چطور خودتان قبل از مدرسه به کودکتان خواندن یاد بدهید
ابتدا این را بدانید که لازم نیست خواندن و نوشتن را قبل از شروع مدرسه به کودکتان یاد بدهید. اما از طرفی امروزه بچهها به دلیل بودن در معرض موبایل و تبلتها، ممکن است زودتر شروع به خواندن و نوشتن کنند. اگر شما هم به هر دلیل خاصی میخواهید مهارت خواندن را قبل از رفتن به پیشدبستان یا دبستان به بچههایتان یاد بدهید، میتوانید در این مطلب با نکاتی در مورد آموختن خواندن به کودکان آشنا شوید.
راهکارها و نکاتی برای آموزش خواندن زودتر از مدرسه
آموزش خواندن به یک کودک قبل از رفتن به کودکستان، مستلزم صبر و پشتکار است. همچنین خواندن زودهنگام برای همه مناسب نیست و مطمئناً چیزی نیست که لازم باشد والدین کودکان پیشدبستانی خود را وادار به آن کنند. اما اگر وقت خالی دارید و میخواهید قند عسل راغب و مشتاق خود را با مهارتها و مفاهیم مرحلهٔ پیش از خواندن یا مرحلهٔ آمادگی برای خواندن آشنا کنید، باید به چند نکتهٔ مهم برای آموزش توجه کنید.
روشی که در زیر عنوان شده است، هرگز تنها راه آموزش خواندن به یک کودک پیشدبستانی نیست. آنچه در ادامه میخوانید، صرفاً خطوط کلی روشی است که تاکنون برای برخی والدین مفید بوده است، چون همانطور که حتماً تا حالا در ارتباط با فرزندان خود کشف کردهاید، همهٔ بچهها دقیقاً به یک شکل یاد نمیگیرند. برای دانستن این نکات با ما همراه شوید تا نظرات والدین را در این مورد بدانید.
زیربنای خواندن
من از همان اول برای بچههایم کتاب میخواندم. منظورم هر روز نیست، اگر صادق باشم، با تولد هر کودکم کتاب خواندن کمتر شد، اما از مزایای کتاب خواندن برای کودکان خردسال هرچه که بگوییم کم گفتهایم. آشنا کردن کودکان با کلمات، الگوهای زبانی و عشق به کتاب، پایه و اساس ایجاد اشتیاق به مطالعه است. ما همچنین آهنگ الفبا را با هم میخواندیم، آن هم خیلی زیاد.
شناسایی حروف الفبا
در حدود 18 تا 24 ماهگی، شروع به آموزش نحوهٔ شناسایی حروف به فرزندانم کردم. به لطف آن همه ترانهٔ الفبایی که از بدو تولد خوانده بودیم، آنها حروف الفبا را به سهولت از حفظ میخوانند. اما شناسایی حروف، داستان کاملاً متفاوتی دارد. ما برای این کار از تدابیر زیادی استفاده میکردیم که برخی از آنها به شکل زیر است:
فلش کارت بخرید یا بسازید: من فلش کارتهایی با حروف الفبا و تصویری چیزی که با آن حرف شروع میشود دارم. با فرزندانم مینشینم و کارتها را یکییکی مرور میکنم و میگویم: «آ، آب. ب، برف. پ، پَر». به آنها اجازه میدهم هر کارت را نگه دارند و اگر آن را تکرار کنند، تشویقشان میکنم. جلسات کوتاه و تعریف و تمجیدهای اغراقآمیز، کلید حفظ توجه آنهاست و اگر بچههایم حس و حالش را نداشته باشند، اصرار نمیکنم. نکتهٔ کلیدی این است که این جلسات مفرح و سرگرمکننده باشد.
از مگنتهای الفبایی استفاده کنید: ما از مگنتها یا آهنرباهای الفبایی استفاده میکنیم که میتوان آنها را روی تخته سفید یا یخچال چسباند و جابهجا کرد. بچهها این فعالیت عملی را دوست دارند.
یک اپلیکیشن انتخاب کنید: یک اپلیکیشن ساده و مخصوص سن کودک برای شناخت حروف الفبا، یعنی اپلیکیشنی که حروف را نشان میدهد و کودک میتواند برای شنیدن نام هر حرف روی آن ضربه بزند نیز میتواند به تقویت مهارت شناسایی حروف الفبا کمک کند.
صدای حروف
وقتی بچههایم به شکل خوب و قابل اتکایی تمام حروف الفبا را شناسایی کنند که ممکن است چند ماه طول بکشد، صداهای حروف را به بازی فلش کارت اضافه میکنم. «آ،، آن، آب. ب، بو، برف. پ، پا، پر» همچنین گاهی در حین مرور فلش کارتها کلمات دیگری را که با هر حرف شروع میشوند ذکر میکنم.
آهنگهای مختلف حروف الفبا که در اینترنت وجود دارد روش جذابی برای تقویت صدای حروف است. پس این مورد را هم در نظر بگیرید.
بازی با کلمات
هنگامی که بچههایم درک پایداری از صداهای حروف پیدا میکنند، من بازی با کلمات به روشهای مختلف را شروع میکنم. مثل زیر:
اسم خود را هجی کنید: یاد گرفتن چگونگی نوشتن اسم خودشان روش جذابی است که به آنها نشان میدهد چیدن حروف کنار هم معنای مشخص ایجاد میکند. این کار برای ایجاد اعتماد به نفس در آنها نیز عالی است. بچهها میتوانند نوشتن اسم خود با مدادرنگی یا خودکار را تمرین کنند. شما آن را مینویسید و آنها با مداد روی آن میکشند، یا با استفاده از آهنربا، یا اگر میخواهید این کار را به یک فعالیت حسی تبدیل کنید، به انگشتان آنها کرم یا خامه بزنید تا آن را روی حروف اسم خود بکشند.
کلمات ساده را هجی کنید: کلمات در همه جا، حتی در کنار جادهها وجود دارند. به عنوان مثال: «توقف» و «خروج». نام حیوانات خانگی را هم فراموش نکنید. «گربه» و «سگ» از جمله اولین کلماتی بودند که ما تمرین کردیم، زیرا بچههای من عاشق حیوانات هستند.
کلمات خندهدار را هجی کنید: بچههای من مخصوصاً از هجی کردن کلمات مربوط به توالت مانند «پوپو» یا «جیش» لذت میبردند. اما اگر دوست ندارید، میتوانید آن را جا بیندازید.
به تدریج خانوادههای کلمات را معرفی کنید: مثلاً اگر با کلمهٔ «موش» شروع کنیم، حرف اول را با حرف دیگری عوض میکنم و به «گوش»، «نوش»، «دوش»، «هوش» و غیره میرسم. هر بار که حرفی را تعویض میکنم، از آنها میپرسم: «حالا اگه به جای «م» اینجا «گ» بذارم، چی میشه؟» این کار را برای گروههای واژگانی دیگر مانند «پاک، خاک، لاک» و «یاس، داس، پاس» نیز میتوانید انجام دهید.
کلمات دیداری
راهکار من برای کلمات دیداری این است که مجموعههای 10 کلمهای از کلمات ساده را تا زمانی که فرزندم بر آنها مسلط شود، تکرار میکنم. سپس کلمات بیشتری اضافه میکنم. ابتدا، این کلمه را به زبان میآورم، از آنها میخواهم آن را تکرار کنند و سپس کلمه را در یک جمله به کار میبرم و هرچه جمله مسخرهتر باشد، بهتر. در نهایت، فلش کارت را نشان میدهم و آنها خودشان قادر به گفتن کلمه میشوند. نکتهٔ حرفهای این است که من متوجه شدهام همگروه کردن کلمات متضاد مثل، بالا و پایین، داخل و خارج، رویو زیر، بله و خیر یا حتی کلمات مشابه مثل، این، آن، اینها، آنها، آنجا، کی، چی، چرا وچگونه به یادگیری بهتر کمک میکند. برا کمک گرفتن به نکات زیر هم توجه کنید:
- در این مرحله فلش کارتها بهترین ابزار من بودند. میتوانید خودتان آنها را با کاغذ یا کارت یادداشت درست کنید. اگر اهل کاردستی درست کردن نیستید، انواع زیادی از فلش کارت در فروشگاهها موجود است.
- هنگام کتاب خواندن برای فرزندانم، به کلماتی که یاد میگیرند اشاره میکنم و میگویم: «ببین، تو این کلمه رو بلدی!» و سپس نگاه میکنم تا ببینم که آیا آن را به یاد میآورند یا نه و اگر آن را شناختند، تحسینشان میکنم!
- اپلیکیشنهای زیادی وجود دارد که مخصوص آموزش کلمات دیداری است و بچهها خیلی آنها را دوست دارند. علت کاربردی بودنشان این است که بچهها میتوانند با کشیدن انگشت خود روی صفحه و جابهجایی حروف الفبا، کلماتی را ایجاد کنند. در برخی از آنها هم یک انیمیشن خندهدار را میبینند که کلمه را به صورت تصویری اجرا میکند.
کتابهای خواندن آسان
از اینجا به بعد، کتابهای خواندن مقدماتی یا سطح یک را شروع میکنیم. آنها به وفور در کتابخانهها و کتابفروشیهای آنلاین در دسترس هستند. تمام کردن این کتابها میتواند دردناک باشد، زیرا وقتی بچهها روی چیزی گیر میکنند و ناراحت میشوند، ناخودآگاه دوست دارید مداخله کنید و کل آن را برایشان بخوانید. اما با تمرین زیاد، اعتماد به نفس فرزندانم به تدریج افزایش یافت.
در مورد خرید کتاب برای کودکان بیشتر بدانید.
