فحش دادن و استفاده از کلمات زننده در کودکان سه و چهار ساله
فحش دادن و استفاده از کلمات زننده در میان بچهها چه دلایلی دارد و چگونه میتوان آنها را در نطفه خفه کرد؟ در این مطلب با راهکارهای برخورد با فحش دادن و استفاده از کلمات زننده در کودکان سه و چهار ساله آشنا شوید.
چرا کودکان از کلمات زشت استفاده میکنند
کودک چهار سالهٔ شما ناراحت است که شما کانال تلویزیون را از کارتون محبوب او به اخبار شبانه عوض کردید. بعد با دیدن چهرهٔ مجری خبر روی نمایشگر، فریاد میزند که: «اون کثافته»! بله، درست متوجه شدهاید، مانند بسیاری از بزرگسالان، او هم برای بیان ناامیدی خود کلمه کم آورده است یا شاید بهترین دوستش به تازگی دایرهٔ واژگان خود را گسترش داده و فکر کرده باحال است که چند کلمهٔ انتخابی را که کودکتان چند روزی است مشتاقانه در خانه تکرار میکند با فرزند شما به اشتراک بگذارد.
همچنین و از آنجا که کودک شما در این سنها همچنان با مسئلهٔ دستشویی رفتن درگیر است، علاقهٔ خاصی هم به ادای مکرر کلمات مرتبط با دستشویی و مدفوع در حد فاصل ریسههای خندهاش دارد و تقریباً در تمام موارد، شما در حال مشاهدهٔ یک آزمایش متفکرانه از سوی کودک خود هستید. با این حال، صرفنظر از این که چنین کلماتی از کجا آمده است، هیچوقت برای آموزش این که استفاده از این کلمات غیرقابل قبول هستند، زود نیست.
در مورد فحش و کلمات زننده چه باید کرد
وقتی کودکان سه و چهار ساله فحش میدهند یا حرف بدی میزنند، چطور باید با آنها برخورد کرد؟ توصیههای زیر میتواند در این زمینه به شما کمک کند:
آموزش استفاده از توالت را به شکلی خونسرد و طبیعی انجام دهید: اگر هر بار که شورت آموزشی فرزندتان را عوض میکنید، بینی خود را از روی اکراه جمع میکنید یا کلمات متداول برای عمل دفع را با نجوا بیان میکنید، جای تعجب نیست که کودک شما به سرعت متوجه شود که کارکردهای بدن و اصطلاحاتی که برای توصیف آنها استفاده میشود، تضمینکنندهٔ جلب توجه است. به خودتان یادآوری کنید کاملاً طبیعی است کودک که در حال یادگیری استفاده از توالت است، مجذوب بدن خود و مخصوصاً قسمتهایی که معمولاً پوشانده میشوند و همهٔ چیزهایی که از آن بیرون میآید، شود. اگر اهمیت زیادی به شیفتگی او نسبت به کلمات مربوط به توالت ندهید، شانس بیشتری برای عبور از آنها دارید. خواندن کتابهای تصویری سرگرمکننده از مورد کارکردهای بدن مخصوص کودکان نیز میتواند به برداشتن تأکید از ماهیت ممنوع و در نتیجه بینهایت جذاب این موضوعات کمک کند.
چهرهٔ بیحالت و خونسردی داشته باشید: هنگامی که کودکتان فحشی را به زبان میآورد یا به کارکردهای بدن اشاره میکند، در برابر تمایل به خندیدن مقاومت کنید، وگرنه او این خنده را به عنوان تشویقی برای انجام دوبارهٔ این کار تلقی میکند. وقتی کوچک هستید توانایی خنداندن بزرگسالان، عصبانیت یا ناراحت کردن آنها بسیار مهم است و حتی اگر خیلی بامزه باشد که بشنوید کوچولوی شما اصطلاحات جدیدی ابداع میکند، اما نشان دادن احساستان به نفع او نیست.
مراقب کلمات خودتان هم باشید: اگر بچهٔ شما بشنود که شما در گفتوگوهای روزانهٔ خود با بیقیدی فحاشی میکنید، متقاعد کردن او به فحش ندادن بسیار دشوارتر خواهد بود. اگر او چیزی را که شما گفتهاید تقلید میکند، اعتراف کنید که شما هم نباید آن را میگفتید، بعد سریع حواس او را با یک آهنگ یا داستان پرت کنید و به خودتان قول بدهید که این عادت را ترک کنید.
گزینههای سرگرمکننده اما مناسب را جایگزین کنید: اگر بچهٔ شما فقط در حال امتحان کردن کلمهای جدید است تا ببیند چگونه است یا آن را برای هیجان خود زیر لب با آواز تکرار میکند، احتمالاً میتوانید او را ترغیب کنید که یک کلمهٔ جدید هیجانانگیز دیگر مثل «اجی مجی لاترجی» را امتحان کنید یا شعری کودکانه را جایگزین کند. همچنین شما میتوانید یک کلمهٔ خندهدار با وزن مشابه را با کلمهٔ نامناسب جایگزین کنید. اگر مشکل این است که او کلمات قابل قبول برای ابراز خشم یا سرخوردگی شدید را ندارد، ممکن است مفید باشد که او را تشویق کنید این عبارتها را بگوید: «من عصبانیام» یا «کلافه شدم».
محدودیت تعیین کنید: اگر کودک شما چند فحش جدی یاد گرفته است، لازم است قوانینی تعیین کنید. بسیار مهم است که این کار را با آرامش انجام دهید، یعنی بدون اینکه آشفته یا عصبانی شوید، چون در غیر این صورت، هر بار که عصبانی میشوید، فقط به او یادآوری میکنید که چقدر راحت میتواند شما را وادار به توجه سریع به او کند. اگر این مورد یک کلمهٔ ساختگی است، به او بگویید که چنین چیزی وجود ندارد و شما نمیفهمید که او چه میگوید. برای فحشهای بزرگسالان، معنی آنها یا دلیل غیرقابل قبول بودن آنها را توضیح ندهید. فقط با لحنی کاملاً خونسرد و بیعلاقه، واضح و روشن بگویید که کدام کلمات غیرمجاز هستند. همچنین یادتان باشد گفتن «این کلمهای نیست که بتونی استفاده کنی.» یا «ما اجازهٔ این نوع حرف زدن رو نمیدیم» برای یک کودک چهار ساله هم خیلی مبهم است.
عواقبی ایجاد کنید: اگر کودک سه یا چهار سالهٔ شما حتی بعد از یکی دو اخطار، این نوع صحبت کردن را متوقف نمیکند، وقت آن است که تاکتیکهای تربیتی را به کار بگیرید. آرام باشید، سریع پاسخ دهید و ثابتقدم باشید. به عنوان مثال میتوانید بگویید: «این کلمه باعث میشه از من یه تذکر بگیری.» از قبل «تذکر» را به کودک یاد داده باشید و مطمئن شوید که او مفهومش را میداند. اگر تذکر دادن به تنهایی به نتیجه نرسید، ممکن است لازم باشد با لغو امتیازات، هزینهٔ این کار را بالا ببرید، اما باز هم، این کار را تا جایی که میتوانید به شکل مداوم و غیراحساسی انجام دهید. مثلاً بگویدد: «اگه از این کلمه استفاده کنی، نمیتونی برای بازی بری خونهٔ امیرعلی» یا «نمیتونی امروز بعدازظهر کتاب داستان اژدها رو تماشا کنی». در این مرحله، لازم است در مورد اینکه چرا کودکتان اینقدر به مبارزه با شما تمایل دارد کمی فکر کنید. شاید استفادهٔ او از کلمات ناشایسه نشانهٔ این باشد که مثلاً چیز دیگری او را آزار میدهد.
نگذارید از فحش دادن نتیجه بگیرد: اگر کودک شما به این دلیل از فحش و ناسزا استفاده میکند که چیزی میخواهد، مطمئن شوید چیزی را که میخواهد به دست نمیآورد. به عنوان مثال، اگر حرف بدی میزند تا به بستنیاش دست پیدا کند، به دنبال حرف زشتش، گفتن این جمله از طرف شما به کودک که «این حرف خوبی نبود، اما بیا این بستنی قیفیت» مسلماً خوب و درست نیست.
احترام را بیاموزید: اگر بگذارید فرزندتان فکر کند ایرادی ندارد به بچههای دیگر لقبهای کودکانهٔ منفی بدهد، لطفی در حق او نکردهاید. به عنوان مثال، از او بپرسید چه احساسی دارد اگر کسی او را با آن نام صدا کند؟ توضیح دهید که این کلمات احساسات مردم را جریحهدار میکنند، تفاوتی نمیکند که بچههای دیگر از این کلمات استفاده میکنند و لقب دادن و برچسب زدن اصلاً مجاز نیست. فرزند شما هنوز در حال یادگیری همدلی است و احتمالاً به خاطر نمیآورد که به دیگران فکر کند، اما با این حال هم باید بداند که اعمال او روی دیگران تأثیر میگذارد.
