن را برایش راحتتر خواهد کرد. همچنین فرزندتان به یک کوهنورد حرفهای تبدیل خواهد شد و از روی مبل و صندلی و هر چیزی که ببیند بالا میرود.
مهارتهای زبانی او هم در حال رشد است، هرچند بیشتر از چیزی را که میتواند بیان کند، میفهمد. تا ۱۸ ماهگی، میتواند حداقل چند کلمهٔ ساده را بگوید و تا ۲۴ ماهگی کلمات را در عبارات و جملات کوتاه استفاده میکند.
کودک به سرعت کلمات جدیدی را از کتابهایی که برایش میخوانید و همچنین از طریق شنیدن مکالمات روزمرهٔ دیگران یاد میگیرد. او میتواند دستورات دومرحلهای مانند «کتابت رو بردار و برای من بیار» را بفهمد و دنبال کند.
کودک نوپای شما شروع به شناسایی شکلها و رنگها کرده است. او با مدادشمعی خطخطی میکند، برجهایی از چهار لگو یا بیشتر میسازد، توپ را پرتاب میکند و از پر و خالی کردن ظروف لذت میبرد. ممکن است اولین علائمی را که نشان میدهد او چپدست خواهد بود یا راستدست، ببینید اما این علائم الان به شکل قطعی بیانگر راست یا چپدست بودنش نیست.
کودک نوپایتان میخواهد همهٔ کارها را خودش انجام دهد. خودش لباسهایش را بپوشد و دربیاورد، خودش با فنجان و قاشق چنگال، نوشیدنی و غذا بخورد و دستهایش را خودش بشوید. همچنین کودک ممکن است به یادگیری نحوهٔ استفاده از دستشویی علاقه نشان دهد. او از تقلید از شما در صحبت با تلفن اسباببازی، غذا دادن به عروسکش یا تظاهر به رانندگی یک ماشین لذت خواهد برد.
اضطراب جدایی در اواسط این سال به اوج خود میرسد اما تا ۲۴ ماهگی، دیگر با بازی در کنار کودکان و وقتگذرانی با سایر مراقبانش راحتتر خواهد بود. در همین حین، او به شکلی رو به افزایش، مستقل و احتمالاً نافرمان میشود.
کمک و نقش شما در رشد کودک
مهارتهای کلامی او را با بیان احساسات در قالب کلمات، طرح سؤال، صحبت در مورد کتابهایی که با هم میخوانید، پرسیدن نظرش و پاسخ دادن به سؤالات او در مورد جهان پیرامونش پرورش دهید. شما حالا میتوانید آموزش حروف و اعداد به او را شروع کنید.
مراقب باشید که هرگز او را به دلیل استفادهٔ نادرست از کلمات سرزنش نکنید و فقط شکل صحیح چیزی را که غلط گفته است به او بگویید. وقتی به چیزی که میخواهد با دست اشاره میکند، تشویقش کنید که به جای اشاره با دست، آن را با استفاده از کلمات درخواست کند. یادگیری اسم اعضای بدن و نام بردن از اشیای آشنا را با او تمرین کنید.
نقش بازی کردن با عروسک و غذای عروسک، مثلاً غذا دادن به عروسکش را تشویق کنید. از او بخواهید اسباببازیها را با قرار دادن آنها در دستههای مشابه، مثل اسباببازیهای قرمز یا اسباببازیهای نرم مرتب کند. بگذارید غذا خوردن با فنجان و قاشق و چنگال را نیز تمرین کند. همچنین اطمینان حاصل کنید که او وقت زیادی را بیرون از خانه میگذراند. او را به پارک، شهربازی یا باغوحش ببرید تا راه برود، بدود و آزادانه اطراف را بگردد.
یادتان باشد از کودکتان تعریف و تشویقش کنید. به تقویت رفتار خوب از طریق تمجید و توجه ادامه دهید. محدودیتهای ساده و روشنی تعیین کنید و عواقبی را که برای تخطی از آنها تعیین کردهاید با خونسردی و ثبات رویه اجرا کنید. به کودک نوپای خود گزینههایی بدهید و به او اجازه دهید از میانشان انتخاب کند. صبور و مثبت باشید و به یاد داشته باشید که او تازه شروع به یادگیری نحوهٔ کنترل خود و ابراز وجود کرده است.
وقتی فرزندتان مهارتهای جدیدی کسب میکند، نگاهی تازه به خانه خود بیندازید و تمهیدات ایمنسازی خانه برای حضور کودک را با این مهارتهای جدید منطبق کنید تا بتواند آزادانه و در ایمنی به کند و کاوهایش مشغول شود.
علائم نیازمند مراجعه به پزشک در سن ۱۳ تا ۱۸ ماهگی
هر کودکی با سرعت خاص خود رشد میکند اما اگر کودک نوپایتان یکی از شرایط زیر را دارد، لازم است با پزشک فرزندتان صحبت کنید:
- در ۱۸ ماهگی نمیتواند راه برود.
- کاربرد اشیای روزمره را نمیفهمد.
- تا ۱۸ ماهگی حداقل شش کلمه را بلد نیست.
- تا ۲۴ ماهگی جملات دوکلمهای را به زبان نمیآورد.
- از کلمات و کارهای دیگران تقلید نمیکند.
- دستورات ساده را دنبال نمیکند.
- مهارتهایی را که قبلاً داشته است از دست میدهد.
