واکسن MMR و MMRV
واکسن امامآر (MMR) یکی از واکسنهای ضروری کودکان است که از افراد در برابر سه بیماری سرخک، اوریون و سرخجه محافظت میکند. در این مطلب لازم است با همه چیز در مورد واکسن MMR آشنا شوید.
واکسن MMR
واکسن MMR فرزند شما را در برابر سه ویروس سرخک، اوریون و سرخجه محافظت میکند. همچنین با واکسن MMRV میتوانید کودک خود را در برابر آبلهمرغان نیز محافظت کنید. واکسن MMRV مشابه MMR است که علاوه بر محافظت در برابر سه بیماری ذکرشده، شامل محافظت در برابر ویروس واریسلا که عامل آبلهمرغان است نیز میشود. برخی والدین در دز اول، واکسن MMR را برای فرزندشان میزنند و برای دز دوم واکسن MMRV را انتخاب میکنند.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) به دلیل ریسک بالاتر برای ابتلا به تب و تشنج ناشی از تب، واکسن MMRV را برای دز اول توصیه نمیکند.
جدول واکسیناسیون کودکان را ببینید.
بیماری سرخک
سرخک یک بیماری بسیار واگیردار است که زمانی در کودکان تقریباً جهانی بود. علائم اصلی آن یک راش پوستی، تب، آبریزش بینی، سرفه و سوزش چشم است. از عارضههای ثانویهٔ احتمالی سرخک میتوان به عفونت گوش، اسهال، سینهپهلو، تشنج، آنسفالیت، آسیب مغزی و مرگ اشاره کرد.
پیش از تأیید مجوز واکسن سرخک در سال ۱۹۶۳، سالانه بسیاری از افراد مبتلا میمردند و آنسفالیت ناشی از سرخک سالانه تعداد زیادی را شدیداً معلول میکرد. موارد شیوع سرخک هنوز در کشورهای دیگر از جمله اروپا شایع است. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، سرخک یکی از دلایل اصلی مرگهای قابل پیشگیری با واکسن در کودکان خردسال است. اما به لطف تلاش جهانی برای واکسیناسیون کودکان علیه سرخک، تعداد مرگومیر سرخک در سراسر جهان از سال ۲۰۰۰ حدود ۷۹ درصد کاهش یافته است.
بیماری اوریون
اوریون یک عفونت ویروسی است که به طور معمول باعث تب، سردرد و التهاب غدد زیر گوش یا فک میشود. اوریون میتواند منجر به مننژیت، آنسفالیت و به ندرت ناشنوایی شود. این بیماری همچنین میتواند باعث ورم دردناک بیضهها یا تخمدانها شود.
۲۰ تا ۵۰ درصد از مردانی که بعد از بلوغ اوریون میگیرند به ارکیت، که التهاب یک یا هر دو بیضه است مبتلا میشوند. در موارد نادر، ارکیت منجر به عقیم شدن میشود.
قبل از ساخت واکسن، اوریون در کودکان، بچهها و بزرگسالان شایع بود. واکسن فعلی در سال ۱۹۶۷ مجوز گرفت. این واکسن دودُزی تا سال ۲۰۰۹، آمار شیوع این بیماری را ۹۹ درصد کاهش داد. هرچند از آن زمان تاکنون و به دلایل مختلف، همچنان شیوعهای متعددی رخ داده است.
بیماری سرخجه
سرخجه که به آن سرخک آلمانی نیز گفته میشود، با یک راش قرمز-صورتی که روی صورت شروع میشود، تب خفیف و گرههای لنفاوی متورم شناخته میشود. اما این امکان هست که سرخجه را بدون هیچ علائمی داشت.
سرخجه یک بیماری خفیف است که چیزی در حدود سه روز دورهٔ خود را طی میکند. اما اگر زنی در دوران بارداری دچار سرخجه شود، میتواند باعث سقط جنین یا نقصهای مادرزادی، از جمله ناشنوایی، مشکلات چشم، نقایص قلبی و ناتوانی ذهنی در کودکش شود.
مطلب سرخجه در بارداری را ببینید.
سن و زمان دریافت واکسن MMR
تعداد دفعات توصیهشده برای دریافت واکسن MMR دو دز و سن توصیهشده برای دریافت آن به ترتیب زیر است:
- ۱۲ ماهگی
- ۱۸ ماهگی
همچنین زنان در سن باروری، که واکسن سرخجه دریافت نکردهاند نیز باید واکسینه شوند.
موارد منع دریافت واکسن MMR
کودکی که تاکنون یک واکنش آلرژیک تهدیدکنندهٔ زندگی نسبت به ژلاتین یا همان مادهٔ موجود در ژله، آنتیبیوتیک نئومایسین یا دز قبلی واکسن MMR داشته است، نباید این واکسن را بزند. در مورد تزریق واکسن MMR به فرزند خود با پزشک مشورت کنید اگر او:
- استروئید یا هر داروی دیگری که روی سیستم ایمنی بدن تأثیر میگذارد، مصرف میکند.
- بیماریای مثل ایدز یا سرطان خون دارد که روی سیستم ایمنی بدن او اثر میگذارد.
- سرطان دارد.
- نوعی اختلال خونی دارد یا اخیراً خون دریافت کرده است.
همچنین از آنجا که واکسنهای سرخک و اوریون با کشت ویروس در سلولهای جنین مرغ ساخته میشوند، در گذشته به کودکانی که آلرژی تخممرغ داشتند توصیه میشد واکسن را دریافت نکنند. با این حال، مطالعات نشان دادهاند که حتی کودکان دارای حساسیت شدید به تخممرغ نیز میتوانند این واکسن را بدون داشتن ریسک بالاتر برای عوارض جانبی دریافت کنند. برای کودکانی که در حد متوسط یا شدیدی بیمار هستند نیز توصیه میشود که برای تزریق واکسن تا بهتر شدن حالشان صبر کنند.
موارد منع دریافت واکسن MMRV
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای امریکا توصیه میکند کودکان ۱۲ تا ۴۷ ماهه یا هر کودکی که سابقهٔ تشنج داشته است، واکسن MMR و واریسلا را به طور جداگانه دریافت کند، زیرا مطالعات نشان میدهد که آنها وقتی ترکیب میشوند ریسک بیشتری برای ایجاد تب و تشنج ناشی از تب دارند. اگر کودک شما تا به حال تشنجی داشته است یا تشنج در خانوادهاش سابقه دارد، با پزشک فرزند خود در مورد تزریق واکسن MMR به جای واکسن MMRV صحبت کنید.
عوارض جانبی واکسن MMR
واکنشهای خفیف نسبتاً متداول هستند. از هر شش کودک حداکثر یک نفر تب میکند و یک کودک از هر ۲۰ کودک مبتلا دچار راش خفیفی میشود. در موارد نادر، کودک دچار تورم در غدد گردن یا گونههایش میشود. اگر این مشکلات اتفاق بیفتد، معمولاً شش تا ۱۴ روز پس از تزریق واکسن ظاهر میشوند. کودک بعد از دریافت اولین دز احتمال بیشتری برای داشتن این علائم دارد.
واکنشهای متوسط کمتر شایع است. در حدود یک کودک از هر ۳۰۰۰ کودکی که واکسن MMR را دریافت میکند به دلیل تب بالا دچار تشنج میشود. در مورد واکسن MMRV، حداکثر یک کودک از هر ۲۵۰ کودک دچار تشنج میشود. اگرچه ممکن است این تشنجهای ناشی از تب ترسناک به نظر برسند، اما تقریباً همیشه برای کودک بیضرر هستند.
حداکثر یک نفر از هر ۳۰۰۰۰ نفر تعداد پلاکتهایشان به طور موقت کم خواهد شد که ممکن است باعث خونریزی شود. واکنشهای آلرژیک شدید نیز به هر نوع واکسنی نادر، اما امکانپذیر است. پس اگر فرزندتان به این واکسن یا هر واکسن دیگری واکنش نامطلوب نشان داد، با پزشک او صحبت کنید.
ارتباط بین واکسن MMR و اتیسم
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها و آکادمی طب اطفال امریکا میگویند که هیچ شواهد علمی که نشاندهندهٔ رابطهای بین واکسن MMR با اتیسم باشد، وجود ندارد. اما ارتباط ادعایی بین آنها موضوع پژوهشها و بحثهای داغ بوده است.
در سال ۱۹۹۸، مجلهٔ پزشکی لنست بریتانیا مطالعهای منتشر کرد که واکسن MMR و اتیسم را به هم ارتباط میداد. محققان متوجه شدند که هشت کودک از ۱۲ کودک مبتلا به اتیسمی که مورد مطالعه قرار گرفته بودند، علائم بیماری اتیسم را در حوالی زمانی که واکسن MMR را را دریافت کرده بودند نشان دادند و محققان فرض کردند که کودکان به واکسن واکنش فیزیکی نشان دادهاند. اما بعد معلوم شد که این یک تصادف بوده است و این تحقیق اکنون توسط بیشتر محققان مرتبط با آن رد شده و توسط مجلهٔ لانست هم پس گرفته شد.
نکاتی در مورد دریافت واکسن MMR
واکسن MMR حاوی ویروسهای زندهٔ ضعیفشدهٔ سرخک، سرخجه و اوریون است. برخی نکاتی که ممکن است جواب پرسش شما هم باشد به شکل زیر است:
- تزریق این واکسن در بیماران مبتلا به نقص ایمنی مانند مبتلایان به بدخیمی، نقص ایمنی مادرزادی، درمان طولانیمدت با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و شیمیدرمانی و افراد با سابقهٔ واکنش حساسیتی شدید مانند شوک آنافیلاکسی بعد از دز قبلی این واکسن، ممنوع است.
- با توجه به فقدان اجزای تخممرغ در فرایند تولید واکسن MMR، افراد با سابقهٔ آلرژی به تخممرغ با در نظر گرفتن احتیاطات لازم میتوانند این واکسن را دریافت کنند.
- سابقهٔ ابتلا به مننژیت آسپت کی پس از دز اول واکسن MMR، ممنوعیتی برای تزریق نوبت بعدی واکسن مذکور نیست.
- در افراد مبتلا به سل فعال لازم است قبل از تزریق واکسن MMR، درمان سل شروع شود. قبل از تزریق واکسن MMR نیازی به انجام تست مانتو، یعنی تست جلدی توبرکولین نیست.
- در صورت نیاز به انجام تست مانتو در افرادی که واکسن MMR دریافت کرده اند، باید تست حداقل شش هفته پس از دریافت واکسن انجام شود.
- در صورت نیاز به تزریق واکسن سرخجه در سنهای باروری، استفاده از واکسن MMR یا MR (سرخک-سرخجه) به جای واکسن سرخجه، بلامانع است.
- خانم ها در سن باروری بعد از تزریق واکسن سرخجه، MMR یا MR حداقل تا یک ماه باید از باردار شدن پرهیز کنند، ولی تزریق این واکسن در هر شرایطی طی دوران بارداری دلیلی برای سقط درمانی نیست.
- در خانمهایی که قصد باردار شدن دارند و سابقهٔ دریافت واکسن سرخجه، MMR یا MR خود را نمیدانند، باید عیار آنتیبادی ضدسرخجه اندازهگیری شود و در صورت پایین بودن، واکسن حاوی سرخجه تجویز شود.
- دانشجویان گروه پزشکی، دندانپزشکی، پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی باید این واکسن را تزریق کنند.
- پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی نیز لازم است این واکسن را دریافت کنند.